Navoiy davlat pedagogika instituti fizika-matematika fakulteti

1.2. Ta’limda multimedia. Faoliyatning turli sohalarini multimedia va axborot bilan ta’minlash.
Multimedia vositalaridan samarali foydalanishning imkoniyatlaridan biri bu o‘qitishdir. Talabalar didaktik materialni eshitishadi va ko‘rishadi, uning taqdimotini boshqarishda faol ishtirok etishadi. Masalan, ular noaniq yoki ayniqsa qiziqarli qismlarga qaytishadi. Multimediya o‘quv dasturlari, masalan, til, bu jarayonni g‘ayrat bilan o‘rganish usulini qo‘llash orqali xorijiy so‘zlarni yodlashning an’anaviy usuliga qaraganda ancha yoqimli qiladi.

Ma’lumki, o‘quv jarayonida talabalar taklif etilgan materialning to‘rtdan bir qismini o‘zlashtiradilar. Multimedia texnologiyalari ushbu ko‘rsatkichni 2-3 barobar oshirishga imkon beradi, chunki bu sinergetik mashg‘ulotlarni o‘tkazish uchun imkoniyat yaratadi. Bir vaqtning o‘zida materialni vizual va eshitish qobiliyati, uning taqdimotini boshqarishda faol ishtirok etish, qayta tahlil qilishni talab qiladigan bo‘limlarga qaytish.

Ta’lim va o‘qitish jarayonida multimediyadan foydalanish umumiy ta’lim va o‘z-o‘zini o‘qitish, shuningdek, mutaxassisning biznes va kasbiy rivojlanishi uchun istiqbolli hisoblanadi. Masofaviy ta’limni rivojlantirishda multimedia texnologiyalarining roli ayniqsa katta. Kelgusida ta’lim sohasida multimediyaning o‘rni kuchayadi, chunki yuqori malakali malaka beradigan bilimlar doimo tez o‘zgarib turadi.

Bugungi avlodning multimediya ta‘lim mahsulotlari foydalanuvchilarga individual sozlash uchun ko‘plab variantlarni taklif qiladi, ya’ni o‘quv materialini o‘zlashtirgan talaba, o‘qish tezligini, materialning hajmini va qiyinchilik darajasini o‘zi belgilaydi. Muayyan materialni o‘rganish uchun talab qilinadigan vaqtni tejash o‘rtacha 30% ni tashkil qiladi va olingan ma’lumotlar xotirada ancha uzoqroq saqlanadi.

Marketing bo‘yicha mutaxassislar uzoq vaqt davomida (o‘quv tizimida multimedia dasturlari paydo bo‘lishidan oldin) talaba ushbu materialni o‘zlashtirgan usul va ushbu materialni eslab qolish (xotirada tiklash) o‘rtasidagi aniq bog‘liqlikni payqadi. Masalan, tinglangan materialning chorak qismi eslab qolinadi. Agar talaba materialni vizual ravishda idrok etish qobiliyatiga ega bo‘lsa, unda xotirada qolgan materialning ulushi uchdan biriga qadar ko‘tariladi. Birgalikda ta’sir qilish bilan (ko‘rish va eshitish orqali) o‘rganilgan materialning ulushi yarmiga etadi va agar siz o‘quvchini o‘quv jarayonida faol harakatlarga jalb qilsangiz, masalan, multimediya ilovalari kabi interfaol o‘quv dasturlaridan foydalansangiz, o‘rganilganlarning ulushi 75% bo‘lishi mumkin.