Nemis va fransuz tillari kafedrasi “dak ga tavsiya etaman” Filologiya fakulteti dekani

Müssen  fe‘li  preteritum  Konjunktiv  shaklida  kuchli  ta‘kidni  ifodalab  kelib 

o‘zbek  tiliga  -moq  harakat  nomi  qo‘shimchasi,  shaxs-son  qo‘shimchasi,  darkor 

modal so‘zi va edi to‘liqsiz fe‘li yordamida tarjima qilingan. 

9.  Um  die  süβen  Krӓnkungen  des  Freundes  und  des  Mitleids  würde  es 

Grausamkeit sein sie zu bringen.  

Uni  do‘stlari  va  mehribonlarining  tasallosidan  mahrum  qilish  shafqatsizlik 

bo‘lur edi.  

Werden  fe‘lining  preteritum  Konjunktiv  shakli  ham  ta‘kid  ma‘nosini 

ifodalab  keladi.  O‘zbek  tiliga  -ar  sifatdosh  qo‘shimchasining  qadimgi  shakli  -ur 

qo‘shimchasi va edi to‘liqsiz fe‘li orqali berilgan. 

10. 

Dieser Mann ist doch ein Holzklotz.  

Bu yigit qurigan to‘nkaning o‘zginasi-ku, axir.  

Doch  yuklamasi  nemis  tilida  kuchli  ta‘kid  ma‘nosini  ifodalashga  xizmat 

qiladi. O‘zbek tilida axir yuklamasi orqali tarjima qilingan. 

11. Du hast doch immer groΒe Reden gegen Golfspieler und 

Mercedesfahrer geschwungen.  

O‘zing hamisha golf o‘yinlariga va „Mersedes― egalariga qarshi eding-ku.  

Doch immer yuklamali qurilmasi gapda ta‘kid ma‘nosini kuchaytirish uchun 

xizmat  qilmoqda.  O‘zbek  tiliga  hamisha  payt  ravishi  va  fe‘lga  -ku  yuklamasini 

qo‘shish orqali tarjima qilingan. 

---

 

55 

―Inkor ―(e‘tiroz, norozilik, rad etish) modallik. Inkor munosabat ma‘nosini 

ifodalab kelgan misollar : 

1.  Von einem Kinde weiβ ich nichts, doch einen Jüngling dieses Namens 

gibt es hier.  

Bunaqa bolani bilmayman, ammo qirol huzurida Tristan ismli chiroyli va 

bilimdon bir yigit bor.  

Ushbu  gapda  nichts  yuklamasi  bosh  gapni  inkor  qilishga  xizmat  qilyapdi. 

Doch  yuklamasi  esa  qo‘shimcha  izoh  berish  uchun  qo‘llanilgan.  O‘zbek  tiliga 

fe‘lga  -ma  inkor  qo‘shimchasi  va  shaxs-son  qo‘shimchalarini  qo‘shish  orqali 

tarjima qilingan. Doch yuklamasi ammo inkor yuklamasi orqali tarjima qilingan. 

2.  Nein. Ich bin nur sein Gefolgsmann.  

Yo‘q men uning xizmatchisiman, xolos.  

Nemis  tili  dialoglarda  inkor  munosabatni  ifodalash  uchun  nein  inkor  so‘zi 

asosiy  vosita  hisoblanadi  va  asosan  yo  gap,  yo  kirish  so‘z  vazifasida  keladi. 

Tarjimada o‘zbek tiliga esa yo’q so‘zi orqali to‘g‘ri berilgan. 

3.  Dann bitte ich um meinen Abschied, Verfolgt von Haβ, geplagt von 

Angst, kann ich nicht leben.  

Bo‘lmasa, menga javob bering, ketay, nafratga uchrab, havotirda yashay 

olmayman.  

Kännen modal fe‘li nicht inkor yuklamasi bilan kelganda dialoglarda javob 

tariqasida  e‘tiroz  ma‘nosini  bildirib  keladi.  Tarjimada  asosiy  fe‘l  va  olmoq 

yordamchi fe‘li va -ma inkor qo‘shimchasi va shaxs-son qo‘shimchalarini qo‘shish 

orqali tarjima qilingan. 

4.  Ich will ihren Kollegen nicht... ich bin zu Ihnen gekommen.  

Hamkasbingizning keragi yo‘q. Men sizning huzuringizga kelganman.  

Wollen  fe‘li  nicht  inkor  yuklamasi  bilan  kelganda  suhbatdoshning  taklifiga 

nisbatan inkor munosabatni ifodalab keladi. O‘zbek tiliga esa kerak modal so‘ziga 

shaxs-son qo‘shimchasini qo‘shish vayo ’q so‘zi orqali berilgan. 

5.  So  geht  es  nicht.  Ich  muss  Ihnen  alles  direkt  erzӓhlen,  von  Anfang  an, 

sonst verstehen Sie es nicht..  

---

 

56 

Yo‘q,  bundan  hech  narsa  chiqmaydi.  Hammasini  bir  boshidan  aytib 

bermasam, siz baribir tushunmaysiz.