Noelektrolit eritmali. Raul qonuni. Osmotik bosim, Krioskopiya va eblioskopiya

Eritmaning muzlash va qaynash temperaturasi.
Eritmaning qaynash va muzlash temperaturalari ham oddiy toza erituvchi yoki oddiy moddanikidan farq qiladi. Ma`lumki har qanday suyuq modda ma`lum temperaturada qaynaydi. Y`ani uning ichki bosimi tashqi muhit bosimga teng bo`lganda u gazsimon holatga o`tadi. Xuddi shu singari suv 100<sup>0</sup>Cda (P=101,3 kPa) qaynaydi. 0<sup>0</sup>C da suyuq holatdan qattiq holatga o`tadi—muzlaydi.
Suvda moddalar eriganda hosil bo`lgan eritmaning qaynash va muzlash temperaturasi o`zgaradi.Eritmalarda turli tarkibli gidratlar ,sol`vatlar hosil bo`ladi.
Eritma qaynay boshlagan (yoki muzlay boshlagan) temperatura eritmaning qaynash ( muzlash) temperaturasi deyiladi. Va t_{(qay) ertma} yoki t_{(muz.) ertma} holida belgilanadi.
Eritma qaynash temperaturasi ( t_{(qay) ertma} ) bilan toza erituvchining qaynash tempetaturasi (t_{(qay) erituvchi} ) o`rtasida farq.Δ t<sub>qayn</sub>=t<sub>(qay) ertma</sub> - t<sub>(qay) erituvhi</sub> eritma qaynash tempetaturasining ortishi deyiladi.
Erituvchi muzlash tempetaturasi bilan eritma muzlash tempetaturasi (t<sub>(muz) ertma</sub> ) o`rtasidagi farq
Δt_(muz.) = (t_{(muz) ertma} )- (t_{(muz) erituvchi.} ) eritma muzlash tempetaturasining pasayishi deyiladi.
Eritmalarni qaynash va muzlash hossalarini ham Raul O`rgangan.Raulkning krioskopik(muzlash,qotish) va ebulioskopik( qaynash) qonunlariga ko`ra :
a) eritma muzlash tempetaturasini pasayishi eritmada erigan modda miqdoriga to`g`ri proporsipnal.

b) eritma qaynash tempetaturasining ortishi eritmada erigan modda miqdoriga to`g`ri proporsional.

Bu formulalarda m- erigan moddaning massasi. , b- erituvchining massasi. M- erigan moddaning molyar massasi. g/ mol.
E- erituvchining ebulioskopik doimiysi bo`lib, 1000 gr erituvchida 1 mol modda eriganda erituvchi qaynash tempetaturasi nech gradusga ortishini ko`rsatadi. Uning qiymati erituvchining tabiatiga bog`liq.
K- erituvchining krioskopik doimiysi bo`lib, 1000 gr erituvchida 1 mol modda eriganda erituvchi muzlash tempetaturasi necha gradusga ortishini ko`rsatadi. Uning qiymati erituvchining tabiatiga bog`liq.
Qo`yuda turli erituvchilar uchun E va K ning qiymatlari keltirilgan.

Erituvchi	K, ^0C	E, ^0C
Suv	1,86	0.52
Benzol	5,12	2,64
Sirka kislota	3,90	3,1

Kop`chilik hollarda yuqoridagi qoniniyatlardan foydalanib, krioskopik va ebulioskopik usullarda moddalarning molekulyar og`irliklari tajribada aniqlandi.
Ba`zi hollarda nazariy hisoblash asosida amalda past tempetaturada muzlovchi aralashmalar osil qilinadi. Shu yul bilan suvda ma`lum miqdordagi NaC l eritilib, 21⁰C gacha muzlamaydigan aralashma hosil qilinadi.