«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

386 

O‘

= o‘lganlar soni;

= aholining o‘rtacha soni; 

n = tug‘ilish koeffitsiyenti; 

m = o‘lim koeffitsiyenti. 

Agar

n 
>

m 
bo'lsa, aholining tabiiy o'sishiga, aksincha,

n < m 
bo'lsa, aholi 
sonining kamayishiga ega bo'linadi hamda bu aholining toraygan takror barpo
bo'lish davriga kirganligi to'g'risida birlamchi xabar beradi. 
№_64.


O‘zbekistonda 2017-yil holatiga ko‘ra, aholining o‘rtacha soni 


32 387 500 kishiga teng. Shu bilan birgalikda, tug‘ilganlar soni 715 500 kishi, 

o‘lganlar soni 161 500 kishi, tug‘ilish koeffitsiyenti 21,9 ‰ va o‘lim koeffitsiyenti 

4,9 ‰ ni tashkil etganligidan foydalanib, tabiiy o‘sish sur‘ati koeffitsiyentini 

toping.


Yechish.
Ishni bajarish tartibi aniq hamda ketma-ketlikda amalga oshirilsa, 
maqsadga muvofiq bo‘ladi:
a)

ifodaning I qismi bo‘yicha hisoblashlar amalga oshiriladi.



o‘rtacha aholi soni (

) – 32 387 500 kishi; 


tug‘ilganlar soni (T) – 715 500 kishi; 


vafot etganlar soni (O‘) – 161 500 kishi; 


formula asosida hisob-kitob qilinadi: 

= 

=

=

= 0,0171 ∙ 1000 = 17,1 

b) ifodaning I qismi bo‘yicha hisoblashlar amalga oshiriladi.


tug‘ilish koeffitsiyenti (n) – 21,9 ‰



o‘lim koeffitsiyenti (m) – 4,9 ‰



hisob-kitob bajariladi:

n – m
= 21,9 – 4,9 = 17 ‰
c) formulaning birinchi qismi 17,1 ga, ikkinchi qismi esa 17 ga teng bo‘lsa, demak,

---

---