National researches of uzbekistan: conferences

Август 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
BIOLOGIYA DARSLARIDA ZAMONAVIY AXBOROT TEXNOLOGIYALARIDAN 
FOYDALANISH
Xudayberganova Maftuna Qahramonovna 
Urganch shahar 24-son maktab o’qituvchisi
Telefon: [phone]
[e-mail]
Ramazanova Nilufar Allazarovna
Urganch shahar 94-son IMI o‘qituvchisi
Telefon: [phone]
ramazanova.nilufar_94@ inbox.uz
Annotatsiya: Ushbu maqola biologiya darslarida zamonaviy axborot kommunikatsion 
texnologiyalaridan foydalanish orqali ta’lim samaradorligini oshirishning ahamiyati haqida.
Kalit so’zlar: Biologiya darslarida axborot kommunikatsion texnologiyalari, ichki omillar, 
tashqi omillar, zamonaviy telekommunikatsiya vositalari, axborotlashtirish.
O’qituvchilar o’quvchilarda mustaqil va erkin fikrlashni amaliy tajriba ko’nikmalarini 
rivojlantirish uchun ta’lim mazmuninig tarkibiy qismlarini, ularni shakllantirish usullarini chuqur 
anglashlari lozim.
Ta’lim jarayoniga ilg’or pedagogik texnologiyalar bilan bir qatorda axborot kommunikatsion 
texnologiyalarini qo’llash orqali ta’lim sifatini oshirish bugungi kun talabi bo’lib, bu orqali 
o’quvchilar ta’lim jarayonini yanada chuqurroq egallashlari ko’zda tutilgan.
Biologiya darslarida axborot kommunikatsion texnologiyalarini qo’llash orqali ba’zi bir 
cheklangan imkoniyatlar ochilib, o’quvchilarda fan to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lishlarida 
yaqindan yordam beradi.
«Axborot texnologiyalari» iborasidagi «texnologiya» so’zi lotincha «thexnos» – san’at, hunar, 
soha vа «logos» – fan degan ma’noni bildiradi. Ya’ni texnologiya – biror vazifani bajarishda uning 
turli xil usullari ko’rinishini bildiradi.
Axborot texnologiyalari axborotlarni yig’ish, saqlash, uzatish, qayta ishlash usul vа vositalari 
majmuidir .
Axborot texnologiyasining vujudga kelishi vа rivojlanishini belgilovchi ichki vа tashqi omillar 
mavjud bo’lib, ularni quyidagicha tavsif1ash mumkin:
Ichki omillar – bu axborotlarning paydo bo’lishi (yaratilishi), turlari, xossalari, axborotlar bilan 
turli amallarni bajarish, ularni jamlash, uzatish, saqlash vа h.k.
Tashqi omillar – bu axborot texnologiyasining texnik – uskunaviy vositalar – orqali axborotlar 
bilan turli vazifalarni аmalga oshirishni bildiradi.
Hozirgi kunda ta’lim sohasida o’qitishni avtomatlashtirishga katta e’tibor berilmoqda. Chunki 
zamonaviy o’qitish texnologiyalaridan dars jarayonida foydalanish katta ijobiy natijalar beradi. 
O’qitishni avtomatlashtirish (axborotlashtirish) yoki axborot texnologiyalaridan foydalanish 
dasturiga quyidagilarni kiritish murnkin:
а) ta’lim tizimining barcha pog’onalarida axborotlashtirishning yetakchi bo’g'inligini 
ta’minlash;
b) barcha sohalar bo’yicha bilim berishda axborotlashtirishni riyojlantirishni loyihalash vа 
yaratish (monitoring), resurs markaz tizimi;
d) axborotlashtirish sohalarida me’yoriy bazalarni yaratish (metodlar, ilmiy-metodik 
birlashmalar vа h.k.);
е) texnik ta’minotni – kompyuterlar, axborot texnologiyasining boshqa qurilmalari 
(fotoapparatdan mikroskopgacha), ularga xizmat ko’rsatish uchun kerakli materiallarni yaratish;
f) telekommunikatsiya (havo orqali, yerning sun’iy yo’ldoshlari vа boshqa aloqa kanallari) 
tarmoqlari;
g) ta’minot resurslari (dasturiy ta’minot, internetdagi axborotlar majmui, ma’lumotnomalar vа 
h.k.).
Biologiya fanida axborot kommunikatsion texnologiyalaridan foydalanish orqali ta’lim 
samaradorligini oshirish bugungi kun ta’lim jarayoninig muhim vazifasi hisoblanadi.
Biologiya darslari jarayonida televideniya orqali berib boriladigan ilmiy-ommabob filmlar, 

---

96