«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

_

74. 
Agar 2016-yil bo‘yicha, Turkmanistonda aholi takror barpo 
bo‘lishining brutto koeffitsiyenti 10,3 ‰ ga teng bo‘lsa, netto koeffitsiyentini
aniqlang. 

---

---

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

392 


II.5. AHOLI TARKIBI VA UNING KO‟RSATKICHLARINI ANIQLASH 
Aholi tarkibi — bu aholining muayyan bir alomatlarga ko‗ra taqsimlanishi 

yoki demografiya tili bilan aytganda, qandaydir o'zgaruvchilarga asoslangan

taqsimotidir. Tarkibni tuzish uchun asos 
sifatida
tadqiqotchida 
qiziqish
uyg‗otadigan har qanday tavsifdan 
foydalanish mumkin. Odatda, turli fan
vakillari 
(demograflar,
iqtisodchilar, 
sotsiologlar va h.k.) aholi tarkibini
quyidagi o ‗zgaruvchilar sinfiga asoslanib tuzadi: 
•

aksripitiv
(tug'ilganda hisobga olinuvchi) tavsiflar: jins, yosh, irqiy 
mansublik, etnik mansublik va boshqalar;
•

ijtimoiy
tavsiflar: nikoh holati, savodxonlik va ta‘lim, maktabda o ‗qiti!ishi
(bolalar va o'smirlar uchun), kelib chiqishi, ona tili, fuqarolik holati, diniy 
mansubligi va h.k.;

• 

iqtisodiy
tavsiflar: daromad manbai, ish bilan bandlik maqomi, kasbi, 
mutaxassisligi va h.k.;
•

migratsion
tavsiflar: tug'ilgan joyi, mazkur aholi manzilgohida qancha
vaqtdan beri yashayotganligi, u yoki bu vaqt ichida yashash joyini necha marta 
o‗zgartirganligi va h.k.;
•

vitol
(demografik) tavsiflar: nikohga kirish yoshi, nikohning tartib raqami,
tug'ilgan farzandlar soni, bola tug'ilgandagi yoshi, homiladorliklar soni, genetik 
oraliqlar (intervallar), tug'ilishlar soni, o'lim soni, o'lik tug'ilganlar soni va
boshqalar; 
•

oila
(uy xo'jaligi) tavsiflari: uy xo'jaligi turi, kattaligi, tarkibi va boshqalar. 

---

---