«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

330 


Issiqxona samarasi va global ishish.
―Issiqxona samarasi‖

tushunchasi 

ko‗pchilikka yaxshi tanish. Ma‘lumki, atmosferadagi karbonat angidrid gazi

quyosh nurini o‗tkazadi, lekin issiqlikni ushlab qolish xususiyatiga ega. Uning 
miqdori esa sanoat korxonalari, energiya manbalari, transport vositalaridan havoga
ko‗tarilib, ortib bormoqda. Demak, iqlim ham yildan yilga isib boradi. Olimlar 
bashoratiga ko‗ra, 2020-yilga borib, harorat odatdagidan 2,5ºC, 2050-yilga borib,
4ºC ga ortadi. 
Geograflar sanoatlashuvning yoyilishi hamda iste‘mol va ifloslanishning
ortishi o‗rtacha global temperaturaning ortishiga sabab bo‗layotganligidan xavotir 
olishmoqda.
1. Issiqxona samarasiga atmosferda yerning haroratini ortishiga olib 
keladigan, radiatsiyani issiqlikka aylantiradigan bug‗ni hosil qiladigan karbonat
(II) oksidi va metan gazi kabi sanoat chiqindilari sabab bo‗lmoqda. 
2. Global ishish nazariyasi yer haroratining ortishi, qutb muzliklarining tezlik
bilan erib ketishi va natijada dengiz sathining ko‗tarilishiga sabab bo‗ladigan 
salbiy oqibatlarga olib keladi

. 

O‗zbekiston Respublikasi ―Rio deklaratsiyasi‖ni ratifikatsiya qildi.

O‗zbekiston Iqlimning o‗zgarishi to‗g‗risidagi Konvensiya va Biologik xilma-
xillik to‗g‗risidagi Konvensiyalarga qo‗shildi. 1998-yili Barqaror rivojlanish
Konsepsiyasi tayyorlandi. 1999-yili Barqaror rivojlanishning Milliy strategiyasi 
ishlab chiqildi. O‗zbekiston Respublikasida barqaror rivojlanishni ta‘minlash
ustuvor masalaga aylandi. 

Parnik, ya‘ni issiqxona ―samarasi‖ - bu shunday hodisaki, uning natijasida sayyoraning o‗rtacha harorati borgan 

sari ko‗tarilib boradi, tungi va kunduzgi harorat o‗rtasidagi farq kamayadi. Parnik samarasiga ko‗proq yer yuzida

qazilma yoqilg‗i turlarining ayovsiz ishlatilishi, bu yoqilg‗ilardan ajralib chiquvchi karbonat angidrid, metan va 
boshqa gazlarning atmosferaga o‗tib, yer yuzidan ajralib chiqayotgan issiqlikni oyna kabi qaytarishidir.

Dr. Christion Sawyer ap* Human geography crash course. Printed in the United States of America. Green Edition. -

2012.183-P.

---

---