Namangan muxandislik-qurilish instituti

ρ₀ = 100 / (q₁/ρ₁ + q₂/ρ₂ + q₃/ρ₃ + ….. + q_n/ρ_n)
bu yerda:
q_1; q₂, ... q_n – qorishmadagi alohida mineral to‘ldiruvchilarning hajmiy miqdori, %;
ρ₁, ρ₂, ... ρ_p - qorishmadagi alohida mineral to‘ldiruvchilarning haqiqiy zichligi, g/sm³.
Piknometr usuli bilan asfalьtbeton qorishmasining haqiqiy zichligini aniqlash.
Bunda maxsus ivituvchi moddalar qo‘shilgan distillangan suv ishlatiladi (ivituvchi moddalarni yumshatish uchun ishlatiladi, yumshatuvchi moddalar distillangan suv bilan 1:1 nisbatda 50% li aralashma holida ishlatiladi).

Zaruriy jihozlar:

250 yoki 500 sm^3 hajmli o‘lchov kolbalari, texnik tarozi, vakuum asbob, termometr, yuvish uchun kolba.

Ish tartibi.
Piknometr usulida asfalьtbeton qorishmasining o‘rtacha namunasi yoki yo‘l qoplamasidan o‘yib olingan namunalar 10 mm.dan katta bo‘lmagan holda maydalanadi va 0,01 g aniqlikda 50-200 gr miqdorda ikki bo‘lak namuna tortib olinadi.
Hajmi 250 yoki 500 ml bo‘lgan toza va quruq kolba taroziga tortiladi, keyin kolba belgisigacha 1 litr suvga 15 g 50% li aralashma qo‘shilgan 20±2 ⁰C haroratli distillangan suv bilan to‘ldirib, ushbu haroratda 30 minut saqlanadi va tortiladi. Tortishdan avval suvning belgidan kamaymaganligi tekshiriladi, zarur bo‘lsa qo‘shimcha suv quyiladi.
Keyin suvni to‘kib tashlanadi va kolba quritiladi. Har bir tortib olingan namunani quruq kolbaga solinadi va ustiga 0,4 g (30 tomchi) 40%li aralashma qo‘shiladi, so‘ngra kolbaning 1/3 qismigacha 1 litr suvga 15 g 50% li aralashma qo‘shilgan 20±2 ⁰C haroratli distillangan suv quyiladi va aralashtiriladi. Kolbani 1 soatga vakuumga qo‘yiladi, bunda vakuum priborning bosimi 20*10² Pa.dan oshmasligi lozim. Keyin kolbani belgisigacha 1 litr suvga 15 g 50% li aralashma qo‘shilgan 20±2 ⁰C haroratli distillangan suv bilan to‘ldiriladi va ushbu haroratda 30 minut saqlangach o‘lchanadi. Tortishdan avval suvning belgidan kamaymaganligi tekshiriladi, zarur bo‘lsa qo‘shimcha suv quyiladi.
Asfalьtbeton qorishmasining yoki yo‘l qoplamasidan o‘yib olingan namunaning haqiqiy zichligi 10 kg/m³ aniqlikda quyidagi formula bilan aniqlanadi:
gp/sm³
Bu yerda: m₀ - namunaning og‘irligi, gr; m₁ - suvli kolbaning og‘irligi, gr;
m₂ - kolbaning namuna va suv bilan og‘irligi, gr;
ρ_is - ivituvchili arashmali suvning zichligi.
Asfalьtbeton qorishmasining xaqiqiy zichligi ikki aniqlashning o‘rtacha natijasi deb olinadi. Natijalarning farqi 0,01 g/sm³ dan oshmasligi kerak.