Navoiy viloyat pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malasini oshirish instituti

(136 so‘z).


BIRINI KESSANG, O‘NNI EK

Alisher Navoiy Astrobod viloyatida hokimlik qilgan kezlarida shahar tashqarisidagi baland bir tepalikda osmon bilan o‘pishgan keksa bir terak bor ekan.

A.Navoiy kechqurunlari o‘ziga yaqin mulozimlari bilan shu terak tagiga kelarkan. Ulug‘ shoir terakning mayin shabadada shivirlab kuylashini tinglashni xush ko‘rarkan. Terak go‘yo mungli qo‘shiqni kuyga solgan sozandadek, bir maromda tebranib shivirlar ekan. Bahor kunlarining birida, Alisher Navoiy har galgidek, o‘z mulozimlari bilan birga g‘azalxon terakni qumsab, shahar tashqarisiga chiqibdi. Borib ko‘rsaki, g‘azalxon terakni kimdir “o‘ldirib” ketibdi. Alisher Navoiy xo‘rsinib “qotil” ni tezda topib kelishni buyuribdi.
Mulozimlar tezda aft- angori sovuq, barzangiday bir kishini ot oldiga solib, haydab kelibdilar. Alisher Navoiy qattiq g‘azablanibdi: “Ey qotil, nega shunday azim terakni nobud qilding, yo bu bilan mendan o‘ch olmoqchi bo‘ldingmi?”- debdi. Keyin mulozimlariga: “Bu yaramasni qirq darra uringlar”, - deb buyuribdi-da, har darra urganda “birga o‘n” degan hikmatni takrorlab turishni ham tayinlabdi.
(137 so‘z)


URF-ODATLAR VA MAROSIMLAR

O‘zbek xalqining paydo bo‘lish tarixi necha ming yilliklarga borib taqalsa, uning an’analari, urf-odatlari, marosimlari ham shunchalik teran tarixiy ildizga ega. Ular millatning ma’naviy-ruhiy ehtiyojlari zamirida paydo bo‘lib, shakllanib, sayqallanib o‘z mazmunida shu xalqning orzu-o‘ylari, istaklari, axloq normalarini mujassam etadi. Bugungi avlod ularni ko‘z qorachig‘idek avaylab-asrab, yanada taraqqiy ettirmog‘i, kelgusi nasllarga ma’naviy qadriyat sifatida yetkazmog‘i ham qarz, ham farzdir.

Darhaqiqat, an’analar, urf-odatlar, marosim va bayramlar xalqimiz, millat ma’naviyatining ajralmas qismi. Xalqimiz o‘zining xursandchiligi va shukronasini turli rasm-rusumlar, udumlar orqali namoyon qiladi.
O‘zbeklar qadimdan to‘ylarga boy xalq. Beshik to‘yi, sunnat to‘yi, nikoh to‘yi, askar to‘yi, uy to‘yi, muchal to‘yi, ellik va undan ortiq yoshlarni nishonlash to‘ylari mavjud.
Har bir tantana to‘ygacha, to‘y davomida va marosimdan so‘ng o‘tkaziladigan rasm-rusumlarga ham boydir.
Har bir urf-odat va marosim o‘zining maqsadi va mohiyatiga ko‘ra muayyan shakl va mazmunga ega.
Bularning bari millat ma’naviyati va obro‘sini belgilab beradi.