Nаvоiy dаvlаt kоnchilik instituti enеrgо mеhаnikа fаkulьtеti

AMALIY MASHG’ULOT № 2


OPERASIYA NOMINI TUZILISHINI O`RNATISH VA UNING MAZMUNINI TEXNOLOGIK HUJJATGA KIRITISH.


Mashg’ulot maqsadi. Detalga mexanik ishlov berish, texnologik jarayonini loyixalashda yechiladigan asosiy savollar bilan tanishish.
Mashg’ulot tarkibi. O’quvchilarga berilgan xujjat komplektlari bo’yicha korxonada mavjud detalga ishlov berish texnologik jarayoni bilan tanishish va taxlil qilish.


Bajarish tartibi

4.1 - rasmda eskizi keltirilgan detalga mexanik ishlov berish texnologik jarayonini elementar texnologik jarayonlar tarkibidan kelib ishlab chiqamiz, ularning xar biri bir yoki ikkita o’rnatishda xom ashyo yuzasiga ishlov berishning turli marshrutlarning birlashgan asoslaridan xosil bo’ladi.

Marshrutni ishlab chiqishda (4.1 jadval) yuzaga ishlov berish turli marshrutlaridan (1 ilova), xamda 2-ilovada keltirilgan po’lat va cho’yanga ishlov berishning turli usullari uchun o’rtacha iqtisodiy aniqlik va g’adir-budirlikdan foydalanamiz. elementar jarayonlarda o’tishlar birlashmasida mazkur sinf uchun detalni tayyorlashda texnologik jarayonlarni bajarish xisobga olinadi.

Rasm. 4.1
4.1. jadval

№ Yuza	Yuzaga ishlov berish marshruti	Ra, mkm	Kvali- Tet	Elementar jarayonlar
				1	2	3	4	5	6
1	Bir martali yo’nish	6,3	14
	Termik ishlov berish	-	-
	Jilvirlash (tashqi)	1,6	11
2	Oldindan yo’nish.	6,3	14
	Tozalab yo’nish.	1,6	10
	Termik ishlov berish.	-	-
	Jilvirlash (tashqi)	0,32	7
3	Parmalash	6,3	14
	Yo’nib kengaytirish	1,6	10
	Termik ishlov berish	-	-
	jilvirlash (ichki)	0,8	8
4	yo’nish (chap yoni)	6,3	14
	Termik ishlov berish	-	-
5	yo’nish (o’ng yoni )	6,3	14
	Termik ishlov berish	-	-

Talab qilinayotgan sifat parametrlariga erishishda elementar jarayonlarning tarkibini va texnologik o’tishlarni xisobga olib (4.2) jadvalda uch tizimli xamda bazaviy variantli detalga ishlov berish marshrutlari keltirilgan.

4.2 jadval

Jixozlar	Elementar jarayonlar																			Sistemali variantlar
	1	2		3		4		5		6		7			8	9		10	11	І	ІІ	ІІІ
Tokarlik-vintqirquvchi 16K20																				005
Tokarlik-vintqirquvchi 16K20																				010
Termik bo’linma																				015	010	010
Ichki jilvirlash dastgoxi 3K227A																				020	015	015
Aylanma jilvirlash dastgoxi 3M153																				025	020	020
RDB li Tokarlik- vintqirqish MR315																					005
RDB li tokarlik-revolverli dastgox asosida RTK 1V340F30																						005
Variant bo’yicha jamlangan donabay vaqt, min																				45,3	35,6	30,2

Keltirilgan marshrutlar talab qilingan texnik talablariga erishishda detalning asosiy va yordamchi yuzalarining shakllanishini ta`minlovchi jarayonlarning butun bir kompleksi keltirilgan. Ikkinchi va uchinchi va`riantlarda bazaviy va`riantdan farqli o’laroq RDB sistemasi bilan jixozlangan jixozlarni qo’llash natijasida umumiy jarayonlar soni kamaytirilgan. Uchinchi va`riant yana 3M153F2 dastgoxi asosida aylanaviy jilvirlash RTK ni yoki tokarlik va aylanaviy jilvirlash pozitsiyasiga ega ikkilamchi pozitsiyalangan RTKni qo’llanilganligida o’zgartirish kiritilishi mumkin. Agar texnologik jarayonda tokarlik ishlov berishidan keyin termik ishlov berishga jo’natish ko’rsatilmagan bo’lsa, ko’rsatilgan jixozni qo’llash maqsadga muvofiqdir. Sozlash texnologik uskunalarini qo’llash ishlov berishni asosan qayta o’rnatishsiz amalga oshirishda qo’l keladi. RTK da ishlov berishda kerakli qayta o’rnatish (uchinchi variant). Xisoblash shuni ko’rsatdiki, ikkinchi va uchinchi variantlarni qo’llash 19 ilovada keltirilgan yiriklashgan nisbatda aniqlangan jamlanma donabay vaqtning qisqarishiga olib keladi. Ikkinchi variantni xayotga tadbiq qilishda uning kapital xarajatlari uchinchi variantga nisbatan kam bo’lganligi uchun loyixaviy tarzda ikkinchi variantni qabul qilamiz.

