Nitro Birikmalar

Nitrogruppaning formulasini —NO2 tarzida yozishda shuni nazarda tutish kerakki, unda azot to’rt valentli, nitrogruppadagi ikkala kislorod atomi teng qimmatli va har qaysisi bir elektronning yarimtadan zaryadini tashiydi. Azot atomidagi musbat zaryad va kislorodning ikkala atomidagi manfiy zaryad nitrobirikmalarning qutbli tabiatga ega ekanligiga sabab bo’ladi(nitrobirikmalar — qutblangan erituvchilar).

• Nitrogruppaning formulasini —NO2 tarzida yozishda shuni nazarda tutish kerakki, unda azot to’rt valentli, nitrogruppadagi ikkala kislorod atomi teng qimmatli va har qaysisi bir elektronning yarimtadan zaryadini tashiydi. Azot atomidagi musbat zaryad va kislorodning ikkala atomidagi manfiy zaryad nitrobirikmalarning qutbli tabiatga ega ekanligiga sabab bo’ladi(nitrobirikmalar — qutblangan erituvchilar).

Trinitrotoluol (trotil) kuchliportlovchi modda sifatida yaxshi ma’lum. Faqat detonatsiya ta’sirida portlaydi. Ochiqhavoda dudli alanga berib portlamasdan yonadi.

• Trinitrotoluol (trotil) kuchliportlovchi modda sifatida yaxshi ma’lum. Faqat detonatsiya ta’sirida portlaydi. Ochiqhavoda dudli alanga berib portlamasdan yonadi.
• To‘yingan uglevodorodlar M. I. Konovalov reaksiyasi bo’yicha nitrolanadi:
• C6H14 + HNO3 C6H13NO2 + H2O

Reaksiya uglevodorodlarga suyultirilgan nitrat kislota ta’sir ettirilganda (qizdirilganda va yuqori bosimda) sodir bo’ladi. Nitrobirikmalar galogenalkillarning kumush nitrit bilan o‘zaro ta’sirlashuvi natijasida ham hosil bo‘ladi:

• Reaksiya uglevodorodlarga suyultirilgan nitrat kislota ta’sir ettirilganda (qizdirilganda va yuqori bosimda) sodir bo’ladi. Nitrobirikmalar galogenalkillarning kumush nitrit bilan o‘zaro ta’sirlashuvi natijasida ham hosil bo‘ladi:
• CH3— CH2J + AgNO2 CH3— CH2NO2 + AgJ

Nitrogruppa qanday uglerod atomi bilan bog’langaniga qarab birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi nitrobirikmalar bo‘ladi:

• Nitrogruppa qanday uglerod atomi bilan bog’langaniga qarab birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi nitrobirikmalar bo‘ladi: