O ' z be k is to n respublik asi oliy va o'rta m a X s u s ta lim V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

269

---

I l l ilova
Teri va shilliq qavatlarni ko‘zdan kechirish, teri holatiga 
baho berish
Terini k o 'zd an kechirish - teri va tanosil kasalliklarini birlamchi va asosiy 
tekshirish usulidir. K o ‘rik xonasi yaxshi jih o zlan g an b o 'lish i kerak. X ona 
harorati 22-23 °C atrofida b o lish i zarur, past haroratda teri tomirlari qisqaradi, 
y o 'q o la d i yoki e lem e n tlar kam sezilarli b o 'lib q o lad i, y u q o ri h a ro ra td a , 
aksincha, teri tom irlari kengayadi va do g 'lar paydo bo'lishi mumkin, bu dog'lar 
teri holatiga real baho berishga xalaqit beradi. Bunda:
1. Yuz tuzilishiga aham iyat berish kerak, yuz tuzilishiga qarab bemorning 
emotsional holatiga baho bersa b o'ladi (charchoqlik, g'am ginlik, jahldorlik).
2. Burun shakli va deform atsiyalar h ar bir kasallikning tashxisida yordam
berishi mumkin: zaxmda «egarsimon burun», teri silida, rinofimda burunning 
yum shoq to 'q im alari shikastlanishi.
3. Ayrim hollarda binokulyar lupalarni q o 'llash shart. Bunda 3-5 m arta 
kattalashtirish qo'llaniladi. Lupa yordam ida tangacha, qaloq, rozeola, petexiyalar 
xarakteriga baho berish mumkin.
4. Teri rangiga e’tibor berish kerak: m e’yorda u oq, pushti yoki qora rangda 
b o 'la d i. Teri n o rm ad a baxm al k o 'rin ish id a b o 'la d i, yaltiram aydi, unda ter 
bezlari chiqaruv naylarining og'zi kengaym agan bo 'lad i.
Ayrim hollarda teri rangi o'zgaradi, agar tom iriarda qon turib qolsa, teri 
k o 'k im tir ra n g d a b o 'la d i. A k ro d e rm a titd a te ri k o 'k im tir tu sd a b o 'la d i. 
Z am burug'li m ikozning boshiang'ich bosqichida teri jigarrang tusda bo'ladi. 
Ixtiozda, melanoderm iyada va Addison kasalliklarida u ko'kim tir-qora rangda 
bo 'lad i.
270

---

I V ilova
T e ri k a s a llik la r d a g i to s h m a la rn i te k sh irish m a q s a d id a is h la tila d i. 
Shuningdek:
1.Buyum oynasi yoki o 'tm a s skalpel yordam ida am alga oshiriladi.
2. Teri qipiqlanishini, uning xarakteri (mayda plastinkali, yirik plastinkali, 
kepaksimon), tangachalam i teri yuzasiga qanchalik qattiq birikkanligini aniqlash 
mumkin.
3. Tangachalar va qaloqlam ing pastki teri toshma elementlari bilan qanchalik 
birikkanligini, qaloqlam ing quruqlik va nam lik darajasini, qaloq ustidagi teri 
x a ra k te rid a n a n iq la n a d i. B a ’zan q irg a n d a o g ‘riq seziladi (d isk o id qizil 
yugirikda, Bene - Mesherskiy simptomi).
4. Bu usul psoriazda (p so ria tik uchlik), ran g -b aran g tem iratk i (B altser 
sinamasi), parapsoriazda va ikkilamchi zaxmda (oblatka simptomi) qo'llaniladi.
5. T irnoq bilan qirganda ehtiyot bo'lish kerak, chunki bun d a zararlanish 
kuzatilishi mum kin (derm atom ikoz, papulez sifilid).
V ilova
Psoriazda diagnostik uchlikni aniqlash
Q irish buyum oynachasi yoki skalpelning o 'tm a s tom oni bilan am alga 
oshiriladi.
1. Qirganda elementlar qipiqlanishi oshadi va tangachalar tim algan stearin 
tomchisini eslatadi va oq rangga kiradi (stearinli dog' fenomeni).
2. Epidermisni donador qatlam igacha qirganda tangachalar tushib qoladi va 
pushti nam ko'rinishga ega bo 'lad i (terminal yoki psoriatik parda fenomeni).
3. Qirishni davom ettirganda (so'rg'ichsim on qatlam gacha) plyonka yuzida 
qonli nuqtalar (mayda tomchilari) paydo b o 'lad i (qonli shudring yoki Auspitz 
fenomeni).