Noniusli burchak o’lchagich bilan o’lchash ishlarini bajarish detal yuzalarining shaql og‘ishlarini aniqlash

• Detal yuzasining (val turidagi) radial tepishini o‘lchash uchun uni o‘lchov moslamada (2) markazlashtiriladi (6 rasm). Indikator (3) vint (5) yordamida ushlagichga qotiriladi va vint (6) yordamida kerakli balandlikka (o‘lchov sterjenli detal yuzasiga tekkan holatda) o‘rnatiladi. Moslama tarkibiga kiruvchi vintni (7) bo‘shatib, asbob ustunini (8) markazlashtirish o‘qiga perpendikulyar siljitiladi. Bu erda asbob kursatkichning eng katta qiymati o‘lchov sterje­nining o‘qi markazlashtirish chizig‘iga perpendikulyar bo‘lganidan dalolat beradi.
• SHu holatda indikator nolga o‘rnatiladi.

So‘ngra detalni markazlarda sekin aylantirib asbobning eng katta va eng kichik kiymatlari aniqlanadi. Olingan natijalarni hisobot shaklidagi jadvalga kiritiladi. Bunda asbobning eng katta va eng kichik ko‘rsatkichlarining absolyut ayirmasi radial tepishini beradi. Radial tepish detalning berilgan uch yuzasi bo‘yicha ularning umumiy o‘qiga nisbatan o‘lchanadi. Olingan qiymatlarni ruxsat etilgan qiymatlar bilan taqqoslab detalni yaroqligi to‘g‘risida xulosa chiqariladi

• So‘ngra detalni markazlarda sekin aylantirib asbobning eng katta va eng kichik kiymatlari aniqlanadi. Olingan natijalarni hisobot shaklidagi jadvalga kiritiladi. Bunda asbobning eng katta va eng kichik ko‘rsatkichlarining absolyut ayirmasi radial tepishini beradi. Radial tepish detalning berilgan uch yuzasi bo‘yicha ularning umumiy o‘qiga nisbatan o‘lchanadi. Olingan qiymatlarni ruxsat etilgan qiymatlar bilan taqqoslab detalni yaroqligi to‘g‘risida xulosa chiqariladi

.

QIRRALIK QIYMATINI O‘LCHASH

• QIRRALIK QIYMATINI O‘LCHASH
• Qirralik - doiraviylikdan og‘ish bo‘lib, bunda detal yuzasining haqiqiy profili ko‘pqirralik shaklida bo‘ladi. Qirralik uch nuqtalik o‘lchov yo‘li bilan aniqlanadi. Buning uchun detal o‘lchanayotgan yuza bo‘yicha prizmaga o‘rnatiladi va uni aylantirib, indikator yordamida og‘ishlar aniqlanadi. Eng katta va eng kichik ko‘rsatkichlarni ayirmasi va prizmaning burchagini inobatga olgan holda qirralik miqdori aniqlanadi.
• Δ=h/2
• bu erda h - asbob ko‘rsatkichlarning ayirmasi a=900 prizma). Olingan natijalarni hisobot shaklidagi jadvalga kiriting.

Asbobning_metrologik_tavsiyanomalarini_aniqlang_Hisobot_shakli'> Asbobning metrologik tavsiyanomalarini aniqlang Hisobot shakli 1-topshiriq 1-jadval

Asbobning nomi

Asbobning bo‘lim miqdori

Aylanma ko‘rsatkichning bo‘lim miqdori

O‘lchov chegaralari

Ruxsat etilgan xatolik

O‘lchov uslubi

2-topshiriq Tekshirilayotgan detal eskizi Radial tepishni o‘lchash Qirralikni o‘lchash

detal yuzalari

asbob ko‘rsatishi

radial teshik

qirralik

katta

kichik

katta

kichik

1 2 3

Mikrometrni yaroqliligi to‘g‘risidagi xulosa

bajardi tekshirdi

ismi- sharifi

imzo

sana

Detal yuzalarining shakl og‘ishlarini aniqlash