Научный вестник scientific journal 2017-yil, 2-son (102/1) gumanitar fanlar seriyasi tarix, Falsafa, Sotsiologiya, Iqtisodiyot

ILMIY AXBOROTNOMA  
 
      IQTISODIYOT                        
          2017-yil, 2-son 
rivojlantirish mamlakat iqtisodiyotini yuksaltiribgina qolmasdan, oila farovonligini ta’minlashda ham 
muhim ahamiyat kasb etadi. Oila daromadlarining mazmuni va  uning  tarkibi bozor munosabatlari 
sharoitida tubdan 
oʻzgardi. Shu tufayli, har bir oila endilikda  tadbirkorlik  faoliyati  bilan 
shu
gʻullanishini hayotning oʻzi taqozo etadi.  
Bugungi kunda respublikamiz iqtisodiyotida kichik biznes korxonalari hissasini oshirishga 
k
oʻplab shart  sharoitlar yaratilmoqda.  
Bizning fikrimizcha, ushbu sohadagi eng muhim vazifalar quyidagilardan iborat: 
1. Davlat tuzilmalarining xususiy tadbirkorlik faoliyatiga aralashuvini yanada k
oʻproq cheklash. 
2. X
oʻjalik subektlariga nisbatan qoʻllaniladigan jazo choralari tizimini toʻliq qayta koʻrib 
chiqish. Qastdan sodir etilmagan va katta b
oʻlmagan qoidabuzarliklar uchun jazo choralarini 
kamaytirish va tadbirkorlar yetkazilgan zararni ixtiyoriy ravishda t
oʻliq qoplagan hollarda jazoni 
q
oʻllashdan voz kechish kerak. 
3. Xususiy tadbirkorlarga zarur resurslarni sotib olish va 
oʻz mahsulotini sotish uchun 
bozorlarga chiqish imkoniyatlarini kengaytirish b
oʻyicha boshlangan ishlarni davom ettirish, birja va 
auksion savdolari orqali sotilayotgan tovarlar turi va hajmini kengaytirishga qaratilgan qat’iy chora-
tadbirlar k
oʻrish, markazlashtirilgan taqsimot  tizimiga qaytishga boʻlgan har qanday oʻrinishlarga 
barham berish ayniqsa muhim ahamiyatga ega.  
4. Xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish, shubhasiz, bu sohaga moliyaviy k
oʻmak, qoʻshimcha 
soliq imtiyozlari va preferensiyalar berishni taqozo etadi. Bu yordamni zamonaviy rivojlangan bank 
tizimi orqali, ishlab chiqarish korxonalariga foiz stavkalari uncha yuqori b
oʻlmagan kreditlar ajratish 
y
oʻli bilan amalga oshirish mumkin[1].  
Mamlakatimizda iqtisodiyotni erkinlashtirish jarayonida oilaviy tadbirkorlik davlat tomonidan 
q
oʻllab  –  quvvatlanib kelinmoqda. Shu maqsadda vazirlik va idoralarga kichik biznes uchun 
q
oʻshimcha kafolat va imtiyozlar berish boʻyicha hukumat qarorlari loyihasini tayyorlash vazifasi 
topshiriladi. Bunda quyidagi masalalar k
oʻzda tutilishi zarurligi ta’kidlandi: 
1. Soliqqa tortish tizimida q
oʻshimcha imtiyozlar va proferensiyalar berish, soliq 
qonunchiligining barqarorligini ta’minlash, soliqlarni hisoblash va t
