Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti

6.Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. T. 2007 y.

7.Asqarov A. O’zbekiston tarixi. –T.: O’qituvchi, 1994 y.

8.Ashirov A. O`zbek xalqining qadimiy e`tiqod va marosimlari. T. 2007 y

9. Imomnazarov M. Milliy ma`naviyatimizning takomil bosqichlari. T. 1996 y.

19. Milliylik falsafiy va axloqiy kategoriya sifatida (4 soat)

Uslubiy ko'rsatma.

Ong sohasidagi milliylik badiiy madaniyatda xalq milliy xarakterining ifodalnishi.

Etnik birliklar shaklanishiga ta’sir qiluvchi ijtimoiy, iqtisodiy va tabiiy omillar.

Etnosentrizm ommaviy ong va alohida shaxsning o’z- o’zini anglash darajasidagi psixologik mo’ljallar yig’indisi.

Etnosentrizm stereotiplarni bartaraf qilishning zarurati. Millatchilikda milliy egoizm, milliy fobizm, milliy antipatiyaning namoyon bo’lishi.

Savol va topshiriqlar.

1. 
   Etnik birlik va etnos tushunchalari haqida ma'lumot bering?
   
2. 
   Millatchilikda milliy egoism tushunchasi haqida.
   
3. 
   Badiiy madaniyatda xalq milliy xarakterining ifodalnishi haqida so'zlab bering?
   
4. 
   Milliy o'ziga xoslilik deganda nimani tushunasiz?
   

Foydalanilgan adabiyotlar.

1.Sh.M.Mirziyoyev. “Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib- yangi bosqichga ko’taramiz” I jild T. “Sharq”nashriyoti, 2017 yil.

2. Sh.M.Mirziyoyev. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir”.II jild, T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

3. Sh.M.Mirziyoyev. “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo’ladi”. III jild ,T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

4.Karimov I.A. “O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li” T. “Sharq”. 1992- yil.

5. Karimov.A. “Tarixiy xotirasiz- kelajak yo’q” T. “Sharq” 1998- yil.

6.Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. T. 2007 y.

7.Asqarov A. O’zbekiston tarixi. –T.: O’qituvchi, 1994 y.

8.Ashirov A. O`zbek xalqining qadimiy e`tiqod va marosimlari. T. 2007 y

9. Imomnazarov M. Milliy ma`naviyatimizning takomil bosqichlari. T. 1996 y.

20. Zardushtiylik dini bilan bog‘liq an’ana va marosimlar. (4 soat)

Uslubiy ko'rsatma .
«Zardusht» forscha so'zdan olingan bo'lib («zar», «qizil», «ushtra», «tuya») «qari tuya egasi» degan ma'noni bildiradi. «Avesto» - «Qat'iiy o'rnatilgan tartiblar» IV asr. Sosoniylar davrida zardushtiylik dinining – hukmron dinga aylanishi, yakkaxudolik dinining mel.avv.I ming yillik boshlarida Xorazm hududida paydo bo'lishi. Ahuramazda, Mitra (Nohit),Ahriman, Kavi Vishtasp, «ostadon», «nous», «Chinvot». Merri Boys “Zardushtiylik. Urf- odatlar. E’tiqodlar”. F.Nilsshe “zardusht tavallosi”, Tilab Mahmudov “Avesto haqida”, “Parsizm” – zardushtiylik dinining hozirgi nomi. Mirsodiq Ish’oqov, Ahmadali Asqarov tomonidan “Avesto” o’zbek tiliga tarjima qilindi.
Savol va topshiriqlar.
1). Zardushtiylik dinining vujudga kelish uchun qanday zarurat bor edi?

2). “Avesto” ni kimlar o’zbek tiliga kim tarjima qilingan?

3). Zardushtiylik dini urf- odatlari haqida qanday ma’lumotlarga egasiz?
Foydalanilgan adabiyotlar.

1.Sh.M.Mirziyoyev. “Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib- yangi bosqichga ko’taramiz” I jild T. “Sharq”nashriyoti, 2017 yil.

2. Sh.M.Mirziyoyev. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir”.II jild, T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

3. Sh.M.Mirziyoyev. “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo’ladi”. III jild ,T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

4.Karimov I.A. “O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li” T. “Sharq”. 1992- yil.

5. Karimov.A. “Tarixiy xotirasiz- kelajak yo’q” T. “Sharq” 1998- yil.

6.Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. T. 2007 y.

7.Asqarov A. O’zbekiston tarixi. –T.: O’qituvchi, 1994 y.

8.Ashirov A. O`zbek xalqining qadimiy e`tiqod va marosimlari. T. 2007 y

9. Imomnazarov M. Milliy ma`naviyatimizning takomil bosqichlari. T. 1996 y.

21.An’anaviy oila - turmush marosimlarda qadimiy diniy e’tiqodlar. (4 soat)

Uslubiy ko’rsatma

XX asr so’nggi choragidan boshlab dunyo miqyosida etonolog va sotsial antropolglar tomonidan marosimlarni xalq madaniyatining fenomeni tarzida o’rganishga alohida e’tibor qaratilganligi. So’nggi o’n yillliklarda dunyo miqyosida kechayotgan globaliatsion jarayonlar etnik xususiyatlarning saqlab qolish omillarini va milliy marosimlarni tadqiq etish muammosini dolzarb muammolar tarzida kun tartibiga qo’yilishiga sabab bo’lishi.

Oila va oilaviy marosimlar etnosga oid madaniy va maishiy an’analar uzatuvchisi hamda davomchisi hioblanadi.

Savol va topshiriqlar.

1. 
   XX asr so’nggi choragida Etnologiya va sotsial antropologiya fani haqida to’xtalib o’ting.
   
2. 
   Oilaviy marosimlar madaniy va maishiy an’analar davomchisi haqida?
   
3. 
   Dunyo miqyosida kechayotgan global jarayonlarni ko’z oldingizga keltiring va unda etnomadaniy jarayonlar haqida so’zlab bering?
   

Foydalanilgan adabiyotlar.
1.Sh.M.Mirziyoyev. “Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib- yangi bosqichga ko’taramiz” I jild T. “Sharq”nashriyoti, 2017 yil.

2. Sh.M.Mirziyoyev. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir”.II jild, T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

3. Sh.M.Mirziyoyev. “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo’ladi”. III jild ,T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

4.Karimov I.A. “O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li” T. “Sharq”. 1992- yil.

5. Karimov.A. “Tarixiy xotirasiz- kelajak yo’q” T. “Sharq” 1998- yil.

6.Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. T. 2007 y.

7.Asqarov A. O’zbekiston tarixi. –T.: O’qituvchi, 1994 y.

8.Ashirov A. O`zbek xalqining qadimiy e`tiqod va marosimlari. T. 2007 y

9. Imomnazarov M. Milliy ma`naviyatimizning takomil bosqichlari. T. 1996 y.

22. Etnomadaniyat va milliy o‘z-o‘zini anglash.(4 soat)

Uslubiy ko’rsatma

Etnomadaniyat va milliy o’z- o’zini angllash uyg’unligi. Milliy o’z- o’zini anglashijtimoiy ong fenomeni sifatida. Umuminsoniy madaniy qadriyatlarning etnik mdaniyat va milliy o’z- o’zini anglash bilan uyg’unligi. Milliy o’z- o’zini nglashning genezisi va funktsiyasini o’rganishda

Xalq etnopsixologik xususiyatlarining madaniyat va tarix bilan bog’liqligi.
Savol va topshiriqlar.

1. 
   Milliy o’z- o’zini anglash jarayonida Etnomadaniyat fanining ahamiyati.
   
2. 
   Tarixiy xotira nima?
   
3. 
   Xalq etnopsixologik xususiyatlari nimada?
   

Foydalanilgan adabiyotlar.
1.Sh.M.Mirziyoyev. “Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib- yangi bosqichga ko’taramiz” I jild T. “Sharq”nashriyoti, 2017 yil.

2. Sh.M.Mirziyoyev. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir”.II jild, T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

3. Sh.M.Mirziyoyev. “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo’ladi”. III jild ,T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

4.Karimov I.A. “O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li” T. “Sharq”. 1992- yil.

5. Karimov.A. “Tarixiy xotirasiz- kelajak yo’q” T. “Sharq” 1998- yil.

6.Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. T. 2007 y.

