Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti
Download 0.63 Mb. Pdf ko'rish
|
ozbekiston mustaqilligi sharoitida tashkil etilgan xalqaro konferensiyalar tarixi
|
XULOSA
O‘zbekiston Respublikasining mustaqillikdan so‘ng qo‘lga kiritgan yutuqlarini sarhisob qiladigan bo‘lsak, olib borayotgan barcha sohalardagi islohotlar uzoqni ko‘zlab, “o‘zbek modeli”ning tarkibiy qismi bo‘lgan “bosqichma-bosqichlik” tamoyili asosida olib borilayotganiga guvoh bo‘lamiz. Islohotlar dastlabki bosqichda mustaqillikni mustaxkamlashga qaratilgan bo‘lsa, bu vazifa asosan ado etilgach, davlat va jamiyat qurilishini erkinlashtirish sari odim tashlandi. Mamlakatimizda turli siyosiy institutlar, jumladan, siyosiy partiyalarning faoliyati tubdan o‘zgarib ular uchun zaruriy huquqiy asoslar yaratildi. Bu jarayonlarning bugungi kun nuqtai nazaridan baxolar ekan. Prezidentimiz I.A.Karimov “Hozirgi sharoitda siyosiy partiyalar fuqorolarning siyosiy partiyalar va ijtimoiy faolligini oshirish, aholining ayniqsa saylov jaroyonlarida xoxish-irodasi va fikrini ifodalash, markazda va joylarda davlat hokimiyati organlarini shakllantirishning muhim ta’sir o‘tkazuvchi vositasiga aylanishi alohida ahamiyat kasb etadi” deb ta’kidlaydi. 1
Jamiyat hayotida, jamiyatning ma’naviy yangilanishida, shaxs ma’naviyatini shakllantirishda turli mavzulardagi konferensiyalarning roli juda kattadir. Bugungi kunda biz yurtimizda huquqiy demokratik davlat, erkin fuqarolik jamiyati qurishga qaratilgan olis va og’ir yo’lning faqat bir qisminigina bosib o’tdik, xolos. Uning hal qiluvchi qismi hali oldinda. YA’ni, bu yo’lda o’z yechimini kutib turgan vazifalarimiz kamaygani yo’q, aksincha, zamon talabi bilan ularning ko’lami va miqyosi tobora kengayib bormoqda. Albatta, barchamiz bu haqiqatni yaxshi tushunamiz va bu yo’lda yana qanchadan-qancha kutilmagan qiyinchiliklar, turli sinovlar bo’lishi mumkinligini ham o’zimizga tasavvur qilamiz. Bu borada hayotning ana shunday talab va mezonlarini hisobga olgan holda ishlab chiqilgan va o’tgan davr mobaynida izchil joriy etib kelinayotgan, amalda
1
Maxkamasi va Prezident devonining O’z mustaqillining 16 yilligiga bag’ishlangan qo’shma majlisidagi ma’ruzasi.- Toshkent.: 2007 –B.32
59
o’zini oqlagan, “o’zbek modeli” deb nom olgan taraqqiyot yo’limiz va Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi o’rta va uzoq istiqbolda biz uchun kelajak Strategiyasi bo’lib xizmat qilmoqda, aniq yo’lni ko’rsatmoqda. O’zbekistonda tashkil qilingan va qilinayotgan Xalqaro konferensiyalarning nafaqat ilmiy, balki ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy, ma’naviy va amaliy axamiyati beqiyosdir. Jumladan, 2010 yilda tashkil etilgan “Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini shakllantirish konsepsiyasi” masalasida tashkil etilgan konferensiyada demokrtik davlat va fuqarolik jamiyatini qurishda boshqaruvni liberallashtirish, sud huquq sohasidagi islohotlarni chuqurlashtirish, axborot va so’z erkinligi, taraqqiyotda nodavlat tashkilotlarining o’rnini ko’tarish kabi masalalar muhokamasi orqali, erkin va farovon hayot qurish nazariyalari ilgari surilgan edi. 2014 yil may oyida tashkil etilgan konferensiyada muhtaram Prezidentimiz I.Karimov nutq so’zlab, jumladan quyidagilarni bayon qildi: “O’rta asrlar SHarq tarixi shundan dalolat beradiki, madaniyat va ta’lim tarbiya, tibbiyot, adabiyot, san’at va arxitektura sohalaridagi beqiyos yuksalish, ilmiy maktablarning vujudga kelishi, yangi - yangi iste’dodli avlodlar to’lqinining paydo bo’lishi va voyaga yetishi – bularning barchasi birinchi navbatda iqtisodiyot, qishloq va shahar xo’jaligining ancha jadal o’sishi, hunarmandchilik va savdo-sotiqning yuksak darajada rivojlanishi, yo’llar qurilishi, yangi karvon yo’llarining ochilishi va avvalambor nisbiy barqarorlikning ta’minlanishi bilan bevosita bog’liq bo’lgan... ...Tadqiqotchi –olimlarning fikricha, SHarq, xususan, Markaziy Osiyo mintaqasi IX-XII va XIV-XV asrlarda bamisoli po’rtanadek otilib chiqqan ikki qudratli ilmiy-madaniy yuksalishning manbai hisoblanib, jahonning boshqa mintaqalaridagi Renessans jarayonlariga ijobiy ta’sir ko’rsatgan SHarq uyg’onish 60
davri – SHarq Renessansi sifatida dunyo ilmiy jamoatchiligi tomonidan haqli ravishda tan olingan.” O’rta asrlarda Movarounnahr, Xuroson, Turon deb atalgan yurtlarda dunyo fanlari rivojlanishida muhim o’ringa ega. Sababi, bu davrda Al-Xorazmiy “Algoritmga” avsos soldi (Al jabr val muqobala), Beruniy ilk bor globusni yaratdi va dunyoning narigi tomonida quruqlik borligini ilmiy-nazariy jihatdan asoslab berdi (bugun Amerika o’z tarixini Beruniyning nazariy qarashlaridan boshlash kerakligini ta’kidlamoqda), al-Farg’oniy Nil sathini o’lchovchi (Nilometr) asbob yaratdi, Az-Zamahshariy arab tili grammatikasiga asos soldi, Ibn Sino tibbiyot olamiga asos soldi, Abu Nasr Forobiy G’arb falsafiy qarashlarini SHarq xalqlariga tahlil qilib berdi, fanlarni klassifikatsiya qildi va ikkinchi muallim sifatida nom qozondi, Alisher Navoiy o’zbek tiliga asos soldi, Ulug’bek yulduzlar jadvalini yaratdi, Imom Ismoil al-Buxoriy hadis ilmining sultoniga aylandi va boshqalar. Ularning ilmiy merosidan o’sha davrlarda butun dunyo bahra olgan va foydalangan. Ma’mun Akademiyasi, Ulug’bek akademiyasi. Qolaversa o’sha vaqtlarda hukmronlik qilgan Somoniylar, Qoraxoniylar, G’aznaviylar, Temuriylar saltanatlarining ilm-fan taraqqiyotiga munosib hissa qo’shganligini jahon hamjamiyatiga yetkazish ham ayni muddaodir. Ushbu konferensiyada Prezidentimiz yoshlar masalasiga ham alohida to’xtalib, bugungi kunda O’zbekiston ta’lim saohasida olib borilayotgan islohotlar va ularning samaralari haqida gapirib, jumladan: “Ta’lim-tarbiya sohasini isloh qilish dasturi hayotimizga muvaffaqiyatli joriy etilishi natijasida uzluksiz ta’limning zamonaviy talablarga javob beradigan yaxlit tizimi yaratildi. Bu tizim ta’lim jarayonlarining barcha bosqichlarini – maktabgacha va maktab ta’limidan tortib o’rta maxsus kasb-hunar va oliy ta’lim bo’g’inini, shuningdek xalqaro me’yorlarga mos holda bevosita fan doktori darajasini olish uchun dissertatsiya himoyasini nazarda tutadigan oliy ta’limdan keyingi bir bosqichli ta’limni o’ziga qamrab oldi.” 61
Darhaqiqat, ushbu xalqro konferensiya natijasida dunyo ahli bilgan yangiliklarni mustahkamlab, bilmagan ma’lumotlarni anglash imkoniyatiga ega bo’ldi.
|
