Niderlandiya iqtisodiyoti

Mavzu: Niderlandiya davlatining atrof-muhit va tabiiy resurslar iqtisodiyoti
REJA:

1. 
   Niderlandiya iqtisodiyoti
   
2. 
   Tabiiy resurslari
   
3. 
   Mamlakatning qishloq xo’jaligi
   
4. 
   Sanoati
   

Niderlandiya iqtisodiyoti dunyoda salohiyati boʻyicha 17-oʻrinda turadi. 1998—2000 yillar oraligʻida yillik YaIM oʻsishi 4% ni tashkil etdi, ammo keyin oʻsish sur'ati biroz pasaydi. Inflyatsiya yiliga oʻrtacha 2,1-2,6% ni tashkil qiladi. Iqtisodiy erkinlik boʻyicha Niderlandiya tadqiqot oʻtkazilgan 157 davlat ichida 16-oʻrinni band qilgan edi.
Niderlandiya zamonaviy yuqori rivojlangan postindustrial iqtisodiyotga ega mamalakat sanaladi. Hududi boʻyicha dunyoda 134-oʻrinni va aholi soni boʻyicha 59-oʻrinni egallagan Niderlandiya umumiy yalpi ichki mahsulot hajmi boʻyicha yigirmata yetakchi davlatlar qatoridan joy olishda davom etmoqda (2010-yilda Niderlandiya Markaziy statistika byurosining hisob-kitoblariga koʻra - 677 milliard yevroni tashkil etgan), aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot (40,7 ming yevro) va import va eksportning umumiy hajmi (650,1 milliard yevro) boʻyicha birinchi oʻnlikda, xorijdagi jahon investorlarining birinchi beshligida toʻrtta iqtisodiy yetakchi oʻrin olgan Yevro Ittifoq tarkibidag mamlakat sanaladi.
Niderlandiya iqtisodiyoti jahonga mashhur kompaniyalar, yirik firmalar, konsernlar tufayli yaxshi obroʻga ea davlat sanaladi masalan: Royal Dutch-Shell (neftni qazib olish va qayta ishlash, shuningdek, boshqa energiya resurslari); Unilever (oziq-ovqat mahsulotlari, maishiy kimyo, kosmetika, parfyumeriya); „Philips“ (maishiy elektrotexnika, elektr jihozlari); AKZO-Nobel (kimyoviy mahsulotlar), Hoogovens (metallurgiya), Fokker (samolyot sanoati), DAF Trucks (avtomobilsozlik), Reyn-Shelde-Verolme (kemasozlik), Ferenichde mashinenfabriken (mashinasozlik) kompaniyalari jahonga mashhur kompaniyalar sanaladi. Royal Dutch-Shell esa ushbu roʻyxatda 4-oʻrinni egallaydi.
Niderlandiyada VimpelCom, Royal Dutch/Shell (neft kimyosi), Unilever (maishiy kimyo va oziq-ovqat), Royal Philips Electronics (elektronika) kabi transmilliy va Yevropa kompaniyalarining bosh qarorgohi va ishlab chiqarish quvvatlari joylashgan. Jahon iqtisodiyotida yetakchi oʻrinlarni Gollandiyada joylashgan yirik Gollandiya kompaniyalari va transmilliy korporatsiyalari ham egallaydi: Gasunie (gaz ishlab chiqarish va taqsimlash), ING Group (sugʻurta, moliya), Hoogovens (metallurgiya), DAF Yuk mashinalari (avtomobil), Reyn-Shelde-Verolme (kemasozlik), DSM va Ferenigde Mashinenfabriken (mashinasozlik), Akzo-Nobel (kimyo), Aegon (sugʻurta), KPMG "(maslahat xizmatlari), „Campina“ (oziq-ovqat), „ Heineken“ (pivo tayyorlash) Niderlandiyaning eng yirik sarmoyador kompaniyalaridan biri hisoblanadi.
Mamlakatda energiyani koʻp talab qiluvchi tarmoqlar yaxshi rivojlangan. Qishloq xoʻjaligida, masalan, issiqxona majmualarida ham katta ahamiyatga ega. Gollandiyaning oʻziga xos ramzi boʻlgan lolalar eksporti keng tarqalgan.
Niderlandiya iqtisodiyoti eksport iqtisodiyoti deb ataladi, chunki bu mamlakat asosan tashqi bozorlarga yoʻnaltirilgan iqtisodiyotga ega davlat sanaladi.; Asosiy eksport tovarlari
kimyo mahsulotlari, goʻsht, issiqxona sabzavotlari, gullar, tabiiy gaz, metall mahsulotlari.; Asosiy import tovarlari
neft, avtomobillar, temir - poʻlat, kiyim- kechak, rangli metallar, oziq -ovqat mahsulotlari, turli transport uskunalari

Gollandiya bank tizimi ING Groep NV, ABN AMRO Bank kabi banklar tomonidan yirik sarmoyalar orqali boshqariladi.

2002-yilda Gollandiya umumiy Yevropa valyutasi yevroni muomalaga kiritib, gulderani unga almashtirdi.
2011-yilga kelib, inqirozdan soʻng, Niderlandiya umuman inqirozdan chiqdi; Mamlakatda bosqichma-bosqich iqtisodiy oʻsish jarayoni boshlandi, lekin u juda zaifligicha qolmoqda. Mamlakat global moliyaviy reytingdagi oʻrnini asta-sekin yoʻqotishda davom etmoqda. 2014-yilda 8% ishsizlik darajas[3] tashkil etgan. Ikkinchisi Niderlandiya aholisining deyarli bir xil sur'atlarda, baʼzan esa mamlakat yalpi ichki mahsulotidan tez oʻsib borayotgani bilan izohlanadi.