Nazariy qism. Oltin rudasini flotatsiyalanish xususiyati

Оqоvа suvlarning siniflanishi
1 guruh - suvda еrimaydigan yirik dispersli zarrachalar bilan ifloslangan suvlar.
2guruh - suvda еrimaydigan mayda dispersli va kolloid zarrachalar bilan ifloslangan suvlar .
3 guruh - suvda еrigan organik moddalar bilan suvlar
4guruh - suvda еrigan anorganik moddalar bilan ifloslangan suvlar (kislota, ishqоr, tuzlar).
Tozalash usullarini sinflanishi
Оqоvа suvlarning xar bir guruhiga uziga xos tozalash usullari mavjud bo`lib, ular quyidаgi guruhlarga bo`linadi :
1) mexanik tozalash usullari (tindirish, filtrlash, tsentrfugalash);
2) fizik-kimyoviy usullar (flotatsiya, adsorbtsiya, flokulyatsiya, koagulyatsiya, еkstraktsiya, ion almashinish usuli);
3) kimyoviy usullar (neytrlash, oksidlash, qaytarish, termooksidlash)
4) biokimyoviy usullar - tirik organizmlarning organik ifloslantiruvchi moddalarning ozika sifatida iste`mol qilishiga asoslangandir.
Yuqorida keltirilgan usullar 2 turga bo`linadi: regenerativ usullar - ifloslantiruvchi moddalarni suvdan ajratib olib ularni qayta ishlatishga asoslangan ; destruktiv usullar еsa ifloslantiruvchi strukturasini buzib yuborib zararsizlantirishga asoslangandir.


Оqоvа suvlarni yirik dispersli zarrachalardan tozalash usullari
Yirik dispresli zarrachalarni suvdan ajratib olish uchun kopincha mexanik usullar qo`llaniladi, ya`ni, tindirish, filtrlash, tsentrifugalash. Fizik-kimyoviy usullardan еsa flotatsiya qo`llaniladi.
Tindirish usuli zarrachalarning og`irlik kuchi ta`sirida cho`kmaga tushish jarayoniga asoslangan bo`lib, u zarrachalarning zichligi birdan ko`p bo`lgаn moddalar uchun ishlatiladi.
Оqоvа suvlarni mayda va yirik dispersli zarrachalardan tozalashning samarali usullaridan biri - filtrlashdir.
Filtrlar ikkita turga bulinadi :
1)to`siqli2) qatlamli
To`sik sifatida metall list va setkalar, hamda gazlamali to`siqlar(ipak, paxta, sherst gazlamalardan) qo`llaniladi.
Dona-dona qatlamli filtlarda - qum, shagal, koks, keramik ushoq va x.k. ishlatiladi.
Filtrlovchi material yuqori darajada govaksimon bo`lishi kerak, hamda edirilishga qarshi mexanik barqaror va suvdagi moddalarga qarshi kimyoviy barqaror bo`lishi shart.
Filtrlash usulini kamchiliklari shundan iboratki -filtrlovchi to`siqlarni vaqti-vaqti bilan tozalab turish kеrak, bundan tashkari material yirtilib ishdan chikishi mumkin.
Оqоvа suvlarni yirik va mayda dispersli zarrachalardan flotatsiya vsvli bilan tozalash – “zarracha-havopuffagi” kompleksini hosil qilish, ushbu komplekslarni suv yuzasiga chiqishi va ko`pik qavatini suv yuzasidan ajratib olishga asoslangandir.
Ushbu jаrаyon maxsus apparat – flotatorlarda amalga oshiriladi.

6.1-rasm.1 -qabul kamerasi;2-tindirish kamerasi;3-ko`pik kamerasi;

4-suvni taqsimlash trubasi;5-to`siq; 6-suvni chiqаrish trubas;7-konveyer moslamasi.
I-оqоvа suvni havo bilan aralashmasi
II-tiniqlangan suv
III-ko`pik
Flotatsiya jаrаyonida ko`pik qavatiga qаttiq zarrachalar bilan birgalikda suvni tarkibidagi neft maxsulotlari, yog`lar, sirt-aktiv moddalar ham o`tadi.
Xulosa
Biz bajargan bitiruv malakaviy ishimizda oltin tarkili rudalarni pirit bilan kelgan ko’rinishda boyitish haqida ma’lumot to’pladik.Ruda tarkibidagi oltinni ajratib olish ko’rsatkichlarini yanada oshirish maqsadida boyitish jarayonida qo’shimcha yanchishni amallga oshirdik.Bunda umumiy ruda tarkibidagi 0.074mm o’chamli zarrachalar miqdorini 90% gacha chiqardik. “Bitiruv malakaviy ish”ning birinchi bo`limida biz oltin-pirit rudasining qisqacha tasnifi haqida ko`plab, to`liq va batafsil ma`lumotlarga ega bo`ldik.Ya`ni oltin rudalarning asosiy minerallari va ularning sanoatdagi ahamiyati kabilar haqidagi tushunchalarga ega bo`lish bilan birgalikda “Bitiruv malakaviy ish”ning ikkinchi bo`limida ushbu rudalarning boyitilish nazariyasi haqida ham o`zimizga kerakli ma`lumotlar oldik.
Rudalarni boyitish nazariyasi asosan rudalarni yuqori samaradorlikda boyitishga asoslangan ekan.Boyitish nazariyasining mohiyatini o`rgangach, uchinchi bo`limda oltin-piritli rudalarni boyitish fabrikalari haqida ma`lumotlarga ega bo`ldik. Angren, Chodak oltin saralash fabrikalarining ish faoliyati hamda bu fabrikalardan chiqarilayotgan mahsulotlarning sifati va ularni jahon bozorida tutgan o`rni haqidagi bilmaganlarimizni bilib oldik.
To`rtinchi bo`limda rudalarni maydalash, yanchish va boyitish sxemalari va ularning turlari haqida batafsil ma`lumotlarga ega bo`ldik.Oltin rudalarni 3-bosqichda maydalash sxemasini tanladik hamda ularni hisoblab chiqdik.Hisob-kitoblar natijasiga asosan, 1-bosqich maydalash jarayoni uchun rusumli maydalash dastgohini tanladik.2-bosqich maydalash uchun КСД, 3- bosqich maydalash uchun esa КМД rusumli maydalash dastgohlarini tanladik. Huddi shunday ushbu rudalarni 2- bosqichda yanchish sxemasini ham tanlab, hisobladik.Ya`ni 3 xil rusumli yanchish dastgohlarini bir –biriga taqqoslash orqali texnik-iqtisodiy jihatdan eng maqul bo`lgan yanchish dastgohini tanladik. Hisob – kitob natijalariga ko`ra МШР 4500 5000 rusumli yanchish dastgohidan kerak bo`lar ekan. Boyitish uchun kollektiv-selektiv flotatsion sxemasidan foydalandik va 2ta mahsulotga ega bo’dik.
Oltin tarkibli rudani tarkibidagi pirit miqdori kamligi va unu ajratib olish iqtisodiy samara bermaganligi sababli biz uni chiqindiga chiqarib yubordik va oltin boyitmasini 2ta tozalash orqali 30 g/t oldik.
Chiqindiga chiqib ketayotgan chiqindi va pirit tarkibidagi oltin zarrachalari miqdorini kamaytirish va chiqindi miqdorini kamaytirish maqsadida chanlarda eritish usulidan ham foydalaanish mumkin. Hozirgi kunda fan va texnika rivojlanishi natijasida chiqindisiz ishlash texnologiyasini yanada rivojlanishiga sabab bo’lmoqda
Beshinchi bo`lim orqali boyitish fabrikalaridagi flotatsiya jarayoniga tegishli bo`lgan texnika xavfsizligi qoidalari haqida to`liq tushunchalarga ega bo`ldik. Konchilik ekologiyasi bugungi kundagi Ekologiyaning eng global muammolaridan biri hisoblanadi.Ya`ni boyitish fabrikalarida ish jarayonida katta miqdorda chang hamda zaharli birikmalar ajralib chiqadi, uskunalarning ishlashidan esa katta miqdorda shovqinlar hosil bo`lib, ekologiyaga hamda inson salomatligiga o`zining salbiy hamda zararli ta`sirlarini ko`rsatadi.

L₁ =39

L_1II =39

L_1V =24

L_VI =31,5

L_VII =0

L₁₆ =98

L_V =0