Nurillayeva sanobar nuriddin qizi


x 5 = 1270; 254 / 2 = 127


Download 229.4 Kb.
bet3/3
Sana22.07.2020
Hajmi229.4 Kb.
#124553
1   2   3
Bog'liq
2 5244957333947157142


254 x 5 = 1270; 254 / 2 = 127 (bitta «nol» qo’shilsa, 1270 bo’ladi).

  • 4855 x 5 = 24275; 4855 / 2 = 2427,5 (verguldan keyingi son bir xona oldinga surilsa, 24275 bo’ladi).

    5 ga bo’lish ham shunga o’xshash, buning uchun son avval 2 ga ko’paytiriladi, so’ng hosil bo’lgan son verguli bir xona orqaga suriladi (ya’ni 10 ga bo’linadi), masalan:

    • 5450 / 5 = 1090; 5450 x 2 = 10900 (bir xona vergul orqaga surilsa, 1090,0 bo’ladi, verguldan keyingi nol yozilmasa ham mumkinligi tufayli, javob 1090 qoladi).

    • 840 / 5 = 168; 840 * 2 = 1680, vergul surilsa, 168.

    11 GA KO’PAYTIRISH

    2 xonali sonni 11 ga tezda ko’paytirish uchun, ko’paytiriluvchining har bir sonlarini yig’indisini ularning bosh va oxirgi sonlari orasiga qo’yish kifoya, masalan: 41 x 11 = 4 (4+1) 1 = 451. Buning yana bir tomoni mavjud, agar ikkita son yig’indisi 2 xonali son hosil qilsa, hosil bo’lgan yig’indining birinchi soni ko’paytiriluvchining birinchi soniga qo’shiladi, masalan: 48 * 11 = 4 (4+8) 8 = 4 (12) 8, 12 dan 1 soni olinib, 4 ga qo’shiladi va natijada 528 hosil bo’ladi.



    4 GA KO’PAYTIRISH

    Har qanday sonni hayolda 4 ga tezda ko’paytirishning siri shundaki, shunchaki u sonni ikki marta 2 ga ko’paytirish kerak. Masalan, 74 x 4 = (74 x 2) x 2 = 148 x 2 = 296, ko’pincha bu usul juda qo’l keladi.



    QIYIN KO’PAYTIRISHLAR

    Agar katta sonlarni ko’paytirish kerak bo’lsa va sonlardan biri juft bo’lsa, ko’paymani osonroq hisoblash uchun ularni guruhlash mumkin, masalan:


    32 x 125 => 16 x 250 => 8 x 500 => 4 x 1000 = 4000

    Yana bir usuli, sonlarni alohida-alohida ko’paytirib, so’ngra qo’shish, masalan: 84 x 7 => (80 x 7) + (4 x 7) => 560 + 28 = 588, bunda karra jadvalini yoddan bilganlarga juda oson bo’ladi va kundalik hayotda ko’paytmalarni ko’pchilik aynan shu usul yordamida hisoblaydi.



    QIZIQARLI MATEMATIKA

    KATTA-KICHIK BELGISINI OSONROQ ESLAB QOLISH

    Ko’pchilik o’quvchilar, hatto matematikani zo’r biladiganlar ham ba’zan katta-kichik belgisiga ko’zi tushsa, bir necha soniya uni qay biri nimani anglatishini eslay olmay qolishadi. Uni oson eslab qolish uchun belgilarni ochko’z timsoh deb tasavvur qilish kerak, u doimo katta narsani (ya’ni sonni) yeb qo’yishga intiladi.




    AJOYIB MISOL

    1 x 8 + 1 = 9


    12 x 8 + 2 = 98
    123 x 8 + 3 = 987
    1234 x 8 + 4 = 9876
    12345 x 8 + 5 = 98765
    123456 x 8 + 6 = 987654
    1234567 x 8 + 7 = 9876543
    12345678 x 8 + 8 = 98765432
    123456789 x 8 + 9 = 987654321

    1 SONLARI

    Kalkulyatorda bir nechta 1 lar sonini xuddi o’ziga ko’paytirib ko’ring, juda qiziq javob chiqadi, masalan 1111 x 1111 yoki 111111 x 111111



    XAYRATLANARLI KVADRATLAR

    Quyidagi kvadratni 3 ming yillar oldin xitoyik olimlar o’ylab topishgan ekan, undagi sonlar yig’indisi eniga ham, bo’yiga ham, diagonaliga ham 15 ga teng bo’ladi



