Byudjet tushunchasi va huquqi - Byudjet huquqini davlat byudjeti mablag‘larini tashkil etish, taqsimlash va ulardan foydalanish bo‘yicha yuzaga keladigan ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi moliyaviy-huquqiy normalar majmuyi sifatida belgilash mumkin.
Byudjetning asosiy vazifalari: - milliy daromadni qayta taqsimlash;
- iqtisodiyotni tartibga solish;
- byudjet sohasini moliyaviy ta’minlash va
- davlatning ijtimoiy siyosatini amalga oshirish;
- markazlashgan pul mablag‘lari jamg‘armalarini
- tashkil etish va foydalanish ustidan nazoratni
- amalga oshirish.
Byudjet so‘zi ingliz tilidan olingan bo‘lib, «g‘azna» degan ma’noni anglatadi. Byudjet XVII asrning ikkinchi yarmida Fransiyadagi burjua revolyutsiyasidan keyin o‘rnatilgan. O‘zbekiston Respublikasining byudjet tizimi quyidagi prinsiplarga asoslanadi: - byudjet tizimining yagonaligi;
- byudjet tizimining O‘zbekiston Respublikasi
- ma’muriy-hududiy tuzilishiga muvofiqligi;
- byudjet tizimi byudjetlarining balansliligi va
- o‘zaro bog‘liqligi;
Davlat byudjeti quyidagi darajadagi byudjetlardan iborat: - - O‘zbekiston Respublikasining byudjeti;
- - Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy byudjetlari.
- Davlat byudjeti daromadlari:
Davlat byudjeti daromadlari: - Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar;
- Davlat aktivlarini joylashtirish, foydalanishga berish va sotishdan olingan daromadlar;
- Meros, hadya huquqi bo‘yicha davlat mulkiga o‘tgan pul mablag‘lari;
- Yuridik va jismoniy shaxslardan, shuningdek chet davlatlardan tushadigan qaytarilmaydigan pul tushumlari;
- Rezident-yuridik shaxslarga berilgan byudjet ssudalarini va chet davlatlarga ajratilgan kreditlarni to‘lash hisobidan to‘lovlar;
- Qonun hujjatlariga muvofiq boshqa daromadlar hisobidan shakllantiriladi.
Savol va topshiriqlar - 1. Byudjet sohasidagi vakolatlar qaysi davlat organlariga berilgan?
- 2. Davlat maqsadli jamg‘armalarining daromadlari haqida ma’lumot to‘plang.
- 3. Davlat byudjeti xarajatlarining tarkibi nimadan iborat?
- 4. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi
- huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya
- jamg‘armasining xarajatlari nimalardan iborat?
Do'stlaringiz bilan baham: |
