Fanga kirish. Fanning mazmuni, maqsadi, vazifalari. - 2. O‘rnatilgan tizimlarning apparat-dasturiy ta’minotini turli sohalarda qo‘llanilishi.
- Mikrokontroller - bu elektron qurilmalarni boshqarish uchun ishlatiladigan mikrosxema. Oddiy mikrokontroller ham protsessor, ham tashqi qurilmalar funktsiyalariga ega va tasodifiy kirish xotirasi va/yoki DEX (doyimi eslabqluvch xotira) ni o‘z ichiga oladi. Qisqacha aytganda, mikrokontroller - bu nisbatan oddiy operatsiyalarni bajarishga qodir bo‘lgan bitta chipda ishlaydigan kompyuter.
- Mikrokontrollerlar hisoblash texnikasida (protsessorlar, ona platalar, disk boshqaruvchilari, HDD/FDD drayvlari), maishiy elektronika (kir yuvish mashinalari, mikroto‘lqinli pechlar, telefonlar va boshqalar), sanoatda va boshqalarda keng qo‘llaniladi.
- Bir kristaliy chipli shaxsiy mikro kompyuterlarning paydo bo‘lishi bilan boshqaruv sohasida kompyuterni avtomatlashtirishning ommaviy qo‘llanilishini boshlanish davri kirib keldi. Ko‘rinib turibdiki, bu holat “kontroller” (inglizcha Controller – regulyator, boshqaruvchi qurilma) atamasini belgilab bergan. Bir kristaliy chipli shaxsiy mikro kompyuter uchun birinchi patent 1971-yilda Amerikaning Texas Instruments (IT) shtatida ishlaydigan muhandislar M.Kochren va G.Bunga berilgan. Aynan ular nafaqat protsessorni, balki kiritish-chiqarish moslamalari bo‘lgan xotirani ham bitta chipga joylashtirishni taklif qilishdi.
- 1976 yilda Amerikaning Intel kompaniyasi i8048 mikrokontrollerini chiqaradi. 1978 yilda Motorola o‘zining birinchi mikrokontrolleri MC6801 ni chiqaradi, u ilgari chiqarilgan MC6800 mikroprotsessoriga mos keladi. 1980 yilda Intel quyidagi mikrokontrollerni chiqaradi: i8051. Yaxshi tashqi qurilmalar to‘plami, tashqi yoki ichki dastur xotirasining moslashuvchan tanlovi va arzon narx ushbu mikrokontrollerning bozorda muvaffaqiyat qozonishini ta’minladi.
- 2. O‘rnatilgan tizimlarning apparat-dasturiy ta’minotini turli sohalarda qo‘llanilishi.
- Texnologiya nuqtai nazaridan, i8051 mikrokontrolleri o‘z davri uchun juda murakkab mahsulot edi, kristallda 128 ming tranzistor ishlatilgan, bu 16 bitli i8086 mikroprotsessoridagi tranzistorlar sonidan 4 baravar ko‘p.
- SSSRda original mikrokontrollerlarni ishlab chiqish amalga oshirildi va eng muvaffaqiyatli xorijiy namunalarning klonlarini ishlab chiqarish ham o‘zlashtirildi. 1976 yilda SSSRda bitta chipli 16 bitli K1801BE1 kompyuteri ishlab chiqildi, uning mikroarxitekturasi "Elektronika tadqiqot markazi (ETM)" deb nomlandi. 2013 yilda yigirma kompaniyalar tomonidan ishlab chiqarilgan i8051 bilan mos keladigan mikrokontrollerlarning 200 dan ortiq modifikatsiyalari va boshqa turdagi mikrokontrollerlarning ko‘pligi mavjud edi. Ishlab chiquvchilar orasida mashhur 8-bitli, 16-bitli va 32-bitli PIC mikrokontrollerlari (1-rasm) Microchip Technology'dan, AVR'dan mikrokontrollerlar (2-rasm) (2016 yildan beri Microchip tomonidan ishlab chiqarilgan), TI'dan 16-bitli MSP430 , shuningdek, ARM arxitekturasining 32-bitli mikrokontrollerlari (3-rasm),
Do'stlaringiz bilan baham: |