    4

    9

    2

    3

    5

    7

    8

    1

    6

    Mana yana bitta undan ham ajoyib kvadrat, unda 4 ta sonlar yig’indisi har qanaqasiga 66 ga teng bo’ladi, hatto 2 x 2 katakdagi sonlar ham

    1

    8

    29

    28

    30

    27

    2

    7

    4

    5

    32

    25

    31

    26

    3

    6

    BOSHQA KISHI O’YLAGAN SONNI TOPISH

    Bu kishini chalg’ituvchi «fokus» ko’pchilikka tanish, lekin u yosh bolalarga taqdim etilsa, ular hayratlanmay qolmaydi, buning uchun:

    Bir son o’ylang, unga keyingi o’rinda keluvchi sonni qo’shing. Natijaga 7 ni qo’shing, 2 ga bo’ling. Endi hosil bo’lgan sondan o’ylagan soningizni ayirib tashlang. Javobi 4 chiqdi, shundaymi?

    Bu qanday bajariladi:



    • Bitta son o’ylang: masalan, 52

    • O’ylagan soningizga keyingi o’rinda keluvchi sonni qo’shing: 52 + 53 = 105

    • Unga 7 ni qo’shing: 105 + = 112

    • 2 ga bo’ling: 112 / 2 = 56

    • O’ylagan soningizni ayirib tashlang: 56 — 52 = 4 (javob 4)


    E S S E

    Jiofri Jeyms

    Curious(Qiziquvchan)

    Adibning asariga etibor berar ekanmiz, inson hayotini o’z fikru hayollari bilan boshqarishi haqida fikr yuritadi Sizning hayotdagi muvaffaqiyatingiz miyangizdagi ikkita tizimni qay darajada boshqara olishingizga bogʻliq hisoblanadi. Biri tezkor va sezgir boʻlib hissiyotlarga javobgar, ikkinchisi esa sekin ishlaydi va mulohazakorlik, mantiqiy fikrlash jarayonlariga javobgar boʻlgan tizimdir.



    Kitobdan parcha: “Shaxmatdagi keyingi yurishni qilish, aksiyalarga investitsiya kiritish-kiritmaslik yoki boshqa har qanday muammoga duch kelganda ichki sezgi eng muhim qurol hisoblanadi. Agar oʻsha shaxs kerakli tajribaga ega boʻlsa, u vaziyatni toʻgʻri baholab munosib qaror qabul qilishi mumkin. Bu holat shaxmat ustasi bilan ham yuz berishi mumkin: oʻyinda qiyin holatga tushganida birdaniga qator yurishlar uning xayolini egallaydi va bularning bari raqibga nisbatan qattiq zarba berishi mumkin. Xuddi shuningdek har qanday kishi biror qiyin vaziyatga tushsa miya bor imkoniyatga ishga solgan holda savolga javob topishga kirishadi. Savol juda qiyinligi sababli avval topilgan yechim topilmagan paytda, ichki sezgi oʻz ishini qiladi: javob tezda esga tushadi. Lekin aslida esa bu asl savolning javobi emas, ichki sezgining oʻziga xos xususiyatidir: qiyin savolga duch kelganda, oʻzimiz sezmagan holda nisbatan osonrogʻiga javob topamiz.”: Inson miyasi bir kunda 20 kvadrillion neyronni faollashtiradi. Bu asarda inson hayotida muhim hisoblangan faollik, qiziquvchanlik va ichki sezgi keng ko’lamda ochib berilgan. Inson buyuk kuch ekanligi va hayotning mo’jizasi ekanligi haqida so’z brogan Asarni o’qish jarayonida insonning fikirlash tarsi beqiyos kuchga ega ekanligiga amin bo’lasiz. Yapon maktablaridan birida jahon tarixidagi eng buyuk kashfiyot nima, degan so‘rovnoma o‘tkazilgan ekan. Bu so‘rovnomada ishtirok etganlar o‘zlari mo‘jiza deb bilgan turli narsalarni tilga olishgan : olov, dvigatel , atom bombasi , elektrotexnika va boshqa bir necha narsalar . Biroq qatnashchilar ichidan 6- sinf o‘quvchisining “Eng zo‘r kashfiyot – kitob” deb bildirgan javobi hay’at a’zolariga ma’qul tushgan ekan . Nima sababdan aynan kitob, degan savoliga u “Qolganlarning fikrlari ham to‘g‘ri, lekin kitob bo‘lmasa, ularning birortasi ham ixtiro qilinmasdi-ku”, deb javob bergan.