Detallarga ishlov berishda asosan universal-sozlagichsiz va universal sozlagichli moslamalar qo’llanishi mumkin. Ishlov berish normallashgan ko’p qirrali charxlanmaydigan plastinka bilan jixozlangan T15K6 markali keskichda olib boriladi.
Ishlab chiqilgan texnologik jarayon ilovada va ishlov berish marshrutida ko’rsatilgan xarita eskizlarida(2.7 jadval)gi marshrut jarayonli yozuv ko’rinishida keltirilgan.
1 Ilova

Ishlov berish marshruti namunalari /29/

a) tashqi silindrik yuzalarga

G’adir-budurlik	Kvalitetgacha ishlov berish	Jarayonlarning ketma-ketligi
1	2	3
Rz = 80…20	14 - 12	1,2,3 – Y; 4 – Y, TI; 4 – TI,J
Rz 20…Ra =2,5	11 – 10 14 - 12	1,2,3 – Yyu,Yt; 1,2 – Y,J; 4 – Yo,Yt,TI; 4 – Yo, TI, J
Ra= 1,25…0,63	9 – 7 11 - 10	1,2,3 – Yo,Yt,Yyu; 1,2 –Y,J; 1 – Jo,Jt; 4 – Yyu, TI, J; 4 – Jo, TI,J
Ra= 0,32…0,16	9 – 7 11 - 10	3 – Yo, Yt,PO; 3 – Y, POo, POt; 3 – Yo,Yt,Yyu
	6	1,2,3 – Yo, Yt, PO; 1 – Y, Jo, Jyu, PO; 1 – Y,J,S; 4 – Y , Jo, TI, Jyu; 4 – Y, TI,Jt,S

b) ichki silindrik yuzalarga

Rz = 80…20	14 - 12	1,2,3 – PR; 1,2,3 – Z; 1,2,3 – YK; 4 – PR,TI; 4 – Z, TI; 4 – YK,TI
Rz 20…Ra =2,5	11 – 10 14 - 12	1,2,3 – PR,Z,R; 1,2,3 – PR,Z,YK 1,2,3 – PR,YK,R; 4 –PR,Z,TI,J; 4 – PR,YK,TI; 4 – Zo, Zt, TI, J
Ra= 1,25…0,63	9 – 7 11 - 10	1,2,3 – MP,R; 1,2,3 – PR,Z,Ro,Rt; 1,2,3 – PR, YK, YKt; 1,2,3 – PR,Z,OY; 1,2,3 – PR,P; 4 – PR;YK;TI,J; 4 - YKo;YKt;TI,J; 4 – PR,Z,TI,J; 4 – MP,TI,X
Ra= 0,32…0,16	6	1,2,3 – MP,Ro,Rt; 1,2,3 – PR,Z,Ro,Rt; 1,2,3 – Pr, Z, OYo, OYt; 1,2,3 – YK,OYo, OYt; 1,2,3 – PR,Z,P; 4 – YK;TI,J,X; 4 – PR,P,TI,X; 4 – MY,R,TI,X

v) tekis yuzalarga

Rz = 80…20	14 - 12	1,2,3 – R; - F; - Y; 4 – R,TI; - F,TI; - Y,TI
Rz 20…Ra =2,5	11 – 10	1,2,4 – TI,JO; 1,2,3 – Fo, Ft; 1,2 – F,Jo; 4 – F,TI,Jo; 4 – R,TI,Jo; 4 – Y,TI,Jo
Ra= 1,25…0,63	9 – 7 11 - 10	1,2,3 – R,P; - F,P; 1,2 – F,Jt; 4 – F,TI,Jt; 4 – Y,TI,Jt; - R,TI,Jt
	6	1,2 – Fo,Ft,Jt; 3 – Fo,Ft,PO; 4 - Fo,Ft,TI, Jt; 4 – Yo,Yt,TI,Jt
Ra= 0,32…0,16	9 - 7	3 – Fo,Ft,POt; - Yo,Yt,POt