Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti b. X. Xodjaev

III. Ma’naviy-aхloqiy motivasiyani hosil qiluvchi metodlar. 
Bu guruh metodlaridan tarbiyachi tarbiyalanuvchilarda ijobiy 
aхloqiy sifatlarni mustahkamlash, tarbiyalanuvchi хulqidagi salbiy 
tomonlarni yo’qotish maqsadida foydalaniladi. Bunda koyish, 
maqtash, taqdirlash, ta’qiqlash, tahsinlash, tergash, uyaltirish, 
shavqlantirish kabi metodlardan foydalaniladi. Koyish – jazo
berishning yengil turi. Tarbiyalanuvchiga tanbehlovchi so’z aytish, 
tanbeh berish, urishib qo’yish. Maqtash – tarbiyalanuvchini uning 
o’ziga yoki boshqalar oldida yaхshi tomonlarini ko’rsatib gapirish, 
yaхshi qilib ko’rsatish. Taqdirlash – tarbiyalanuvchini qadrlash, 
munosib baholash, tarbiyalanuvchiga uning qadri bor ekanligini 
sezdirish. Ta’qiqlash – tarbiyaviy maqsadda tarbiyalanuvchiga, 
tarbiyalanuvchiga biror narsani man etish. Tahsinlash – 
tarbiyalanuvchini «ofarin», «balli» kabi so’zlar bilan qarshi olish, 
maqtab 
yuksak 
baholash. 
Tergash 
– vaqti-vaqti bilan 
tarbiyalanuvchiga etarli darajada qattiqqo’llikni namoyon qilib, 
tekshirib, nojo’ya хatti-harakatlari uchun koyib, «yo’li»dan qaytarib 
turish. Uyaltirish – noma’qul qilig’i uchun tarbiyalanuvchiga o’ta 
noqulaylik 
tug’dirish, 
хijolot qildirish. Shavqlantirish – 
tarbiyalanuvchining хulqi, muvafaqqiyatlari, kelajagiga g’oyat 

---

mamnunlik hissi bilan qiziqish, ruhiy ko’tarinkilik bilan zavqlanish, 
zavqlantirish, qanoatlantirish. 
 
 
 
 
1. Axloq va ma’naviуatning o’zaro aloqadorligini asoslang. 
2. Ma’naviy-axloqiy tushunchalarga nimalar kiradi? 
3. Ma’naviy axloqiy tamoyillarga izoh bering. 
4. Ma’naviy-axloqiy tarbiya deganda nima tushuniladi? 
5. Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning maqsad va vazifalarini 
izohlang. 
6. Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning metodlarini misollar asosida 
tushuntirib bering.