Nutq madaniyati va notiqlik

Rahbar faoliyatida nutq madaniyatining ahamiyati.

Rahbar nutqi maʼlum shart-sharoitni hisobga olib tayyorlanadi. Matn tayyorlashda til bilan nutq bir-biri bilan bogʻlanib ketishiga katta ahamiyat berish lozim. “Matn”, “til”, “nutq”, “uslub” tushunchalari bir-biri bilan mustahkam bogʻlansagina nutq tinglovchiga yetib boradi, taʼsirchanligi oshadi. Shuning uchun bu tushunchalar nutq madaniyatiga bogʻlab oʻrgatiladi. Matn tilning aloqa vositasi ekanligidan darak beradi. Matn mazmun jihatdan boy, ifodali boʻlsa-yu, tili haqida oʻylanmagan boʻlsa, gap oʻz kishisini topolmaydi. Shuning uchun ommabop nutqning oʻziga xos tilini topib nutq tayyorlash kerak. Oddiy gaplashuvdan notiqona nutqning farqi shundaki, notiq har bir aytilayotgan soʻzga, gapga, soʻz bogʻlamalariga alohida munosabatda boʻladi

Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, rahbar ommabop nutqda til imkoniyatlaridan samarali foydalanish, soʻz boyligi, maʼnodosh soʻzlar va koʻp maʼnoli soʻzlardan, nutq boyligining muhim belgilari boʻlgan oʻziga xoslik, individuallik, betakrorlik, hissiylik, oʻz soʻzlari bilan soʻzlash mahorati, oʻzga tillardan kirgan soʻzlarni oʻz oʻrnida ishlatish muhimligini anglab borishi zarur.

Notiqlik san’ati turlari.

Notiqlik san‘ati va nutq madaniyati predmeti, notiqlik san‘ati va nutq madaniyati kursining maqsadi, vazifalari. ( jamiyatni bir yo‗nalishda harakatini ta‘minlash, axborot va tajriba almashinuvi, kelajakni rejalashtirish).Nutq madaniyati va uning ahamiyati. Notiqlikga qo‗yiladigan talablar (auditoriyani e‘tiborini ma‘lum muammoga tortish, o‗z fikrini ommaga to‗g‗ri yetkaza olish, ommani o‗z ortidan yetaklay olish, safarbar eta olish va b.) Notiqlik mahoratining asosiy ilmiy qoidalari.(mantiq, e‘tirof, qarama – qarshilik, yetarli asos, ) Notiqlik turlari ( ijtimoiy-siyosiy notiqlik, sud notiqligi, akademik notiqlik, diplomat notiqligi, harbiy notiqlik, marosim, urf-odat notiqligi ).

Notiqlik- qadimiy davrlardan beri alohida mahorat, san’at sifatida, insondagi maxsus, noyob qobiliyat tarzida talqin etib kelinadi. Shu sababli notiqlikni nutq madaniyatidan farqlash lozim. Notiqlik san’atida tinglovchini, ommani o‘ziga tortishga intilish maqsadi birinchi o‘rinda turadi. Notiq nutqi chiroyli, jozibali bo‘lishi shart

• Notiqlik- qadimiy davrlardan beri alohida mahorat, san’at sifatida, insondagi maxsus, noyob qobiliyat tarzida talqin etib kelinadi. Shu sababli notiqlikni nutq madaniyatidan farqlash lozim. Notiqlik san’atida tinglovchini, ommani o‘ziga tortishga intilish maqsadi birinchi o‘rinda turadi. Notiq nutqi chiroyli, jozibali bo‘lishi shart