Nosirjon uluqov lobar abduhamidova zniitq macfaniyati taCqin va tafiCiCCari

1 Жуманиёзов P. Дил - кулф, тил - калит. - Тошкент: Узбекистан, 2015. - Б. 26. 
Keltirilgan misollar shu manbadan olingan. Boshqa o ’rinlarda sahifa qavs ichida beriladi.

---

O'tmish allomalaridan to bugungi kun ilm ahligacha sukut 
donishmandlikning eng asosiy belgilaridan biri ekanligi e ’tirof etiladi. Ilm 
shunday xilqatki, uning mashaqqadi yo'lini har kim ham bosib o'tolmaydi. 
U insondan cheksiz sabr va matonat talab qiladi. Rahimboy Jumaniyozov 
fikricha, notiqlik ilm sifatida keng amaliy tajribani ham talab qiladi: 
''limning avvali - sukut, so 'ng eshitish, so 'ng yo d olish, s o 'ng amal qilish, 
so'ng uni tarqatishdir. Notiqlikning avvali - sukut, so'ng tinglash, yo d  
olish, aql chig’irig ’idan o'tkazish, amal qilish va some 'ga bayon etishdir”. 
(28-bet)
Harakat va izlanish hayotning davomiyligi va tiriklikdan nishona-dir. 
Suv ham oqmasa, u asta-sekin o'zidan turli noxush hidlar chiqara 
boshlaydi. Oqibatda esa qurishga mahkum. Har qanday bilim doimiy 
takrorlab turilmasa, xotiradan chiqadi. Bilimning mavjudlik sharti ham 
takrordadir. Rahimboy Jumaniyozov ko'rsatishicha, ayniqsa, nutqiy 
amaliyotda takrorlashning o'm i nihoyatda ahamiyatlidir: “Notiqlik tinimsiz 
izlanish, intilish va kundalik m ashg’ulot bo'lishi kerak. Suvdagi 
holatingizni tasavvur qiling. Qimirlab turmasangiz cho'ka boshlaysiz. 
Notiqlik ham doimiy mashqni talab etuvchi san ’atdir". (88-bet)
So'zning inson hayotida tutgan o'm ini hech qanday o'lchov bilan 
baholab bo'lmaydi. Xalq og’zaki ijodi namunalarida so'zga bildirilgan 
munosabatlami istagancha topish mumkin. 
Mehrli so'z inson umrini 
uzaytiradi. Qahrli so'z egasi esa omma qahriga uchraydi. Shunga binoan 
so'zga ko'plab ta’riflami keltirish mimkin. Olim so'zni quyidagicha ta’rif- 
u tavsif etadi: “So 'z - ne ’mat, so 'z - rag ’bat, s o 'z - d a ’vat, so 'z - hikmat, 
so 'z-h im m a t... Faqat uni qachon, qayerda, qanday qilib, qancha qo'llash 
so'zlovchiga b o g ’liq". (65-bet)
Risolani o'qir ekansiz, notiqlik san’atining mohiyati, so'zdan unumli 
foydalanish borasidagi qarashlar sizga hayotiy saboq beradi, yana o'qib 
o'rganishga chorlaydi.