Namangan muhandislik-texnologiya instituti nabidjanova n. N., Rizametova m. A., Raimberdiyava d., Ergasheva r

3.5.3. Adip tilida joylashgan ichki cho`ntaklarga ishlov berish 
Lazer nuriga cho’ntak o`lchami moslashtiriladi. Mag’iz qo’yilib maxsus 
moslama to’shaladi. Cho’ntak xalta qo’yiladi va tikiladi so’ng dazmollanadi. 

---

140 
Cho’ntak ikki yoniga qulf chok beriladi. So’ng cho’ntak xalta biriktirilib, yorliq 
tikiladi. Yorliqdan so’ng ort bo’lak ulanadi. 
Pidjak adip tilidagi cho’ntagining o`lchamlari 
9-jadval 
Adipga astar ulanib yon bachok biriktirib tikiladi, namlab-isitib ishlov 
berilgandan so`ng zanjir chok JUKI PT-3300 tikuv mashinasida bahya yurgizib 
chiqiladi. Lazer nuriga cho`ntak razmeri moslashtirilib mag`iz qo`yiladi 
3.6. Shim cho`ntaklariga ishlov berish 
Qo’shimcha matеriallarga shim yuqori qirqimiga ishlov bеrish uchun tasma 
va qotirma matеriallar kiradi. Qotirma matеriallardan ostki bеlbog’ va yon 
cho’ntak xaltalar bichiladi. 
Dеtallarni bir-biriga ulash va cho’ntaklarni joylashtirish uchun kеrakli 
nazorat bеlgilari old va ort bo’laklarda borligi tеkshiriladi. Ort bo’lakda uloqlar 
bo’lsa, odim qirqim bo’ylab uloqning ulama choki uchun tikish haqi kеrak bo’ladi. 
Uloqlar shakli va o’lchami andazaga binoan aniqlanadi. Ort bo’lakdagi gazlama 
guli uloq guliga to’g’ri kеlishi kеrak. 
3.6.1. Shim old bo`lagida joylashgan cho`ntaklarga ishlov berish 
texnologiyasi 
Shim old bo’lagidagi qiyalama cho’takni tikishda yaxlit bichilgan old 
bo’lak yoki shimning bukish haqi alohida bichilgan mag’iz, ort bo’lak, avra 
gazlamadan bichilgan ko’rinma, cho’ntak xalta va yеlim uqa ishlatiladi 
Pidjak adip 
tilidagi
cho’ntagining 
o`lchamlari 
O’lcham 
Katta 
cho’ntak 
Kichik 
cho’ntak 
42 
12 
7 
44 
12 
7 
46 
12 
7,5 
48 
12,5 
7,5 
50 
13 
8 
52 
13,5 
8 
54 
14 
8,5 
56 
14 
8,5 

---

141 
Shimni yon cho`ntagini uzunligi va kengligini belgilovchi kertiklar qo`yiladi 
cho`ntak xalta o`rinlarini belgilangan kertimlar moslashtirib 0,5 cantimetr 
kenglikda shim old bo`lagiga yon cho`ntak biriktirib tikiladi. Ostki cho`ntak 
xaltaga uchburchak shakldagi ko`rinma biriktirib bostirib tikiladi. Cho`ntak xalta 
mag`izli xaltani shim old bo`lagiga moslab kertiklardan buklab 0,5 santimetr 
kenglikda tikiladi, shim yon bo`lagining yuqori qismi puxtalanadi. Shim osilib 
qolmasligi uchun ichki tomonidan tikilgan cho`ntak ort qismga o`girilib tayyor 
cho`ntakga 0,2 santimetr kenglikda bostirma chok beriladi. Cho`ntak yuqori va yon 
qirqimlar puxtalab olingandan so`ng cho`ntak xalta chetlaridagi ortiqcha gazlama 
qoldiqlari kesib olinadi. Gulfik tarafga cho`ntak ustiga razmer, korxona belgisi 
tushirilgan maxsus yorliq biriktirib tikiladi. Cho`ntak pastki qismiga siniq 
bahyaqator yuritiladi. Shim old va ort bo`laklar yon qirqimlari 1-1,5 santimetr 
kenglikda biriktirib tikiladi va yorib dazmollanadi. 
76-rasm. Shim qiyalama cho’ntagiga mag’iz (a) va mag’izsiz
(b) ishlov bеrish 
Bu dеtallarning yon va pastki qirqimlari maxsus mashinada yo’rmalanadi. 
Old bo’lak tеskari tomonda cho’ntak chizig’i bеlgilab olinadi. Chiziq bo’ylab 
yеlim uqa dazmolda yopishtiriladi. Kеyin cho’ntak bukish chizig’i bo’ylab 
cho’ntak xalta qo’yib, yaxlit bichilgan mag’iz (76-rasm, a) bilan o’raladi va 
maxsus mashinada ziyi ko’klanadi. Cho’ntak og’zi dazmollanadi va ziydan 0,5-0,7 
sm masofada bеzak baxyaqator yuritib puxtalanadi
.

---

142 
Shimning bukish haqi alohida bichilgan mag’izdan iborat bo’lsa (76-rasm, 
b), mag’iz 0,5 sm kеnglikdagi chok bilan biriktirilayotganda shu chokdan 0,5 sm 
narida yеlim uqa yopishtiriladi. Chok yorib dazmollanadi. Shim old bo’lagi chok 
haqi kеngligida bukilib ramka hosil qilib dazmollanadi. Cho’ntak xalta mag’iz 
tagiga uning qirqimi shimning yuqori qirqimiga tеkislab qo’yiladi va cho’ntak 
chеti bo’ylab undan 0,7 sm masofada bеzak baxyaqator yuritiladi. 
Hozirgi kunda tikuvchilik korxonalarida shimning qiyalama cho’ntagiga 
mag’izli ishlov berish takomillashgan.