«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

327 
katta ta‘sir ko‗rsatdi. Ba‘zi davlatlarning yaqin va uzoq masofaga uchiriladigan 

raketalarga, yadro quroliga ega bo‗lishi, ―sovuq urush‖ bilan bog‗liq xavf-xatar

o‗rnini so‗nggi davrlarda o‗z o‗rnini ekstremizm, urushlar, terrorizm, diniy-milliy 
mojarolar egalladi.
Sust

rivojlanayotgan

mamlakatlarni 
qoloqlikdan
chiqarish 
global
muammolarning eng muhimidir. Mazkur muammoning dolzarbligi dunyo siyosiy 
kartasida qoloq mamlakatlar soni va salmog‗ining kattaligi hamda mavqeyining
ortganligi bilan belgilanadi. 
Bugungi kunda qoloq aholining 3/4 qismi Afrikada, qolgani Osiyoda
joylashgan o‗ndan ziyod mamlakatda qashshoq holda yashamoqda. Iqtisodiy 
qoloqlik mazkur mamlakatlarda siyosiy beqarorlik hamda ijtimoiy tengsizlik, irqiy
va diniy ziddiyatlarni keltirib chiqarmoqda. 


Ekologik muammolar
. Insoniyat XXI asrga qadam qo‗yar ekan, uning 
oldida qanchadan-qancha muammolar mavjudligi ko`zga tashlanadi. Zero, fan va
texnikaning jadal rivojlanib borishi bir-biri bilan chambarchas bog‗liq qator 
jahonshumul muammolarni keltirib chiqarmoqda. Ana shunday muhim dunyoviy
muammolardan biri bu ekologik muammolardir. 
So‗nggi yillarda sayyoramizda inson faoliyati tufayli qator ekologik


o‗zgarishlar sodir bo‗lmoqda: iqlim va ob-havo yer sharining barcha mintaqalarida

sezilarli tarzda o‗zgarib bormoqda, suv va tuproqlar tarkibi tobora ifloslanmoqda, 
o‗simlik va hayvonot dunyosi turlari kamayib bormoqda. Bu esa, o‗z navbatida,
yer yuzida yashovchi barcha insonlarning sog‗ligiga keskin ta‘sir ko‗rsatmoqda. 
Butun Jahon sog‗liqni saqlash tashkiloti hozirgi kunda jami kasalliklarning 80
foizga yaqinrog‗i ekologik muammolar oqibati ekanligini qayd etadi. Shunday 
ekan bunday ekologik xavf-xatarning oldini olish nafaqat ekologlar, qolaversa,

Ma‘lumki, ―ekologiya‖ tushunchasi dastaval, 1869-yilda nemis biologi Ernest Gekkel tomonidan fanga kiritilgan 

edi. Olim ―ekologiya‖ so‗zini barcha tirik mavjudotlarning tashqi muhit bilan o‗zaro aloqadorligini ifoda etuvchi

zoologiyaning (biologiyaning) bir tarmog‗i sifatda ishlatgan. Ekologiya so‗zi grekcha so‗z bo‗lib, ―oykos‖-uy, 
yashash joyi, logos-fan, ta‘limot ma‘nolarini anglatadi.

---

---