Nazariy qisim: Axborot, xabar va signallar haqida umumiytushunchalar

3- AMALIY ISH
Signal va aloqa kanallarining parametrlari

Nazariy qisim: Signal va aloqa kanallarining parametrlari

Har qanday signal ma’lum bir vaqt davomiyligida uzatiladi (1.7-rasm). Signal vaqt oralig‘ida o‘zining eng kichik oniy qiymati bilan eng katta oniy qiymati oralig‘ida o‘zgaradi. Signal eng katta qiymati S_max ning uning eng kichik qiymati ga nisbati, ya’ni signal dinamik diapazoni deb ataladi. Signal vaqt davomida o‘zining qiymatidan qiymati oralig‘ida tez va sekin o‘zgaradi. Signalning o‘zgarish tezligi uning spektri kengligi ga bog‘liq, ya’ni keng spektrli signal tor spektrli signalga nisbatan tez o‘zgaradi va aksincha.

1.7-rasm. Signal parametrlarinianiqlash

Shunday qilib signal asosan uchta ko‘rsatkichi bilan baholanadi[1]:
– signal davomiyligi;
– signal dinamik diapazoni;
– signal spektri kengligi.

Signal quvvatiorqalianiqlanadigandinamik diapazoni

(1.1)

1.8-rasm. Signal spektri kengligianiqlash

Signal asosiy uch ko‘rsatkichlarining ko‘paytmasi

signal hajmi deb ataladi.
Aloqa kanallari xuddi signallardek asosan uchta ko‘rsatkich bilan baholanadi. Bular:
– kanal orqali xabar uzatilish vaqti;
– kanal dinamik diapazoni;
– kanal signal spektrini o‘tkazish kengligi.
Kanal uchta asosiy ko‘rsatkichlari ko‘paytmasi

aloqa kanali hajmi deb ataladi va kanalning xabar o‘tkaza olish imkoniyatini belgilaydi.
Signalni aloqa kanali orqali uzatish uchun quyidagi shartlar bajarilishi lozim:

(1.5) dan ko‘rinib turibdiki signalning yoki kanalning bir parametrini ikkinchisiga almashtirib aloqa kanali orqali signalni uzatish mumkin.
Hozirda turli radioaloqa kanallari mavjud. Bular uzun va qisqa to‘lqinlardan foydalanadigan radioaloqa kanali; radiorele aloqasi kanali; sun’iy yo‘ldosh orqali aloqa kanali; troposfera aloqa kanali; kosmik aloqa kanali; mobil aloqa kanali va boshqalar.