Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika u n IV e r sit e t t n. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova

I - BOB
TIKUVCHILIK B U Y U M L A R I I1AQ1DA UM UM IY 
MA’LUMOTLAR
I.I.Kiyimning vazifalari va sinflanishi
Kiyim - bu materiallarning odam tanasidagi qobiq sistcmasi bo'lib, 
ta n an i iqlim ta ’siridan saqlaydi va o d a m n in g o 'zig a xos b a ’zi 
xususiyatlarini nam oyon qiladi.
Kiyim kishilik jamiyati rivojlanishining ilk bosqichlarida paydo 
boMgan va jam iyat taraqqyotiga mos ravishda rivojlanib, o‘zgarib kelgan. 
U ijtimoiy tuzum , texnika va iqtisodiyot taraqqiyoti, xalqlar milliy 
m adaniyati xususiyatlarini, turm ush tarzi, iqlim sharoiti, badiiy did 
va a n “analarini o ‘zida aks ettiradi.
Kiyim deganda ich kiyim, ustki kiyim, bosh kiyim, qoMqop, 
poyafzal kabilaming keng kompleksi tushuniladi.
Tikuvchilik buyumlariga kiyimdan tashqari uy -ro‘zg‘o r buyumlari 
(dasturxon, sochiq, ko‘rpa - yostiq jildlari) texnikbuyum va anjom lar 
(avtom obil g ‘iloflari va yop q ichlari, ch o d irla r, q o p la r ) kiradi.
Kiyim o ‘z navbatida m aishiy va ishlab - chiqarish kiyimlariga 
bo‘linadi.
Maishiy kiyimlarga kundalik kiyim, tantanali kiyim, uy kiyimi, 
sport kiyimlari, shuningdek ich kiyimlar, korset buyumlari, ch o ‘milish 
kiyimi, bosh kiyimlar kiradi.
Ust kiyim ich kiyim va korset buyumlari turkumidagi kiyimlar 
ustidan kiyiladigan kiyimlardir, unga palto, plash, pidjak, nim cha, 
jaket, ko^ylak, xalat, bluzka, yubka, erkaklar ko‘ylaklari, kombinezon 
va shimlar kiradi.
Ich kiyim - bu bevosita odam badaniga kiyiladigan kiyimlardir: 
ich ko‘ylaklar, ostki yubkalar, tungi ko‘ylaklar, yaktakchalar, bolalar 
ishtonlari, kalsonlar, pijamalar.
Ishlab chiqarish kiyimi - xalq xoljalagining turli sohalarida ishchi 
tanasini ifloslanishdan va ish jarayonidagi nom aqbul ta ’sirlardan 
asraydigan kiyimdir. Ishlab chiqarish kiyimi maxsus, sanitariya va rasmiy 
kiyimlarga bo'linadi.
Maxsus kiyim - ishlayotgan kishini atrof muhitning havfli va zararli

---

la ’siridan saqlaydi, m asalan n a m d a n , rad iak tiv m o d d a la rd a n , 
kislotalardan, neft - m oydan, changdan, organik erituvchilardan, 
issiqdan, zahadi kimyoviy moddalardan, ishqorlardan, elektr tokidan 
va hokazo. Maxsus kiyimlarga: kurtkalar, kom binzonlar, plashlar, 
paxtali kurtka-shim lar kiradi.