Navoiy davlat konchilik instituti ashurova n. B. Atamuradov sh

Тayanch iboralar: moddiy xarajatlar, mehnat xarajatlari, moliyaviy 
xarajatlar, ishlab chiqarish tannarxi, ijtimoiy sug’urta ajratmalari, sof foyda, 
rentabellik, mahsulot rentabelligi, aktivlar rentabelligi, sof foydaga ta’sir qiluvchi 
omillar, rentabellik darajasiga ta’sir qiluvchi omillar. 
 
Тakrorlash uchun savollar 
1. Mahsulotlarning ishlab chiqarish tannarxi qaysi elementlardan tarkib topgan? 
2. Ishlab chiqarish sarf xarajatlari deganda nimani tushunasiz? 
3. Moliyaviy natijalarning qanaqa ko’rsatkichlarini bilasiz? 
4. Zararsizlik nuqtasi deganda nimani tushunasiz? 
5. Тransfert tolovlari tushunchasini izohlang 
6. Sof foydaga qanday omillar ta’sir qiladi? 
7. Mahsulot (xizmat) tannarxi nima va uning pasayishiga qanday omillar ta’sir 
ko’rsatadi? 
8. Muomala va davr xarajatlarini tushuntiring 
Mavzuni mustahkamlash uchun test savollari 
1. Umumiy xarajatlarning turini aniqlang. 
A) doimiy va o’zgaruvchan 

---

154 
B) bevosita va muomala 
C) muomala va o’zgaruvchan 
D) tashqi va ichki 
2. Ishlab chiqarish sarf xarajatlari deganda … 
A) korxona o’zi uchun zarur resurs va xizmatlarga to’lovlarni amalga oshirish 
natijasida vujudga keladigan xarajatlar 
B) korxonada yalpi tushum bilan bog’liq moliyaviy resurslarning asosiy manbai 
C) tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste’molchilarga yetkazib berishga 
qilinadigan barcha sarflar 
D) har qanday tovarni ishlab chiqarishga iqtisodiy resurs sarflari. 
3. Ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga qarab harajatlar qanday bo’ladi? 
A) tashqi va ichki 
B) bevosita va muomala 
C) sof va qo’shimcha 
D) doimiy va o’zgaruvchi 
4. Rentabellikning chegaraviy nuqtasi, ya’ni «zararsizlik nuqtasi» deganda: 
A) yalpi xarajatlarning o’zgaruvchan xarajatlarga bo’lgan nisbati tushuniladi 
B) o’zgaruvchan xarajatlarning doimiy xarajatlarga bo’lgan nisbati tushuniladi 
C) foyda va zarar zonalarini bir-biridan ajratib turadigan marjinal nuqta tushuniladi 
D) korxonaning savdo belgisi qayerlarda ma’lumligi va uning asosiy xaridorlari 
kimlar ekanligi