Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti b. X. Xodjaev

 
Ta’lim tamoyillari. Ta’lim qonuniyatlaridan uni samarali 
tashkil qilishga nisbatan muayyan muhim talablar kelib chiqadi.
Ta’lim tamoyillarini shartli ravishda ikki guruhga ajratish 
mumkin: ta’limning mazmunga aloqador va tashkiliy-metodik 
tamoyillari. 
Ta’limning xususiy qoniniyatlariga gnoseologik, psixologik, 
kibernetik, sotsiologik, tashkiliy qonuniyatlar kiradi. 
Ta’lim yamoyillari o’quv jarayonining umumiy maqsadlari va 
qonuniyatlariga binoan uning mazmuni, tashkiliy shakl va 
metodlarini belgilab beruvchi boshlang’ich qoidalardir. 
Ta’lim mazmuniga aloqador tamoyillarga quyidagilar kiradi: 
insonparvarlashtirish; tabiat bilan uyg’unlik; madaniyat bilan 
uyg’unlik; ilmiylik; ta’limning fundamentalligi va amaliy 
yo’nalganligi; ta’lim va tarbiyaning uyg’unligi. 

---

Ta’limni insonparvarlashtirish – uning mazmuni, tamoyillari, 
shakl va metodlarini yangilash, ularning o’zaro aloqasi va birligini 
ta’minlash orqali shaxsni har tomonlama shakllantirish va 
rivojlantirishga yunaltirishdir.
Shaxsning rivojlanishi va o’quvchilarning ijtimoiy ahamiyatga 
ega sifat va qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan ta’limning 
insonparvarlik mazmuniga yaqinlashish, ularni hayotda faol ishtirok 
etishga jalb etish, uning bilish bilan qo’shiluvi va madaniyatni 
o’zlashtirishi hamma-hammasi so’nggi yillarda sezilarli shakllandi. 
Mazkur yo’nalishda so’nggi yillarda tarbiyalanuvchilar ongidagi 
aldam-qaldamlik, ularning xulq-atvorini haddan tashqari qat’iy 
belgilash, ularga qattiq ta’sir etish, tanqidiy fikrlash tarziga ega 
bo’lmagan 
qarashlardan 
voz 
kechish 
yordamida 
ko’plab 
innovatsiyalar yo’naltirildi. Bunday aqidaparastlikka qarama-qarshi 
o’laroq, milliy va chet el pedagogikasida tarbiyalanuvchi shaxsini 
hurmat qilishga yo’naltirilgan, unda mustaqillikni shakllantiruvchi, 
tarbiyachi va tarbiyalanuvchilar orasida insonparvar, ishonchga 
asoslangan munosabatlarni tarkib toptirish qoidalaridan foydalanish, 
«ta’limni insonparvarlashtirish», ya’ni insonparvarlik tamoyili 
yuzaga chiqadi. Bunday asosga qurilgan ta’lim esa, shaxsga 
yo’naltirilgan ta’lim deb nomlanadi.