Nogironligi bor shaxslar bilan ijtimoiy ish amaliyoti


Download 1.03 Mb.
bet17/74
Sana14.12.2022
Hajmi1.03 Mb.
#1005116
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   74
Bog'liq
portal.guldu.uz-Nogironligi bor shaxslar bilan ijtimoiy ish amaliyoti

Intellektual nogironlik - bu aqliy nogironlik, shuningdek rivojlanish nogironligi, ammo jismoniy nogironlik emas. Miya falaji bu jismoniy nogironlik, shuningdek rivojlanish nogironligi, ammo bu o'z-o'zidan aqliy nogironlik emas. Bu faqat keng va aniq tashxislar qo’yilgandan keyin aniqlanadi. Shungas qarab aqliy nogironlik aniqlanadi.
Rivojlanishdagi nogironlik, kategoriya sifatida, ruhiy nogironlikka o'xshashdir. Ammo ruhiy va aqliy nogironlik bir-biridan farq qiladi. Lekin o’tmishda bu farqlanmagan odamlar bir xil turdagi nogironlik deb qarashgan.
"Rivojlanishdagi nogironlik" yoki "psixiatrik nogironlik" haqida deyarli hech narsa yo'q - ularning har biri tarixiy vaziyatning tasodifidir. Agar siz aqlsiz odamlar uchun muassasaga joylashtirilgan bo'lsangiz, unda sizda rivojlanish qobiliyati yo'q. Agar siz aqldan ozgan boshpana olgan bo'lsangiz, unda sizda ruhiy nogironlik bor. Ikkala muassasa ham tashxislar mavjud edi va shunday bo'lib qoldi, shuning uchun ham bu aniq bo'lmagan.
Rivojlanish nogironligiga quyidagilar sabab bo’ladi:

  • Intellektual nogironlik (odatda har qanday shartlarni o'z ichiga oladi, ularning eng mashhuri Daun sindromi bo'lib, deyarli har doim intellektual nogironlikka olib keladi, shuningdek, jismoniy muammolar va / yoki tashqi ko'rinishdagi farqlar, ammo aqliy nogironlikni ham o'z ichiga olmaydi). t shunga o'xshash sindromni o'z ichiga oladi)

  • Autizm

  • Boladagi epilepsiya

  • Miya yarim falaj

  • Bolalikdagi miya shikastlanishi

  • Xomilalik davrida spirtli ichimliklar iste’mol qilish

Epilepsiya (yun. — tutaman), tutqanoq, quyonchiq — bosh miyaning surunkali kasalligi; koʻpincha tirishish, hushdan ketish, bemor shaxsining oʻzgarishi
Autizm (grekcha “autos” – “o‘zim” degan so‘z) – bu ruhiyatning o‘ziga xos holati bo‘lib, bemor tashqi olam, atrofdagilar bilan muloqot qilishni istamaydi. U yolg‘izlikni yoqtiradi. Yana bir xil xatti-harakat va shunday so‘zlarni takrorlaydi. Kasallikka doir “autizm” terminini fanga 1912-yilda E.Bleyler kiritgan.
Uning fikricha xasta odam o‘z olamida yashaydi. Fikrlashi boshqalarnikiga o‘xshamaydi. Ularning xatti-harakatlari real voqelik bilan bog‘liq emas. Bemorlarning harakatlarida hissiy kechinmalar asosiy o‘rin tutadi. Bu kasallik sindromi o‘g‘il bolalarda qiz bolalarga nisbatan ko‘p uchraydi. Simptomlarning har xilligi va kasallik o‘zgaruvchanligi ushbu kasallikni qiyinligidan dalolat beradi: sezilarsiz autistik xususiyatlardan to doimiy parvarish talab etilishigacha.
Oxirgi izlanishlarga asoslanib, autistik o‘zgarishlar bolaning 2-3 yoshlaridan boshlab yuzaga chiqadi desak bo‘ladi. Emizikli bolalarda esa hayotiy xususiyatlar ya’ni ota-onalarni tanish, kulish, qo‘zg‘atuvchilarga bo‘lgan sezgining yo‘qligi: taktil, yorug‘lik, tovush va shu kabilar. Ammo bu yoshda autizm kasalligiga faqatgina aniq belgilar yuzaga chiqsa gumon qilsa bo‘ladi. Odatda belgilarni mutaxassisdan ko‘ra yaqin qarindoshlar orasida autist farzandlari bor ota-onalar aniqlashadi. 
Autizm diagnozi o‘rtacha 2,5-3 yoshlarda qo‘yiladi. Bu yoshga kelib bolada umumiy belgilar yuzaga kela boshlaydi, o‘z tengdoshlari rivojlanishda oldinga o‘tib ketadi. Bolaning qabul qilib olish, o‘rganish, moslashish xususiyatlari yo‘qoladi yoki sekinlashadi va uzoq vaqt talab qiladi. Autizm kasalligida erta aniqlash va ularga alohida erta parvarish qilish bolaning hayotga moslashishida ancha katta yordam beradi. Shuning uchun chet olimlari bolani 1-1,5 yoshlarda mustaqil ravishda test qilib ko‘rishni tavsiya qiladilar.

Download 1.03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling