Nizomiy nomidagi tdpu tabiy fanlar fakulteti Kimyo kechki 102- guruh talabasi Mardiyev Yorqunjonning Anorganika kimyo fanidan mustaqil ishi

Aktiniy elementi

Ac – Mendeleyev davriy sistemasining III guruhiga mansub kimyoviy radioaktiv element. Tartib raqami 89, atom massasi 227, 0278; yer poʻstining otirlik jihatdan qismini tashkil etadi, 1899-yilda fransuz kimyogari A. De-bern uran rudasi chiqindilarini nur-276lantirish paytida kashf etgan. Uning 10 izotopi ma’lum: As2" (yarim yemirilish davri 21,8 yil), As228 (yarim yemirilish davri 6,13 soat), As225 (yarim yemirilish davri 10 kun). .kumush rang metall; suyuqlanish temperaturasi 1040°, kimyoviy xos-salari jihatidan lantanga oʻxshaydi. U 3 valentli, havoda tez oksidlanadi, xlo-rid va nitrat kislotalarda eriydi.

Toza A.niyadroviy jarayonlar yordamida olish qulay.Radiyni atom reaktorida ney-tronlar yordamida nurlantirish yoʻli bilan koʻp miqdorda A. olish mumkin.

Toza A.niyadroviy jarayonlar yordamida olish qulay.Radiyni atom reaktorida ney-tronlar yordamida nurlantirish yoʻli bilan koʻp miqdorda A. olish mumkin.

Titan va uning xossalari

• 
  Ti — Mendeleyev davriy sistemasining IV guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 22, atom massasi 47,88. Titan (unsur) oraliq metallarga kiradi. Titan (unsur) massa sonlari 46 (7,95%), 47(7,75%), 48(73,45%), 49(5,51%), 50(5,34%) boʻlgan 5 ta barqaror izotopdan iborat. Uning bir necha sunʼiy radioaktiv izotoplari ham maʼlum.
  

1795-yilda nemis kimyogari Titan (unsur) Klaprot TiO2 (rutil) nomaʼlum elementning oksidi ekanligini aniklagan va oʻsha elementga Titan (unsur) nomini bergan [Titan (unsur) nomi yun. afsonasidagi titanlar — Uran (Osmon) va Geya (Yer)ning bolalari nomidan olingan]. 1925-yilda Niderlandiya olimlari VanArkel va de Bur titan (IV)yodidni choʻgʻ holatidagi volfram simda parchalash yuli bilan sof Titan (unsur)oldilar. Titan (unsur) Yer poʻstining massa jihatidan 0,57% ni tashkil qiladi. Titan (unsur) tabiatda titan (1U)oksid TYU2 (rutil, anataz, brukit), temir titanat (yoki ilmenit) FeTiO3, kaltsiy titanat (yoki peroskvit) CaTiO, holida uchraydi. Ilmenit koʻpincha magnetit bilan qoʻshilib FaTiO3 nFe3O4 tarkibli titan magnetitlar hosil qiladi. Bu mineral Titan (unsur)ning muhim rudalaridan. Titan (unsur) poʻlat kabi yaltiroq qattiq metall. Suyuqlanish temperaturasi 1668±5°, qaynash temperaturasi 3227°, zichligi 4,51 g/sm3.