Nazariy qism L. L. Sulfat kislotaning qo'llanilishi

II. TEXNOLOGIK HISOBLAR 2.1. H2SO4 ishlab chiqarishning texnologik yozuvi

Dastlab jarayonni amalga oshirish uch bosqichda amalga oshiriladi, 1- bosqich kuydirish pechida qaynovchi qatlamida oltingurgutni yoqish hisoblanadi bu jarayon 800 ⁰ C haroratda qaynovchi pechlarda olib boriladi. Yonisda hosil bo'lgan pech gazlari pechning yuqori qismida chiqib ketadi pastki qismidan esa qoldiqlar chiqarilib yuboriladi, hosil bo'lgan pech gazimiz esa ikkinchi jarayonga beriladi. Ikkinchi jarayon pech gazi tarkibidagi SO2 gazi O2 va H2O bug'lari va changlardan tozalanadi, ushbu jarayonda biz siklonlardan foydalanamiz. Dastlab pech gazimiz siklonga kiritiladi, kelayotgan pech gazlarimiz tarkibidagi qattiq materallar ya'niy treaksiya natijasida

						Bet
					5320400 KI 2022-yil 19A- 19 KT
O^zg.	Varaq	Hujjat	Imzo	Sana

hosil bo'lgan turli xil metal oksidlari, temir oksidlari gaz bilan birgalikda keying jarayonga o'tishini oldini olish uchun tozalab olinadi. Siklonda gaz tepaga harakatlanadi chang va qattiq moddalar esa siklonni pastki qismidan chiqariladi. Hosil bo'lgan pech gazlarimiz elektrofiltrga yo'naltiriladi, elektrofiltrda ham tegishli changlardan tozalanib keying jarayonga ya'niy quritish jarayoniga yuboramiz. Bu jarayonda biz suv bug'laridan tozalaymiz va bu jaroni konsentrlangan sulfat kislota bilan amalga oshiramiz, siklonlardam kelayotgan pecha gazlarimiz reaktrning pastki qismida beriladi reaktrning ichiga rashik xalqalari o'rnatilgan bo'ladi reaktrning tepa qismidan esa porsinka yordamida konsentrlanga sulfat kislota yuboriladi, sulfat kislota pech gazlari tarkibidagi namlikni o'ziga yutib olib qurilmaning pastki qismidan chiqariladi. Quritilgan gazni reaktrning tepa qismidan chiqarilib eying bosqichga yuboriladi. Keying bosqich SO2 ni SO3 ga aylanishi bilan boradi, bu sulfat kislota ishlab chiqarishning eng asosiy jarayoni hisoblanadi. Ushbu jarayon SO2 +O2 =SO3 hisoblanib jarayonda issiqlik ajralib chiqadi jarayonda vanadiyli katalizatordan foydalaniladi . Keying bosqichda hosil bo'lgan SO3 qurilmaning pastki qismidan beriladi va sulfat kislota yuqoridan yuboriladi natijada oleum hosil bo'lib reaktorning pastki qismidan chiqarib olinadi .
Bunda SO3 ning absorbsiyalanishi tufayli SO2 = SO3 ,ni muvozanati buziladi va SO₂ ni oksidlanishini kuchaytiradi. Natijada eying ikki qavatdan o'tgach, SO₃ ga to'liq oksidlanadi (99,5- 99,8 % gacha).
Hozirgi paytda qo'llaniladigan vanadiyli katalizatorlar 400°C haroratda aktivlik ko'rsatadi. 600°C dan yuqoriroq haroratda aktivligini yo'qotadi, chunki qayta kristallanadi.
SO₃ ning absorbsiyalanishi uchun esa past harorat kerak bo'ladi. Shuning uchun ham gaz oxirgi qavat katalizatordan o'tgach kontakt apparatidan chiqadi va awal issiqlik almashtirgichlardan, so'ngra havo sovitgichlardan o'tib adsorbentga borib kiradi. Absorberlar nasadkali minora bo'lib, ichi keramik halqalar bilan to'lg'azilgan bo'ladi. Bu minoralar tepasidan kislota sachratib sug'oriladi, pastdan yuqoriga qarab esa, qarama-qarshi oqim prinsipida SO₃ gazi ko'tariladi. Absorberdan absorbsiyalanmay qolgan chiqindi gaz (0,03 % SO₂ saqlaydi) atmosferaga chiqarib tashlanadi .

						Bet