(Sinonimlari: tanosil kasalliklar, venerik kasalliklar, urogenital seksual-
transmissiv kasalliklar.)
X X asrning 80-yillarida birinchi marta orttirilgan immun tanqisligi
sindromi (OITS yoki V IC H /SPID ) kasalligi aniqlanguncha, «venerik
k a sallik lar» d egan d a sifilis, g o n o rey a , yu m sh o q sh an k r, ven erik
lim fogranulem atoz va d onovan oz kasalliklari tushunilar edi. Lekin
JY BY U K epidemiologik ko‘payib ketib, dunyoda har yili faqat ro‘yxatga
olinganlar soni bir necha yuz m illion va bugungi kunda OITS bilan
zararlanganlar soni 42 million bo‘lgani holda, faqatgina 2002-yilda OITSni
yuqtirib olganlar soni 5 millionga yetdi, undan 3 million bemor nobud
boiganligi nafaqat sogiiqn i saqlash tizimini, balki butun odamzodni bor
imkoniyatlarini yig‘ib, bu dolzarb muammoning yechimini topishga majbur
qilyapti.
Oxirgi yillar OITSga qarshi olib borilgan kurash yutuqlari (virus
genom ini aniqlash, uning klinika va patogenezini aniq bayon qilish,
ep id em iologiyasi, immun sistem adagi o ‘zgarishlarni va OITS bilan
birga ketuvchi kasalliklar xarakteristikasini berish) shuni k o ‘rsatdiki,
qaysidir k asallik bem or terisi yoki shilliq qavati b utunligini buzib
kechsa, u OITS virusini bemordan so g ‘ odam ga yuqish im koniyatini
bir necha o ‘n marta k o ‘tarar ekan. O ITSning asosiy yuqish y o i i jinsiy
y o ‘l b o ig a n i uchun ham, teri shikastlanishi k o ‘proq jinsiy a ’zolarda
yok i atrofida b o iis h i bilan k echadigan har xil k a sa llik la m i OITS
tarqalishidagi aniq o ‘rnini ajratib k o lrsatish uchun va unga qarshi
effektiv kurash tashkil qilish uchun bugun «jinsiy y o ‘1 bilan yuqadigan
kasalliklar» termini kiritildi. Bu termin bilan 24 ta va undan k o ‘proq
Do'stlaringiz bilan baham: |
