"nutq madaniyati"

 
Asosiy qism: Fanning uslubiy jihatdan uzviy ketma-ketligi 
Asosiy qismda (amaliy) fanni mavzulari mantiqiy ketma-ketlikda keltiriladi. 
Har bir mavzuning mohiyati asosiy tushunchalar va tezislar orqali ochib beriladi. 
Bunda mavzu bo„yicha talabalarga DTS asosida yetkazilishi zarur bo„lgan bilim va 
ko„nikmalar to„la qamrab olinishi kerak. 
Asosiy qism sifatida qo„yiladigan talab mavzularning dolzarbligi, ularning ish 
beruvchilar talablari va ishlab chiqarish ehtiyojlariga mosligi, mamlakatimizda 
bo„layotgan ijtimoiy-madaniy va demokratik o„zgarishlar va boshqa sohalardagi 
islohotlarni ustuvor masalalarini qamrab olishi hamda fan va texnologiyalarning 
so„nggi yutuqlari e'tiborga olinishi tavsiya etiladi. 
 
Fanning nazariy mashg‟ulotlari mazmuni 
Notiqlik san‟ati faniga kirish, til va nutq munosabatlari, nutqning kommunikativ 
sifatlari, nutq madaniyatida inson yosh davrlari va jins xususiyatlari, notiqlik 
san‟ati namoyandalari tajribasi: qadimgi notiqlik maktablari , notiqlik san‟ati 
namoyandalari tajribasi: Sharq notiqlik maktabi, O„zbek orfoepiyasining asosiy
qoidalari, ifodali o'qishning mantiqiy asoslari, ifodali o'qishning adabiy asoslari 
Turli tarmoqlarda badiiy so„z , ifodali o'qishning mantiqiy asoslari, nutq a'zolari 
va ularning faoliyati, ovoz va uning turlari, Orfoepiya va nutqdagi xodisalar
Amaliy mashg„ulotlarini tashkil etish bo„yicha ko„rsatma va tavsiyalar 
 
Talaba amaliy mashg„ulotlarida berilgan mavzu bo„yicha ma'ruza mashg„uloti 
va adabiyotlardan olgan ma'lumotlarini amali jihatdan tahlil etadi va o„z fikr-
mulohazalariga tayangan holda mavzuni amaliy bajaribmustahkamlaydi. Amaliy
mashg„ulotini tashkil etish jarayonida mavzuga xos pedagogik texnologiyadan 
foydalanish lozim.

---

Nutq madaniyatida artikulyatsiya, ovozning hosil bo„lish manbalari, ifodali 
o'qishning adabiy asoslari,orfoepiya va nutqdagi xodisalar ,nutq tovushlari va 
ularning talaffuzi unlilar , nutq tovushlari va ularning talaffuzi undoshlar, Sonor 
tovushlar talaffuzi , undoshlarni so„zlar o„rtasi va oxirida jarangli va jarangsiz 
talaffuz etilishi, undosh tovushlarning tushib qolishi, ayrim undosh tovushlarning 
ketma-ketligi, nutqda urg„u, tovush rezonatorlari,tinish belgilar,nutqning rang-
barang bo„lishida jarning ahamiyati, so„z va harakat uyg„unligida bajariladigan 
mashqlar, harakatli ashqlar asosida nutqni sozlash, nutqni sozlashda tez aytishlar, 
plastik hatti-harakat, nutq texnikasini uyg„unlashtirish, nutqdagi nuqsonlarni 
tuzatish yoki uni me'yorga keltirish, matn orqali nutq texnikasini o„zlashtirish 
usullari, nafas gimnastikasi uchun mashqlar, nutqiy malakani shakllanishida 
musiqali texnik mashqlar, nutqiy malakani shakllanishida lab mashqlari, nutqiy 
malakani shakllanishida jag„ mashqlari, nutqiy malakani shakllanishida til 
mashqlari, nutqiy malakani shakllanishida intonatsiya, epik asarlar ustida ishlash, 
she‟riy asarlar ijro mahorati, she‟r ustida ishlash tamoyillari, sonet ustida ishlash, 
musiqali drama bo„limida rechitativlar ustida ishlash, monolog ustida ishlash
tamoyillari, maqollar va she‟riy matnlar yordamida ovoz ustida ishlash, dialog
ustida ishlash tamoyillari, badiiy so‟zning shakllanish jarayoni, boshlovchilik 
mahoratida badiiy o`qish va nutqning o`rni, adabiy matnlar bilan ishlash, masallar 
bilan ishlash orqali nutqni sozlash, asar muhitini o„rganish , tarixiy obrazlar til va 
sahnaviy nutq kesimida , kompleks texnik mashqlarni she'riy matnlar va ertaklar 
asosida takomillashtirish, ma‟lum mavzu bo„yicha ma‟ruza yaratish va o„qish, 
ovozni kuchaytirish vositalari bilan ishlash, kichik ijodiy materiallar ustida ishlash 
va tahlil qilish.