Нурмат сабуров, шаҳзод сайдуллаев

69. ҲУҚУҚ ИЖОДКОРЛИГИ ЖАРАЁНИДА ЮРИДИК ТЕХНИКАНИНГ РОЛИ


Юридик техника – бу муайян мамлакатда ваколатли давлат органлари томонидан норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ишлаб чиқиш, қабул қилиш, расмийлаштириш, амалдагиларига тегишли ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш, эскиларини бекор қилишда ҳамда индивидуал юридик ҳужжатлар, яъни ҳуқуқни қўллаш ҳужжатларини қабул қилиш жараёнида фойдаланиладиган услублар, усуллар, йўллар ва воситалар, шунингдек амалий кўникмалар мажмуидир.
Юридик техника деганда, кенг маънода, фуқаролик жамиятининг бошқарув органлари кўзлайдиган мақсадларни тегишли воситалар ва усуллар мажмуи орқали ҳуқуқий нормалар оқимига мослаштириш ва ушбу нормаларни ижро қилинишига эришиш тушунилади. Тор маънода эса юридик техника тушунчаси ҳуқуқ тилини ишлатиш, юридик фикрлаш шартларини белгилайдиган ва аниқлайдиган масалалар, ёки ҳар-хил техник усуллар ва қоидаларни қўллаш билан чегараланади.
Юридик техниканинг энг муҳим талабларидан бири – бу ҳар бир яратилган норматив-ҳуқуқий ҳужжат, энг аввало мантиқий мунтазамликка асосланган ҳолда, бир-бирига боғлиқ ва ҳар бири олдинги норманинг мазмунидан келиб чиқадиган нормалар тизимидан иборат бўлиши керак. Бошқача қилиб айтганда, ҳар бир норма яхлит бир тизимнинг мустақил, бироқ ўзигача ва ўзидан кейинги нормаларга мазмунан боғлиқ бирлиги сифатида жойлаштирилиши лозим.
Бунда, норматив-ҳуқуқий ҳужжатнинг бирон-бир нормаси бошқа нормага мазмунан зид келмаслигини таъминлаш муҳим аҳамиятга эга. Ҳар бир норма ягона тизимнинг бўғини сифатида норматив ҳужжат йўналишига мос келиши лозим. Бироқ бу фикр, бир норматив-ҳуқуқий ҳужжат ичида зиддият бўлмаса бўлди, дегани эмас, албатта. Алоҳида олинган норматив-ҳуқуқий ҳужжат яхлит қонунчилик тизимидаги барча ҳуқуқий нормаларга зид келмаслиги лозим. Шу жиҳатдан олганда, ҳуқуқий тизимда ўзаро зиддиятлар бўлмаслигига эришиш ҳамда ҳуқуқ ижодкорлигининг самадорлигини оширишда юридик техника муҳим аҳамиятга эгадир.


70. ҲУҚУҚ ТИЗИМИ: ТУШУНЧАСИ ВА ТУЗИЛИШИ


Ҳуқуқ тизими - бу ижтимоий муносабатларнинг характери билан боғлиқ бўлган ҳуқуқнинг ички тузилиши бўлиб, у ҳуқуқ нормалари, ҳуқуқ институтлари ва ҳуқуқ соҳаларининг қатъий илмий изчилликда жойлашган тартибидир.