oʻlashning oshkora, 
soddalashtirilgan usullarini ishlab chiqish. 
2. Faoliyatning ayrim turlari bilan shu
gʻullanish uchun ruxsat berish tartiblarini qisqartirish va 
soddalashtirish, kichik biznesni tashkil etish uchun ariza berish asosida r
oʻyxatga olish tizimini 
bosqichma-bosqich joriy etish. 
3. Yirik korxonalarning buyurtmalari asosida mayda butlovchi qismlarni ishlab chiqarish bilan 
shu
gʻullanadigan yangi korxonalar tashkil etish, xonadonlarda mayda xususiy sexlar ochishni 
ra
gʻbatlantirish. 
 4. Kichik korxonalarda ishlaydigan, ayniqsa, qishloq joylarda kasanachilik bilan 
shu
gʻullanadigan fuqarolar uchun moddiy-texnik ta’minot boʻyicha xizmat koʻrsatadigan va ular 
tomonidan tayyorlangan mahsulotlarni sotishga k
oʻmaklashadigan tuzilmalar yaratish.  
Xizmat sohasida tadbirkorlikning rivojlanishi uchun yana bir muhim tadbirlardan biri, ularga 
soliq imtiyozlarining berilishi b
oʻldi. Buning ifodasi 2006 -  yil 1 -  apreldan boshlab xizmatlar 
k
oʻrsatayotgan yuridik shaxslar uch yil muddatga daromad (foyda) soligʻi va yagona soliq toʻlovi 
t
oʻlashdan ozod etildi . 
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni  q
oʻllab–quvvatlashda bozor infratuzilmasi va 
tadbirkorlik subyektlarini ishonchli huquqiy himoyalash tizimini yaratish, xususan tadbirkorlarni 
birlashtirib, ular manfaatini himoya qiluvchi jamoat va nodavlat tashkilotlari katta ahamiyatga ega[2]. 
Bu sohada dastlabki mustaqillik yillarida, respublikamizda ilk bor jamoat birlashmalari va 
nodavlat tashkilotlari davlatning faol q
oʻllab-quvvatlashi bilan tuzilgan edi. Ulardan biri sifatida, oʻz-
oʻzini boshqarish prinsipiga asosan oʻz faoliyatini amalga oshiradigan tovar ishlab chiqaruvchilar va 
tadbirkorlar palatasidir.  Palatani tuzishdan k
oʻzlangan maqsad tadbirkorlikni qoʻllab-quvvatlash va 
uning manfaatlarini himoya qilishga qaratilgan b
oʻlishi kerak edi. Ammo tashkilot oʻz-oʻzini 
boshqarish prinsiplariga tayangan holda faoliyat yuritishi kerakligiga qaramasdan, 
oʻz faoliyatida 
ma’muriy yondashuvlardan butunlay xoli b
oʻla olmadi. Natijada, 2004  -  yilning iyul oyida Tovar 
ishlab chiqaruvchilar va tadbirkorlar palatasi qayta tashkil etildi. Palata 
oʻz faoliyatida boshqaruvning 
ma’muriy usullaridan voz kechishi hamda, nodavlat tashkiloti maqsad va vazifalariga mos keladigan 
konkret tadbirlar bilan shu
gʻullanishi belgilandi. Tovar ishlab chiqaruvchilar va tadbirkorlar palatasi 
negizida mahalliy tadbirkorlarni k
oʻngilli asosda birlashtiruvchi va ularning huquq va manfaatlarini 
140
 

ILMIY AXBOROTNOMA 
      IQTISODIYOT             
 2017-yil, 2-son 
himoya qila oladigan Savdo-sanoat palatasi tuzildi. 
Bozor infratuzilmasini yaratish, tadbirkorlarni 
oʻqitish, imtiyozlar berish, tadbirkorlik 
subyektlarini r
oʻyxatga olishning huquqiy asosini takomillashtirish va ularning faoliyatiga aralashishni 
cheklash kabilar davlat tomonidan xususiy tadbirkorlikni ra
gʻbatlantirish boʻyicha koʻrilayotgan 
choralarning faqat bir qismidir.  
Bu imkoniyatlar esa har bir oilaga tadbirkorlikni joriy qilishga keng sharoitlar yaratilishidan 
dalolatdir. 
Shu bilan birga aytib 
oʻtish kerakki, tadbirkorlik faoliyatini tartibga solish hamda 
ra
gʻbatlantirish sohasida hali koʻp ishlarni amalga oshirish zarur. Tadbirkorlikni yuritishda teng 
b
oʻlgan imkoniyatlar, toʻsiqlar haligacha saqlanib turibdi. Bu muammolarning hal etilishi davlatning 
tartibga solish b
oʻyicha funksiyalarini sezilarli darajada qisqartirishni koʻzda tutadi[3]. 
Tadbirkorlikni faqatgina savdo va sanoat firmalari faoliyati bilan bo
gʻlash mumkin emas, balki 
fermer x
oʻjaliklari, tomorqa va dehqon xoʻjaliklari faoliyatlarini ham hisobga olish kerak. Shu tufayli 
biz shahar va qishloqda tadbirkorlikni yuritishning 
oʻziga xos jihatlarini va samarali usullarini koʻrib 
chiqishimiz lozim. Qishloq x
oʻjaligida tadbirkorlik faoliyatini yuritishning samarali shakllari asosan, 
dehqon, fermer x
oʻjaliklari va oila pudrati hisoblanadi. Ushbu oilaviy xoʻjaliklarning qiyosiy tahliliga 
k
oʻra oilaviy dehqon xoʻjaliklarning qishloq xoʻjaligi yalpi ichki mahsulotidagi ulushi ancha yuqori 
ekanligi asoslangan. 
Oʻzbekiston Respublikasida 2020 -  yilga qadar  boʻlgan davrda xizmat koʻrsatish va servis 
sohasini, birinchi navbatda, qishloq joylarda rivojlantirish muhim masala hisoblanadi. Kichik biznes 
va xususiy tadbirkorlik  faoliyatini rivojlantirish orqali qishloq x
oʻjaligida  oʻtkazilayotgan 
islohotlarning quyidagi vazifalari hal etiladi: 
•
qishloqda oila mulkiga va yollanma mehnatga asoslangan oilaviy tadbirkorlik shakllanadi
va rivoj topadi; 
•
aholida tadbirkorlik faoliyatidan moddiy manfaatdorlik paydo b
oʻladi va bu orqali oila
mulkidan samarali foydalanishga erishiladi; 
•
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik yuritish shakllari ichida chinakam raqobat vujudga
keladi va natijada qishloq x
oʻjalik mahsulotlarini ishlab chiqarish samaradorligi oshadi va eng muhimi 
x
oʻjalikning iqtisodiy –moliyaviy koʻrsatkichlarini yaxshilashga oʻzaro intilish kuchayib boradi; 
•
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik  faoliyatidan olingan daromadlarni yanada
k
oʻpaytirish maqsadida ishlab chiqarishni kengaytirishga tadbirkorlarning qiziqishi paydo boʻladi. 
Bunday chora-tadbirlar tadbirkorlikning rivojiga yordam beradi, daromadlarni oshirish va 
oilalar turmush darajasini tezroq yaxshilanishiga olib keladi. Shu tufayli, kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikfaoliyatini rivojlantirish bugungi kunda mamlakatimiz uchun 
oʻta muhim tadbir ekanlini 
idrok qilishimiz va unga tegishli e’tibor qaratishimiz lozim.  
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni q
oʻllab-quvvatlash tizimlarini tahlil qilish quyidagi 
vazifalarni aniqlash imkonini beradi: 