    Buni qarangki, ko‘pchilikni xayoliga ham kelmagan ushbu javob chinakam haqiqat ekanligi asta – sekin o‘z isbotini topib boryapti . Kitob haqiqatdan ham , mo‘jiza , unda keltirilib o‘tilgan jumlalar beixtiyor kitobxonga yuqish , unga ruhiy ta’sir o‘tkazish , aqliy o‘stirish kabi vazifalarni bajarishga qodir .

    Kitobdan shunchaki ermak yoki bo‘lmasa zerikishda qo‘l keladigan bir vosita sifatida foydalanish xatodir. Kitob tafakkur va qalb ehtiyojini qondiruvchi omil sifatida inson ruhini tarbiyalaydi , uning shaxsi shakllanishida asosiy turtki beruvchidir . Kitob mutolaa qilish jarayonida undagi ma’lumotlarni kishi nafaqat ongi va ko’zi , shuningdek ko‘nglini ham birdek uyg‘oq holda tutishi bilan xotirasida saqlab qolishi mumkin .  Kitob o‘qishdan maqsad bu – uning mazmunini anglab yetish , unga singdirilgan ma’no-mazmunni qalban tuyish va bu orqali ma’nan ozuqaga ega bo‘lishdir . Bu kitob mutoalasi insonda ma’naviy bo‘shliq paydo bo‘lishiga zinhor va zinhor yo‘l qo‘ymaydi , shunday ekan bu kitobni mutolaa qiluvchi har qanday inson yuksak ma’naviyatli shaxs bo‘lib yetishishi mumkin .

    LUG’AT



    O’zbekcha

    Ruscha

    Inglizcha

    1

    Balandlik

    Высота

    Altitude

    2

    Uchburchakning balandligi

    высота треугольника

    altitude of a triangle

    3

    Burchak

    Угол

    Angle

    4

    Yoy

    дуга

    Arc

    5

    Yuza

    Площадь

    Area

    6

    Asosdagi burchak

    угол при основании

    base angle (of a triangle)

    7

    Yuzani hisoblash

    вычисление площади

    calculate area

    8

    Tashqi chizilgan figura

    описанная фигура

    circumscribed figure

    9

    Qavariq

    Выпуклый

    convex , concave up

    10

    Qavariq ko’pburchak

    выпуклый многоугольник

    convex polygon

    11

    Xulosa

    следствие, вывод

    Corollary

    12

    Yechim

    Решение

    Decision

    13

    Gradus

    Градус

    degree

    14

    Tashqi chizilgan

    описанный

    described

    15

    Yasalgan burchak

    построенный(развернутый) угол

    developed angle

    16

    Ikki yoqli burchak

    двухгранный угол

    dihedral angle

    17

    O’lchov

    размер

    dimension

    18

    Nuqta

    точка

    dot, point

    19

    Teng tomonli

    Равносторонний

    equilateral

    20

    Teng tomonli

    равносторонний

    equilateral triangle

    21

    uchburchak

    треугольник




    22

    Geometriya

    геометрия

    geometry

    23

    Gipotenuza

    Гипотенуза

    hypotenuse

    24

    Kesma

    отрезок

    intercept, segment, line segment

    25

    Teng yonli

    Равнобедренный

    isosceles

    26

    Teng yonli uchburchak

    равнобедренный треуголь ник

    isosceles triangle

    27

    Katet

    Катет

    Leg

    28

    Uzunlik

    Длина

    Length

    29

    (To’g’ri )chiziq

    (прямая) линия

    Line

    30

    Perpendikulyar

    Перпендикуляр

    normal, perpendicular

    31

    Og’ma

    Наклонный

    oblique

    32

    Isbot

    Доказательство

    proof

    33

    Matematika

    Математика

    Mathematics

    34

    Axborot

    Информация

    information

    35

    Ta’lim

    Обучение

    Education

    36

    Innavatsion ta’lim

    Инноватционная обучение

    Innavation education

    37

    Texnalogiya

    Технология

    Texnalogy

    38

    Mustaqil ta`lim

    Сомастоятельное обучение

    Independent education

    39

    Kompyuter

    Комютер

    computer

    40

    Bilim

    Знание

    Knowledge

    41

    Ko’nikma

    Навьик

    Skill, practice

    42

    Chizma

    Чертеж

    Draft

    43

    Mavzu

    Тема

    Theme

    44

    Obyekt

    Обьект

    Obyekt



    Tinglovchi Nurillayeva Sanobar Nuriddinovaning o‘z kasbiy mahoratini uzluksiz oshirib borishga qaratilgan

