Nókis filialí «Kompyuter injiniringi» baǵdarı

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ
INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI
MUXAMMED AL-XOREZMIY ATINDAǴÍ
TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ UNIVERSITETI
NÓKIS FILIALÍ
«Kompyuter injiniringi» baǵdarı
4-kurs 301-19 topar studenti
Reymbayeva Nazira Kurbanbayevnanıń
« Maǵlıwmatlardı intellektual analizlew»
páninen
ÓZ BETINSHE JUMÍSÍ



Tema: OLAP sisteması arxitekturası. MOLAP

Tayarlaǵan: _________________ N.Reymbayeva
Qabıllaǵan: _________________ G.Ayimbetova

Nókis – 2022

Joba:

1. 
   Kirisiw
   
2. 
   Tiykarǵı bólim
   

1. OLAP texnologiyaları
2. OLAP texnologiyasınıń tiykarǵı qásiyetleri
3. OLAP sistemasınıń dúzilisi
4. OLAP sistemasınıń túrleri

3. 
   Juwmaqlaw
   
4. 
   Paydalanılǵan ádebiyatlar
   

Kirisiw
OLAP texnologiyası kontsepciyası 1993 jılda Edgar Kodd tárepinen islep shıǵılǵan.
Bul texnologiya kóp ólshewli maǵlıwmatlar jıynaqların qurıwǵa tiykarlanǵan - OLAP kublari (táriypten juwmaq qılıw múmkin, úsh ólshewli bolıwı shárt emes). OLAP texnologiyaların qollawdan maqset maǵlıwmatlardı analiz qılıw hám bul analizdi basqarıw xızmetkerleri tárepinen aqıl etiw hám olar tiykarında qararlar qabıllaw ushın qolay formada usınıw bolıp tabıladı.
Kóp ólshewli analiz ushın qosımshalar ushın tiykarǵı talaplar:
- paydalanıwshıǵa analiz nátiyjelerin aqılǵa say waqıt ishinde (5 sekunddan kóp bolmaǵan) usınıw;
- maǵlıwmatlarǵa kóp paydalanıwshılar kiriwi;
- maǵlıwmatlardı kóp ólshewli súwretlew;
- saqlaw jayı hám kólemine qaramastan, hár qanday maǵlıwmatqa kirisiw múmkinshiligi.
OLAP sistema quralları maǵlıwmatlardı belgilengen shártlerge muwapıq saralaw hám tańlaw múmkinshiligin beredi. Hár qıylı sapa hám muǵdarlıq shártler ornatılıwı múmkin.
Maǵlıwmatlar bazasın jaratıw hám saqlaw ushın kóplegen qurallarda qollanılatuǵın tiykarǵı maǵlıwmatlar modeli - DBMS, relyatsion model bolıp tabıladı. Ondaǵı maǵlıwmatlar tiykarǵı maydanlar menen baylanısqan eki ólshewli kesteler-munasábetler kompleksi formasında usınıs etiledi. Qaytalanǵanlıqtı, saykes emeslikti saplastırıw hám maǵlıwmatlar bazaların saqlaw ushın miynet ǵárejetlerin kemeytiw ushın ob'ektler kestelerin normallastırıw ushın rásmiy apparat qollanıladı. Usınıń menen birge, onıń isletiliwi yad resursları saqlanǵan bolsa -da, maǵlıwmatlar bazalarına sorawlarǵa juwaplar jaratıw ushın qosımsha waqıt menen baylanıslı.
Kóp ólshewli maǵlıwmatlar modeli úyrenilip atırǵan ob'ektti kóp ólshewli kub formasında ańlatadı, kóbinese úsh ólshewli model isletiledi. Kubdıń oqları yamasa júzleri boylap ólshewler yamasa atributlar sızıladı. Tiykarǵı detallar kub kletkaların toltırıw bolıp tabıladı. Qararlardı qollap-quwatlaw sistemasında analitik jumıs materialları tiykarında esabat hám analitik hújjetler hám multimedia prezentaciyaların jaratıwda aqıl etiw hám usınıwdı ańsatlastırıw ushın kóp ólshewli kub úsh ólshewli kublar kombinatsiyası menen ańlatılıwı múmkin.