infratuzilma rivojlanmagan olis va to
gʻli tumanlarda ayollarga oilaviy tadbirkorlikni
rivojlantirish uchun mikrokreditlar ajratish b
oʻyicha resurs imkoniyatlarni aniqlash; 

ayollarga yirik sanoat korxonalari tomonidan uyda bajariladigan ishlar va xizmatlarga
buyurtma berish hisobiga uy mehnati ishchi 
oʻrinlarini yaratish parametrlarini aniqlash. 
Jahon tajribasining k
oʻrsatishicha, barqaror iqtisodiy oʻsishga ega boʻlgan koʻplab davlatlarda 
xizmat k
oʻrsatish sohasida ishlovchilarning ulushi  50 foizdan kam emas va bu ijtimoiy va bozor 
infratuzilmasi tarmoqlarini ra
gʻbatlantirish va quvvatlash, intensiv omillar va mehnat unumdorligining 
oʻsishi hisobiga moddiy ishlab chiqarish tarmoqlarini rivojlantirish orqali ta’minlanadi.
Bizningcha, kichik  biznes va xususiy tadbirkorlik  faoliyatining oilalar ijtimoiy-iqtisodiy 
farovonligini ta’minlashdagi beqiyos ulushini hisobga olib ular faoliyatlarini yanada rivojlantirish 
uchun quyidagilarni amalga oshirish maqsadga muvofiq: 

