- Davlat temir yo’li tarmog’idan va korxonalarga qarashli temir yo’llardan yuklar va personallarni tashishda geologiya - qidiruv tashkilotlarining foydalanishi maqsadga muvofiqligi xammaga ayon. Эkspeditciya yoki partiyalar transport tarmoqlarini bu yo’llar bilan bog’lash ish samaradorligini va iqtisodiyotini oshiradi.
- Temir yo’l izlarini ikkiga keng izli (15-24 mm) va ensiz (600, 900 va 1000 mm) yo’llarga ajratish mumkin. Davlat temir yo’l tarmog’ida tor izli yo’llar juda kam uchraydi, asosan bunday yo’llar sanoat korxonalarida tashqi va ichki yuklarni tashish uchun ishlatiladi.
- Tor izli y’llar sanoat korxonalari tomonidan quriladi va kichik masofalarga kam yuklarni tashish uchуn ishlatiladi.
- Tor izli yullar keng izli yullardan farqli bo’lib, ular cheklangan yuk oborotiga va nisbatan kichik yuк tashish masofasiga ega bo’lgan sanoat korxonalari uchun quriladi.
- Tor izli transport quyidagi sharoitlarda ishlatilishi mumkin:
- 1) maxsulotlarni ishlab chiqarish korxonalaridan suv portlariga etkazish uchun;
Tor izli yo’llarning keng izli yo’llardan afzalligi - qurish kiymatining arzonligi
- 2) izlarni davriy ravishda boshqa joylarga ko’chirish zaruratlari bo’lganda
Geologiya razvedka ishlarda tor izli yo’llar asosan tog jinslarini gorizontal laximlarida tashish uchуn ishlatiladi. Temir yo’lining eni 750 mm tashkil etadi. - Geologiya - qidiruv ishlarida yuk oqimi o’lchovlari cheklanganligi, trassalarning murakkabligi, olib borilayotgan rayonga borishning qyinligi shunga olib keladiki, geologiya - qidiruv partiyalari bu yo’llardan faqat tashqi yuk tashish uchun foydalanadilar.
- Tog’ uymalaridan maydalangan jinslarni tashqariga tashish uchun ishlatiladi.
- Yo’lning ustki qismi sifatida ballay katlam ishlatiladi. Uning vazifasi og’irlik kuchlarini er polotnosiga teng taqsimlash, ishallarni uzuniga va eniga qimirlab ketishdan saqlash, ustki suvlarni o’tkazib yuborish va polotnoni muzlab qolishdan saqlashdir. Bunday vazifalarga shagal, sheben', gal'ka yoki yirik qum javob bera oladi. Balet qatlamining qalinligi 20 - 40 sm, qilib olinadi. Uning 1 km yo’l uchun sarfi 400 m3 ni tashkil etadi. Geologorazvedka ishlarida yuk xarakati kamligi, poezlar tezligining kamligi va oz muddatlarga kurilgan sharoitlarda bu normalar bir muncha kamaytirilishi mumkin.
- Yo’l reshyotkasi shpaldan va unga maxkamlangan rel'slardan iborat bo’ladi. Xozirgi paytda eni 750 mm bo’lgan izlarda ikki xil rel'slar ishlatiladi: R - 18 va R - 24, (18 va 24 - 1 m, rel'sning massasini kg da ifodalaydi). Rel'slarning standart uzunligi - 8 m.
- Ensiz izlarda uzunligi 1500 mm qalinligi 110 - 120 mm va eni - 180 - 240 mm bo’lgan to’lasimon shpallar ishlatiladi. 1 km yo’lga taxminan 1350 - 1400 ta shpal yotqiziladi. Rel'slar ishallarga kostillar (yirik mix) bilan maxkamlanadi, uzaro juft nakladka va boltlar bilan maxkamlanadi.
Rels uchlarini ulash. Temir yo'1 ostki qurilma (yer osti yo’llarining zamini va suv oqimi uchun ariqcha) va usfki gurilma (ballast qatlami, shpal, rels va mustahkamlovchi qismlar) dan tuzilgan - Tcmir yo'1 elementlari:
- /— metall yostiqcha; 2— mustahkamlovchi element (qoziq yoki bolt). 3— relslarni uchlarini mahkamlash boltlari; 4— rels; 5— protivougon 6— shpal; 7— suv qochirish ariqchasi; 8 — nakladkalar; 9— ballast qatlami.
Temiryo'1 poyezdlarning tekis va avariyasiz harakatini ta'minlash uchun mustahkam, pishiq va unda harakatlanadigan poyezdlarning hamda o’z elementlarining ishlash muddatini uzaytirish uchun birmuncha elastik bo’lishi kerak. - Temiryo'1 poyezdlarning tekis va avariyasiz harakatini ta'minlash uchun mustahkam, pishiq va unda harakatlanadigan poyezdlarning hamda o’z elementlarining ishlash muddatini uzaytirish uchun birmuncha elastik bo’lishi kerak.
- Relslar. Temir yo’llar qurilishida standart relslardan foydalaniladi. Relslarning xili ularning bir metrining massasiga qarab (kg/m) belgilanadi. Poyezdlarning og’iriigi, tezligi va serqatnovligj qancha katta bo’lsa, temiryo'1 uchun massasi shuncha katta bo’lgan relslar qollanilishi ko’zda tutiladi. Shaxtalarda P18, P24, P33, P38, P43, P50 tipidagi relslar, ochiq kon ishlarida esa P38, P43, P50, P65 tipidagi relslar ishlatiladi. Relslar uzunligi esa ularni yotqizish joyigacha tashish usuliga qarab 8—25 metrgacha bo’ladi. Yer osti yuk tashish lahimlarida bir mctrining og’irligi 10 kg/m dan kam bo’lmagan relslardan foydalaniladi.
Geologorazvedka ishlarida er osti temir yul xarakatida rudniklar elektrovozi va vagonchalar ishlatiladi. Rudnik elektrovozlari man`ba turiga karab kontaktli va akkumulyatorli buladi. Kontaktli elektrovozlar ishlatilganda kontakt simlarinitortish uchun kushimcha xarajatlar talab kiladi. Kichik podstantsiyalar va ularga elektr tokini olib kelishga tugri keladi. Akkumulyatorli elektrovozlar bunday ishlar talab kilinmaydi, elektr energiya elektrovozga joylashtirilgan akkumulyator batareyalari orkali beriladi. Geologorazvedka ishlarida asosan akkumulyatorli elektrovozlar ishlatiladi. Yer osti yullarida odamlar maxsus jixozlangan vagonlarda tashiladi. Yul uzok bulgan sharoitlarda UVL - 120 - 600 turdagi vagonetkalar ishlatiladi (universal vagonka odam tashish uchun - 12 kishi uchuн muljallangan, izlar orasidagi masofa - 600 mm). Akkumulyatorli elektrovozlar urtacha 30 - 40 km yul bosishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
