Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti maxsus sirtqi bo
Tuproq unumdorligini oshirishda bedapoyalarni haydashning ahami
Download 1.14 Mb. Pdf ko'rish
|
Saidaziz 1
Tuproq unumdorligini oshirishda bedapoyalarni haydashning ahami
yati, uni o’tkazish muddati, chuqurligi. Bedapoyalarni haydashda yo’l qo’yiladigan kamchilliklar va ularni bartaraf etish chora tadbirlari Almashlab ekishda beda, tuproq unumdorligini va donadorligini tiklovchi asosiy ekin hisoblanadi. Bedapoyani haydashda xo’jaliklarda kamchiliklarga yo’l qo’yilmokda. P-5- 35m, PN4/35 pluglarining chimqirqari asosiy korpus qamrov kengligini t o’la kesib egat tubiga tashlamay, balki oldingi ag’darilgan qatlamning y onboshiga tashlaydi. Bunda ildiz shoxi, qatlam orasidagi 10/12 sm chuqurl ikka tushadi va bahorda qayta ko’karib chiqadi. Ayrim vaqtlarda kuzda shud gor qilingan bedapoyani bahorda yuza yumshatishga yoki kultivatorlar bilan yoppasiga ishlashga, ko’pchillik holda erta bahorda kultivasiya qilinga n yoki chizellangan bedapoyadagi ildizlarni tirmalab yig’ib olishga to’g’ ri keladi. G’o’zadan keyin beda ekishdan maqsad yerning unumdorligini oshirish, fizik xossalarini yaxshilash va beda ildiz massasini chirishini bosh qarib, undan kamida 5/7 yil foydalanish ko’zda tutiladi. Ma’lumki, uch yilli k beda gektariga 300/500 kg dan ortiq biologik azot va 16/22 tonna ildiz mas sasini to’playdi. Yerni haydash texnologiyasi to’g’ri tashkil etilmasa, beda to ’plagan organik massa tezda minerallashad. Beda ildizini bahorda ko’kari b chiqishini oldini olish va organik massani chirishini sekinlashtirish uc hun bedapoyani haydash texnologiyasini takomillashtirish kerak Buning u chun, plugning ag’dargichlari olinib lemexlari o’tkirlanadi. Bedapoyani hayd ashdan 5/7 kun oldin yer ustki qismi 5/6 sm chuqurlikda ana shu ag’dar
gich olingan plug bilan haydaladi. Shunda bedaning ildiz bo’g’zi 5/6 sm c huqurlikda kesilib unuvchanligi yo’qoladi. Yer kuzda shudgorlanganda orga nik qoldiqlar tuproqning chuqur qatlamiga ko’miladi. Tajriba natijalari bu us ulda haydalganda ildizni minerallashuvi sekinlashganligini ko’rsatgan. Beda poyani 20/25 oktyabrdan 10/15 noyabrgacha haydash kerak. Sizot suvlari ch uqur joylashgan, yeri quruq va qattiq bedapoyani sifatli haydash uchun 7/10 kun avval yerni sug’orish kerak. Bedapoyani yarusli plugda chuqur haydash yana ham yaxshi natija beradi. Sayez ko’milgan ildizpoyalar g’o ’zaning qator oralariga dastlabki ishlov berilganda uning sifatsiz bajarilis higa va ko’chat siyrak bo’lishiga sabab bo’ladi.
M.V. Muhammadjonovni yozishicha, 3 yillik bedapoya kuzda 40 sm haydalganda 7 yilda gektariga 49,3s, PU2/35 plugda 3 qatlamga organik va mineral o’g’itlar solib ekilgan bedapoya uchinchi yili 60 sm chuqurlikda ag’ darib haydalganda esa o’rtacha 53,09 s dan hosil olingan. Bunday bedapoy a uchinchi yili yezda haydalib makkajo’xori ekilganda, undan keyin chigit ek ilganda o’rtacha 54,8 s dan hosil olingan. O’z PITI ma’lumotlariga ko’ra bedapoyani har yili har xil chuqurlikda hayd ash foydali ekan. Masalan: 1-yili 30-40 sm; 2- yili 30sm; 4/yili 40sm. Kuzgi shudgorlash chuqurligi o’zgartirib borilga nda bir xil chuqurlikda haydashga qaraganda besh yilda g’o’zaning har gektaridan 28,6 s
dan qo’shimcha hosil olingan. Download 1.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling