Sitologiya fanining rivojlanish tarixi Reja: Fanning mazmuni va asosiy vazifalari

Sitologiya fanining rivojlanish tarixi
Reja:

1. 
   Fanning mazmuni va asosiy vazifalari.
   
2. 
   Fanning rivojlanishiga hissa qo`shgan olimlar.
   
3. 
   Hujayra biologiyasi fanining dolzarb muammolari va istiqbollari.
   

1. Fanning mazmuni va asosiy vazifalari. Sitologiya - hujayralarning taraqqiyoti, tuzilishi va faoliyatini o`rganadi. Bu fanning predmeti tirik organizmlardagi hujayralardir. Hujayra - barcha tirik organizmlarning takomillashishi, rivojlanishi, tuzilishi va yashash jarayonining asosi bo`lib hisoblanadi.
Tirik organizmning hayotiy jarayonlari: moddalar almashinuvi va organizmni tashqi muhit bilan bog`lab turish hujayraning asosiy xususiyatidir.
Sitologiya fanining asosiy vazifasi - hujayraning tuzilishi, vazifasi, moddalar almashinuvi jarayonini, rivojlanishi, ko`payishi va kelib chiqishini tashqi muhit munosabatiga bog`langan holda o`rganish.
Sitologiyani o`rganish va sitologik o`rganish usullarning natijalari tibbiyot, qishloq xo`jaligi, biotexnologiya, gen injeneriyasi va veterinariya sohalarida keng ko`lamda qo`llaniladi.
Odam organizmi ham hujayralardan tuzilgan ekan, barcha fiziologik, patologik jarayonlarni o`rganish sitologik asosda olib boriladi. Masalan, kasalliklarni aniqlashda, har bir hujayraning faoliyatini hisobga olish zarur. Qishloq xo`jalik ekinlari va hayvonlarini o`rganishda yoki ulardan samarali foydalanishda, yangi nav va zotlarini yaratishda bevosita hujayralardagi jarayonlar asos bo`lib hisoblanadi. Albatta, bu borada genetika va seleksiya asoslari fanidan foydalaniladi. Umuman olganda sitologiya fanini xalq xo`jaligi tarmoqlarini rivojlantirishdaga ahamiyati kattadir. Shu sababli ham bu fan asosida molekulyar biologiya, biotexnologiya, gen injeneriyasi, genomika kabi yangi fanlar taraqqiy etmoqda.
Sitologiya fani o`z oldiga quyidagi asosiy vazifalarni qo`yadi:
1-hujayralarning ultrastrukturasi, vazifasi va rivojlanish qonuniyatlarini o`rganish;
2-o`simlik, hayvon va odam organizmining sitologik tuzilishidagi ekologik sharoitga va yoshga bog`liq o`zgarishlarni o`rganadi;
3- hujayralardagi morfogenez jarayonlarni boshqarishda nerv, endokrin va immun tizimlarining ahamiyatini aniqlashtiradi;
4-turli xil biologik, fizik, kimyoviy va boshqa omillar ta`sirida tirik organizm hujayralarinin moslanishuvini, o`zgarishlarni taxlil qiladi;
5- hujayralarning differensiyalanish va regenerasiyasi qonuniyatlarini o`rganadi.