Niyazova n. A, Ximmataliyev d. O

Elektron jadvallardagi yacheyka manzili turlari. 
Elektron jadvaldagi ma'lumotlarning tuzilishi statistik emas, ammo dinamik, 
ya'ni manba ma'lumotlari o'zgarganda hisoblangan ma'lumotlar avtomatik ravishda 
qayta hisoblab chiqiladi. 
Elektron jadvallarda siz ikkala katakka (hujayralar guruhlari) va hujayralar 
oralig'iga kirishingiz mumkin. Teskari mexanizmlar havolalardan foydalanishni o'z 
ichiga oladi. Bog'lanishlar hujayraning nomini (manzilini) yoki varaqdagi 
hujayralar doirasining chegaralarini ko'rsatib, boshqa hujayralar tomonidan 
so'raladigan qiymatlar yoki undagi ma'lumotlar, masalan, qayta ishlash uchun 
uzatiladi. Shunday qilib, iste'molchi uyasiga kirishda, unda saqlangan (qayd 
qilingan) manba xujayrasiga murojaat qilish orqali u manbadagi ma'lumotlarni 
so'raydi. 
Qaytish mexanizmi nisbiy, mutlaq va aralash turdagi ulanishlardan 
foydalanishga imkon beradi. 
Nisbiy silkalar, nomidan ko'rinib turibdiki, ular manzilga ega bo'lgan ma'lum 
bir katakka ishora qilsalar ham, aslida ular faqat iste'molchi uyaning holatiga 
nisbatan manba xujayrasining pozitsiyasini aniqlaydilar. Boshqacha qilib aytganda, 
agar iste'molchi hujayraning hozirgi holati o'zgarsa (siljiydi), masalan, nusxa olish 
yoki tarqatish paytida, u holda manba xujayrasining saqlanadigan joyi avtomatik 
ravishda o'zgaradi (siljiydi). Nusxa ko'chirishda (ko'chirish bilan adashmaslik 
kerak) manba uyasiga silkasi mavjud bo'lgan iste'molchi uyasi nusxasi yangilanadi. 

---

52 
MS Excel da, silkani yozishda nom (manzil) belgisini ishlatadigan murojat 
odatdagidek nisbiy bo'ladi. 
Mutlaq bog'lanishlar, ismdan ko'rinib turibdiki, axborot iste'molchi 
uyasining holati va pozitsiyasidan qat'i nazar, ma'lum bir ma'lumot manbai 
katakchasini ko'rsatadi. 
MS Excel da, nisbiy yo'nalishlardan mutlaq silkalarni yozish, hujayra 
koordinatalari oldida $ belgisi mavjudligi bilan farq qiladi, masalan $ A $ 1. 
Koordinatalardan biri nisbiy, ikkinchisi mutlaq bo'lgan ulanishlar esa aralash 
deb ataladi, masalan: A $ 1-bu kabi yozuv bilan faqat satrning koordinatasi 
o'zgarish paytida o'zgarmaydi; $ A1-bu holda faqat ustun koordinatasi 
o'zgartirilmaydi.