    YO‘L XARITASI



    Amalga oshiriladigan tadbir (muammo)

    Amalga oshirish mexanizmi

    Amalga oshirish muddati (yil,

    oy)

    Kutilayotgan natijalar diagnostikasi

    1-yil

    1

    Maktab o’quvchilariga interfaol metodlardan

    foydalanib ochiq darslar o’tish

    Onlayn yoki namoyishli


    2020 yil oktabr



    O’quvchilarga interfaol metodlar yordamida matematik savodxonligini

    oshirish


    2

    7-sinf o’quvchilariga Ko’phadlarni qo’shishva ayirish mavzusida noan’anaviy ochiq dars o’taman.


    Onlayn yoki namoyishli

    2020 yil dekabr

    O’qituvchilar bilan o’zaro fikr almashish

    2-yil

    3

    8 –sinf o’quvchilariga PISA tadqiqoti va uning maqsad vazifalari haqida ma’lumotlar berish

    Onlayn yoki namoyishli

    2021 yil

    fevral


    O’quvchilarining Pisa tadqiqoti bo’yicha savodxonligini oshirish

    4

    Maktabning 10-11 sinflariga ochiq darslarni noan’anaviy tarzda

    o’tkazish



    Onlayn yoki namoyishli

    2021 yil

    oktabr


    O’quvchilarda bilim ko’nikma va malaka hosil qilish

    3-yil

    5

    Darsdan tashqari mashg’ulotlar tashkil etish .O’quvchilar bilan individual va yakka tartibda ishlash. “Yosh matematiklar”

    to’garagi faoliyatini yuritish



    DTM testlari asosida

    2022 yil Yil davomida

    O’quvchilarning bo’sh vaqtlarini samarali o’tkazish, iqtidorli o’quvchilar bilimini oshirish

    6

    O’quvchilar bilan “Matematikaning sirli olami” mavzusida viloyatimizdagi namunali ixtisoslashtirilgan

    maktablarga sayohatlar o’tkazish




    Viloyat ichki turizimni rivojlantirish

    2022 yil fevral

    O’quvchilarning bilimini oshirish

    4-yil

    7

    Matematikaga qiziqadigan o’quvchilarni tanlab, fan olimpiadasiga

    tayyorlash



    Grafik, formula va mavzulashtirilgan testlar asosida

    2023 yil sentyabr , oktyabr, noyabr

    Fan olimpiadalari uchun iqtidorli o’quvchilarni

    tayyorlash



    8

    PISA tadqiqotlari va PISA topshiriqlari asosida noan’anaviy ochiq dars o’tkazish

    Onlayn va namoyishli

    2023 yil fevral oyi

    Matematikadan o’quvchilarni funksional savodxonligini

    oshirish


    5-yil

    9

    8-sinflarga noana’naviy dars asosida tuman bosqichida seminar tashkil qilish

    Onlayn yoki namoyishli

    2024 yil fevral oyi

    Matematika faniga iqtidorli o’quvchilarni yanada qiziqtirish

    10

    Iqtidorli o’quvchilar bilan mukammal ishlash OTM ga kirishi uchun

    tayyorlash



    Onlayn yoki namoyishli

    2025 yil yil davomida

    Maktabda iqtidorli o’quvchilar bilimini oshirish


    MUNDARIJA

    Matematika darslarida hamkorlikda o’qitish texnalogiyasi

    Reja:…………………………………………………………………………

    Kirish……………………………………………………………………….

    Didaktikada hamkorlik o’qitish texnalogiyaini kelib chiqishi………………..

    Matematikada hamkorlikda o’qitish texnologiyasining g’oyasi va o’ziga xos xususiyatlari………………………………………………………………………

    Hamkorlikda o’qitishning turlari……………………………………………..

    Hamkorlikda o’qitishning «Birgalikda o’qiymiz» metodiMatematikada hamkorlikda o’qitish texnologiyasida o’qtuvchining ijodiy faoliyati……………..

    Xulosa……………………………………………………………………….



    Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………………………


    Download 229.4 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   2   3




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling