Niyazova n. A, Ximmataliyev d. O

Projektor-Tashqi ekranga rangli tasvirni namoyish qilish 
(proektsiyalash) uchun qurilma proektor deb nomlanadi. 
Tasvirlarni kompyuterdan namoyish qilish uchun ikkita katta 
projektor guruhlari mavjud: 

universal (umumiy proektorlar); 

multimedia. 
Loyihalashtirilgan tasvir manbai sifatida LCD panellardan foydalaniladi, 
bunda kompyuterning video adapteridan signal chiqariladi. Maishiy texnika 
signalini kirish signali sifatida ishlatadigan proektorga video proektor deyiladi. 
Ekranda tasvirlarni namoyish qilish uchun uchta asosiy texnologiya mavjud 
bo'lib, ular eng ko'p ishlatilgan va asosan rasmni shakllantirish uchun ishlatiladigan 
element turida farqlanadi: 
 CRT (Katod Ray Tube); 
 LCD (suyuq kristalli displey); 
 Light DLP (Raqamli nurni qayta ishlash). 
1.11-rasm
1.10-rasm

---

31 
Interfaol (sensorli) taxtalar-kompyuterga qayta aloqa 
orqali 
bortdagi 
rasmlar 
yoki 
yozuvlarning 
avtomatik 
uzatilishini ta'minlaydi. Doskadan ma'lumotlarni o'qishning 
turli xil fizikaviy printsiplari (kontakt sensori texnologiyasi, 
elektromagnit texnologiya, infraqizil lazerli skanerlash 
texnologiyasi va boshqalar) qo'llaniladi.Elektron doskaning 
ishlash 
printsipi-bu 
loyihalash 
uskunalari, 
kompyuter 
va 
kengashdan 
foydalanuvchi tomonidan yozilgan yozuvlarni o'qiydigan koordinatali jihozlardan 
kompleks foydalanish. Ular kompyuterga uzatiladi, u erda ular ko'rsatilgan fon 
rasmiga ulanish bilan saqlanadi (yoki ularsiz) va darhol ekranda ko'rinishi 
mumkin. 
Modemlar 
1.13-rasm 
Modem qanday ishlaydi? 
Kompyuter telefon tarmog`i orqali axborot almashish maqsadida 
ishlatilayotganida, telefon tarmog`idan olingan signalni qabul qila oluvchi va uni 
raqamli axborotga aylantiruvchi qurilma lozim bo`ladi. Axborot qurilmaga 
kirishda modulyatsiya qilinadi, chiqishda esa aksincha, demodulyatsiyaga 
uchraydi, shundan modem nomi kelib chiqqan. Modemning asosiy vazifasi 
kompyuterdan kelgan signalni telefon tarmog`i ish chastotasi diapazoniga mos 
chastotadagi elektr signaliga aylantirishdan iborat. Bu tarmoqning akustik kanalini 
modem quyi va yuqori chastota yo`laklariga ajratadi. Quyi chastotali yo`lak 
ma’lumotlarni uzatishda ishlatiladi, yuqori yo`lakli chastotalar esa qabul qilish 
uchun qo`llaniladi. 
Modemning, yuqorida aytganimizdek, ikki turi mavjud: ichki va tashqi 
modem. Ichki modem plata ko`rinishda kompyuter ichiga maxsus joyga 
Tashqi modem 
Simsiz modem 
Ichki modem 
1.12-rasm

---

32 
o`rnatiladi. Tashqi modem esa, ham faks, ham modem rolini o`ynaydi va alohida 
qurilma sifatida kompyuterga ulanadi. 
Modemlarning xalqaro standartlari. 
Birinchi modemni HAYES firmasi ishlab chiqargan. Hozirda eng ko`p 
tarqalgan modem shu firma nomiga moslashtirilgan modemlardir. Bunday 
modemlar Hayes Smart modem bilan moslasha oluvchi AT buyruqlarni ishlatadi 
(inglizcha Attention–diqqat so`zidan olingan). Barcha Hayes–moslashgan 
modemlar uchun standart bo`lgan buyruqlardan tashqari, har bir ishlab chiqaruvchi 
foydalanuvchiga o`ziga xos turli–tuman buyruqlarni taklif etadi va bu buyruqlar 
o`sha firma modemlaridagina kuchga ega bo`ladi (masalan, US Robotics, 
Rockwell, ZYXEL va h.k). 
Hozirgi vaqtda ZYXEL firmasining modemlari ham keng qo`llanila 
boshladi. Ular ZYXEL ning ma’lumotlarini uzatish imkonini beruvchi maxsus 
ZYX protokoliga ega. Ularning asosik kamchiligi–yuqori narxi, xaridorni 
cho`chitadi. Biroq, shunga qaramay, bank strukturasi va davlat idoralarida, odatga 
ko`ra shu firma modemlaridan foydalanadilar.