olis tumanlarda, borish qiyin va ish topishga talab haddan ortiq k
oʻp boʻlgan qishloq
punktlari aholisiga har qanday xizmat k
oʻrsatayotgan tadbirkorlarga 3 –  5 yilgacha soliqlarning bir 
qismi yoki barchasidan ozod qilish. Bu oilalarning 
oʻz  mablagʻlari bilan ishlab chiqarish yoki boshqa 
faoliyat turlarini kengaytirish imkonini beradi. Soliqdan imtiyozlar berish hozirgi davrda juda 
muhimdir. Chunki, k
oʻpchilik oilalar tadbirkorlikka bozor qonuniyatlariga koʻnikma hosil 
qilmaganlar. Bu holat, albatta tadbirkorlik faoliyatiga salbiy ta’sir k
oʻrsatadi. Shu tufayli, oilaviy 
tadbirkorlik bilan shu
gʻullanuvchi oilalarga soliq stavkasini pasaytirish hamda, byudjetdan tashqari 
jam
gʻarmalarga toʻlanadigan majburiy ajratmalarni kamaytirish lozim; 
141
 

ILMIY AXBOROTNOMA 
      IQTISODIYOT             
 2017-yil, 2-son 

kichik biznes va xususiy tadbirkorlik guruhlarini t
oʻgʻridan toʻgʻri moliyalashtirish va engil
shartlar bilan kreditlar berish.  

Ish bilan bandlikni ta’minlash maqsadida yirik sanoat korxonalari 
oʻrtasidagi ishlab
chiqarish va xizmatlar (kasanachilik) b
oʻyicha hamkorlikka yanada keng sharoitlar yaratish; 

kichik biznes va xususiy tadbirkorlik  subyektlariga axborot maslahatlarini berishda
k
oʻmaklashish; 

kichik biznes va xususiy tadbirkorlik  faoliyati uchun kadrlar tayyorlash va ularning
malakasini oshirish; 
Yuqorida qayd etilgan tadbirlarni amalga oshirish respublikada oilaviy tadbirkorlikni 
rivojlantirish va davlat tomonidan q
oʻllab–quvvatlash mexanizmini yanada takomillashtirish imkonini 
beradi. Bu borada xorijiy il
gʻor tajribaga respublikaning oʻziga xos milliy xususiyatlari hisobga olinib 
yondashilsa maqsadga muvofiqdir. 
Adabiyotlar 
1. Abdurahmonov Q.X. va boshqalar.  Inson taraqqiyoti. Darslik.  –  T.: “Fan va texnologiyalar”,
2013, – 474b.
2. Abdurahmonov Q.X. va boshqalar. Ijtimoiy soha iqtisodiyoti. Darslik. –T.: “Iqtisodiyot”, 2013,
– 378 b.
3. Abdurahmonov Q.X., Mehnat iqtisodiyoti. -T.: “Mehnat” – 2009, -511.
UDK: 331.5.024.5 
INNOVATSION RIVOJLANISH SHAROITIDA AHOLINING ISH BILAN BANDLIGI 
DARAJASINI OSHIRISHNING ASOSIY Y
OʻNALISHLARI 
Qaxorov 
Gʻ., Tursunov O. 
Samarqand davlat universiteti  
E-mail: [e-mail] 
Annotatsiya.  Mamlakatimizda aholining  ish bilan bandligini ta’minlash mehnat bozorida 
ishsizlikni kamaytirish hamda aholining real daromadlarini oshirish imkonini beradi. Bu esa 
oʻz 
navbatida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni hamda aholining 
oʻz-oʻzini ish bilan ta’minlashni 
ra
gʻbatlantirish,  ishsizlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish, ish bilan bandlikning noan’anaviy 
shakllarini q
oʻllashni talab etadi. 
Kalit s
oʻzlar: ish bilan bandlik, mehnat bozori, aholi dromadlari, ishsizlik, kichik biznes, yangi 
ish 
oʻrinlari, iqtisodiy faol aholi. 
Основные направления повышения уровня занятости населения в условиях 
инновационного развития 
Аннотация.  Обеспечение  занятости  населения  приводит  к  снижению  уровня 
безработицы и повышению уровня реальных доходов населения. Это в свою очередь требует 
стимулирования  развития  малого  бизнеса  и  частного  предпринимательства,  развития 
самозанятости,  применения  на  практике  нестандартных  форм  занятости,  переподготовки 
безработных  и  повышения  квалификации.  В  данной  статье  исследованы  данные  вопросы  и 
разработаны рекомендации по повышению уровня занятости населения. 
Ключевые  слова:  занятость,  рынок  труда,  доходы  населения,  безработица,  малый 
бизнес, новые рабочие места, экономически активное население. 
The main directions of increasing employment rate in conditions of innovative development 
Abstract. Employment of population leads to decrease of unemployment rate and raise of real 
incomes of population. This requires the stimulation of development of small business and private 
entrepreneurship, development of self-employment, application of non-standard forms employment, 
training and retraining of the unemployed. This article examines these issues and we developed 
recommendations on increasing the level of employment. 
Keywords: employment, labor market, household income, unemployment, small business, new 
jobs, the economically active population. 
142
 

ILMIY AXBOROTNOMA  
 
      IQTISODIYOT                        
          2017-yil, 2-son 
Bugungi innovatsion rivojlanish sharoitida mamlakatimizning k
oʻp millionli mehnat 
resurslarning  oqilona ish bilan bandligini ta’minlash zaruriyati tu
gʻilmoqda. Shu sababli aholing ish 
bilan bandligini ta’minlash va uni oshirish y
oʻllari dolzarb muammolardan biri hisoblanadi. 
Oʻzbekiston Respublikasida olib borilayotgan barcha ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning bosh va 
eng muhim maqsadi bu –  aholining farovonligini oshirish va tumush darajasini yaxshilashni tashkil 
etadi. Aholi farovonligini ta’minlashda davlatning passiv va aktiv siyosatlari mavjud b
oʻlib, passiv 
siyosatlari bu aholiga ijtimoiy-ma’naviy k
oʻmaklarni keltirib oʻtish mumkin. Aktiv siyosati esa davlat 
tomonidan aholini ish bilan band qilish va shu orqali aholining  farovonligi va turmush darajasini 
yaxshilashdir.  
Aholining ish bilan bandlik konsepsiyasi jamiyat ijtimoiy iqtisodiy rivojlanishning muayyan 
bosqichidagi ish bilan ta’minlanishning xususiyatini ochib beradigan qarashlar, tasavvurlar tizimidir. 
Bunday nazariy tushunchalar markaziga uni rivojlantirishning ijtimoiy bozor tipidagi davlat uchun xos 
b
oʻlgan obyektiv jarayonlarini hisobga oluvchi ish bilan ta’minlanishning shakllanishi qoʻyiladi. Bu 
oʻz navbatida muayyan davr mobaynidagi qoʻyilgan maqsadlarga erishishning real imkoniyatlari bilan 
cheklanmaydi. 
Respublikamiz iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishning bozor modellariga t
oʻliq  oʻtishi aholi ish 
bilan bandligining istiqbolini belgilash sohasida bir qator murakkab va k
oʻp aspektli vazifalarni 
q
oʻyadi. Istiqbollash mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini belgilash va uning aniq parametrlarini 
ishlab chiqish maqsadida amalga oshiriladi. Istiqbol k
oʻrsatkichlari yordamida mamlakatni yaqin 
kelgusida rivojlantirish dasturlari, konsepsiyalari va amalga oshiriladigan chora-tadbirlarning aniq 
y
oʻnalishlari belgilanadi. Shu bois belgilanadigan istiqbol koʻrsatkichlari aniqlilik, hisob-kitobga 
egalik, asoslanganlik, tekshirilganlik va k
oʻp omillik kabi xususiyatlarga ega boʻlishi lozim.  
Mamlakat mehnat bozorining istiqbol k
oʻrsatkichlari bevosita demografik omillarga bogʻliqdir. 
Chunki aynan demografik jarayonlargina kelgusida mehnat salohiyatining miqdor va sifat jihatdan 
shakllanishi, taqsimlanishi, ishchi kuchiga aylanishi va taklif sifatida mehnat bozorida paydo 
b
oʻlishini ta’minlaydi.  
Ish bilan bandlik masalalarini k
oʻrib chiqayotganda mehnat va ish bilan bandlik oʻrtasidagi aniq 
farqni ajrata bilish kerak. Mehnat - insonning 
oʻziga xos xususiyatlariga ega boʻlgan faoliyati boʻlib, 
harakatlarni anglatganligi, kuch-quvvat sarflanishi, natijadorlik, ijtimoiy foydalilik va hokazolar shular 
jumlasiga kiradi. Mehnat vaqt xususiyatiga ega, u b
oʻlinadi va dam olish bilan almashinib turadi. 
Mehnat  -  ishchi kuchini ishlab chiqishda ishlatish jarayonidir. Ish bilan bandlik insonning mehnat 
qilish munosabati bilan va mehnat sohasidagi yehtiyojlarni qondirish bilan bo
gʻliq holda kechadigan 
ijtimoiy rivojlanishning muhim tomonlaridan biridir. Mehnatdan farqli 
oʻlaroq, ish bilan bandlikni 
odamlarning aniq ish joyidagi amaliy faoliyatiga tenglashtirib b
oʻlmaydi. Ish bilan bandlik mehnatga 
layoqatli odamlarning ish bilan qanday ta’minlanganligini k
oʻrsatadi. Boshqacha qilib aytganda, 
odamni ish bilan band hisoblash uchun u biron-bir jamoaning a’zosi b
oʻlishi yoki oʻz ishini yaratishi 
kerak (1-rasm). 
 
 
1-rasm. Ish bilan bandlikni shakllanishing omillari 
Ishlab chiqarish sohasida  
sodir bo`layotgan 
o`zgarishalar 
 
Qayta qurish k
еltirib 
chiqargan iqtisodiyotdagi 
global tuzilmaviy 
o`zgarishlar 
 
Ijtimoiy- 
dеmografik omillar 
Ist
е'mol savatining 
qimmatlashuvi oqibatida 
namoyon bo`ladigan omillar 
 
Ish bilan 
bandlikni 
shakllanishi 
omillari 
 
143
 

ILMIY AXBOROTNOMA 
      IQTISODIYOT             
 2017-yil, 2-son 
Mehnat bozoridagi ana shu y
oʻnalishini amalga oshirishdagi asosiy murakkablik iqtisodiyotning 
b
oʻlajak kasb-malaka tuzilishi toʻgʻrisida,  oʻrta  va uzoq muddatli istiqbolda kasb sohasidagi mehnatga 
b
oʻlgan ehtiyoj qanday boʻlishi haqidagi axborotning yetishmasligidadir. Yana bir muammo ishdan mahrum 
b
oʻlgan shaxslarning kasbiy jihatdan qayta tayyorlanishga kam talab bildirishidir, chunki ular oldingi kasblari 
b
oʻyicha ishga joylashishga umid qiladilar. Mehnat bozoridagi faol siyosatning mazkur yoʻnalishini 
rivojlantirishga t
oʻsqinlik qiluvchi omil ish bilan bandlik xizmati faoliyatini moliyaviy jihatdan ta’minlashning 
cheklanganligi hamdir [1]. 
Oʻzbekiston Republikasida bandlikka koʻmaklashuvchi markazlar orqali ishga joylashgan 
fuqarolar soni 2014-2016 - yillarning 1 yanvar holatiga k
oʻra muntazam kamayib borishi kuzatilgan. 
Bu k
oʻrsatkich 2016  -  yil 1 -  yanvarida 37691 kishini tashkil etib, 2015 yilga nisbatan ushbu 
k
oʻrsatkichning  oʻzgarishi 6% ga kamaygan. Viloyatimizda bandlikka koʻmaklashuvchi markazlar 
orqali ishga joylashgan fuqarolar sonining 2014-2016  -  yillarning 1 -  yanvariga holatiga  muntazam 
kamayib borishi asosan iqtisodiyot tarmoqlarida yaratilayotgan yangi ish 
oʻrinlari sonining ortib 
borishi bilan belgilanadi. Shu bilan birgalikda, hozirgi vaqtda mehnat bozoridagi faol siyosatni amalga 
oshirish sohasidagi faoliyat doirasida mustaqil ish bilan bandlikni rivojlantirish, tadbirkorlik 
malakalarini 
oʻrgatish va kichik biznesni tashkil etishga koʻmaklashish dasturlari muhim ahamiyat 
kasb etadi. Mehnat bozoridagi siyosatning bu y
oʻnalishi eng muhim ijtimoiy vazifani –  yangicha 
mehnat dunyoqarashini shakllantirishdir. 
Ishsizlar agar 
oʻzlarining mustaqil ishlarini tashkil etishni xohlasalar, ish bilan bandlik 
xizmatiga zarur asoslash bilan loyihalar tanlovida ishtirok etish haqida ariza beradilar, bu yerda uning 
rejasini mutaxassislar k
oʻrib chiqib, oʻz xulosalarini beradilar. Agar iltimos qondiriladigan boʻlsa, u 
holda yangi tadbirkor uchun boshlan
gʻich kapital sifatida unga muayyan muddatga beriladigan 
ishsizlik nafaqasining butun summasi xizmat qiladi va bir y
oʻla toʻlanadi. 
1-jadval 
Samarqand viloyatida bandlikka k
oʻmaklashuvchi markazlar orqali ishga joylashgan fuqarolar 
haqida ma’lumot, kishi hisobida (1-yanvar holatiga k
oʻra) 
Hududlar nomi 
2014 y. 
2015 y. 
2016 y. 
2016 - yil 2015 - 
yilga nisbatan (%) 
Samarqand sh. 
4475 
4002 
4012 
100,2 
Kattaq
oʻrgʻon sh. 
1201 
564 
1001 
177,5 
Oqdaryo 
3425 
2980 
2303 
77,3 
Bulun
gʻur 
2869 
2301 
2003 
87,0 
Jomboy 
4274 
3280 
2444 
74,5 
Ishtixon 
3584 
3000 
2446 
81,5 
Kattaq
oʻrgʻon 
3849 
2878 
3114 
108,2 
Q
oʻshrabod 
2756 
2134 
1508 
70,7 
Narpay 
2063 
1839 
2058 
111,9 
Payariq 
4042 
3591 
3251 
90,5 
Paxtachi 
1573 
1176 
1738 
147,8 
Pastdar
gʻom 
4235 
3618 
3597 
99,4 
Samarqand 
2496 
1988 
2160 
108,7 
Nurobod 
2047 
1770 
1227 
69,3 
Urgut 
3892 
3454 
3188 
92,3 
Tayloq 
1927 
1488 
1641 
110,3 
Jami 
48 708 
40063 
37691 
94,1 
Manba: Samarqand viloyati Mehnat Bosh boshqarmasi ma’lumotlari asosida tuzilgan. 
Bizning fikrimizcha, ishsizlikni kamaytirishning chora-tadbirlari sifatida quyidagilarni qayd etib 
oʻtish mumkin:
• korxonada yangi ishchi 
oʻrinlari tashkil etish yoʻli bilan aholini ishga jalb qilish;
• jamoat xizmatini tashkil etish;
• xususiy tadbirkorlikni hamda aholining 
oʻz-oʻzini ish bilan ta’minlashni ragʻbatlantirish,
kichik va 
oʻrta biznesni rivojlantirish; 
144
 

ILMIY AXBOROTNOMA 
      IQTISODIYOT