7.Asqarov A. O’zbekiston tarixi. –T.: O’qituvchi, 1994 y.

8.Ashirov A. O`zbek xalqining qadimiy e`tiqod va marosimlari. T. 2007 y

9. Imomnazarov M. Milliy ma`naviyatimizning takomil bosqichlari. T. 1996 y.

23. O‘zbek xalqi moddiy madaniyatida qadimiy diniy tasavvurlar va e’tiqodiy qarashlarning arxaik izlari (4 soat) Uslubiy ko’rsatma.

Moddiy madaniyatning etnologik yo’nalishda tadqiq etilishida ko’zlangan asosiy maqsad o’rganilayotgan ob’yektning xalq ijtimoiy turmush- tarzi bilan aloqadorligini yotirishdan iboratligi. Moddiy madaniyat na’munalarida aks etuvchi ramz, belgi g’oyako’rinishida ham qiziqarli bo’lib, bu bevosita u bilan bog’liq tasavvurlar , e’tiqodiy qarashlarni tahlil qilishda muhim ahamiyat kasb etishi. Etnologlar uchun moddiy madaniyat na’munalarining tavsifi emas, balki ularning inson bilan aloqadorligi qiziqarli hisoblanishi.

Savol va topshiriqlar.

1. 
   Milliy o’z- o’zini anglash jarayonida Etnomadaniyat fanining ahamiyati.
   
2. 
   Tarixiy xotira nima?
   
3. 
   Xalq etnopsixologik xususiyatlari nimada?
   

Foydalanilgan adabiyotlar.
1.Sh.M.Mirziyoyev. “Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib- yangi bosqichga ko’taramiz” I jild T. “Sharq”nashriyoti, 2017 yil.

2. Sh.M.Mirziyoyev. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir”.II jild, T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

3. Sh.M.Mirziyoyev. “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo’ladi”. III jild ,T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

4.Karimov I.A. “O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li” T. “Sharq”. 1992- yil.

5. Karimov.A. “Tarixiy xotirasiz- kelajak yo’q” T. “Sharq” 1998- yil.

6.Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. T. 2007 y.

7.Asqarov A. O’zbekiston tarixi. –T.: O’qituvchi, 1994 y.

8.Ashirov A. O`zbek xalqining qadimiy e`tiqod va marosimlari. T. 2007 y

9. Imomnazarov M. Milliy ma`naviyatimizning takomil bosqichlari. T. 1996 y.

24. Toponomika- etnos ongining tarkibiy qismi (4 soat)

Uslubiy ko’rsatma.

Toponomika milliy o’z- o’zini anglash, milliy xotira va etnik ongning tarkibiy qismi. Repressiya qilingan xalqlarning ijtimoiy ongida toponomik nomlarning ifodasi. Qatag’on qilingan xalqlarning etnik ongidan ular yashagan hududning geografik nomining yo’qotilishi.Etnos ongidan geografik nomlar yo’qotilishining qatag’on qilingan xalq madaniyatiga ta’siri. Etnos xotirasidan toponomik nomlarning yo’qotilishi ma’naviy tilanishning buzilishiga qaratilgan harakat.

Foydalanilgan adabiyotlar.
1.Sh.M.Mirziyoyev. “Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib- yangi bosqichga ko’taramiz” I jild T. “Sharq”nashriyoti, 2017 yil.

2. Sh.M.Mirziyoyev. “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy bahodir”.II jild, T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

3. Sh.M.Mirziyoyev. “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo’ladi”. III jild ,T.“Sharq” nashriyoti, 2018 yil.

4.Karimov I.A. “O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li” T. “Sharq”. 1992- yil.

5. Karimov.A. “Tarixiy xotirasiz- kelajak yo’q” T. “Sharq” 1998- yil.

6.Ashirov A. Atadjanov Sh. Etnologiya. T. 2007 y.

7.Asqarov A. O’zbekiston tarixi. –T.: O’qituvchi, 1994 y.

8.Ashirov A. O`zbek xalqining qadimiy e`tiqod va marosimlari. T. 2007 y

9. Imomnazarov M. Milliy ma`naviyatimizning takomil bosqichlari. T. 1996 y.

Рус фольклоршунослигининг йирик намояндалари: