O ' z be k is to n respublik asi oliy va o'rta m a X s u s ta lim V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil
Download 5.29 Mb. Pdf ko'rish
|
Teri va Tanosil Kasalliklari (Adham Vaisov) - T., 2009 y.
- Bu sahifa navigatsiya:
- Baltser sinamasi 275 XI ilova
|
Qirish (grattaj)
271 VI ilova Dcrmatitlarning klinik turlari Ko'rinishlari DERMATIT Oddiy kontaktli Allergik kontaktli Toksikodermiya Kasallik boshlanishi Teriga ekzogen (obligat) ta ’sir eti- shi natijasida tez yuzaga keladi Teriga ekzogen ta ’sir (fakultativ) natijasida yuzaga keladi Ko'pincha parenteral kiri- tilgan allergen ta’sirida (dorilar, oziq-ovqat, zam burugiar va boshqa) yuzaga keladi Organizm ta ’sirchanligi va sensibili zatsiya Sensibilizatsiya (organizmda to 'p lash) bo'lish shart emas Monovalent sensibilizatsiya Monovalent sensibilizatsiya Joylanishi (lokalizatsiya) Tananing ochiq joylari, ya’ni ta ’sirlovchi tekkan yerlarda Tananing ochiq joylarida bo'ladi Teri va shilliq qavatning xohlagan yer- larida Teri toshmalari ko'rinishi Eritema ustida pufak bo'lmaydi Eritema ustida pufakchalar bo'ladi Eritema, pufak, pufakcha mono yoki polimorf toshmalar Ikkilamchi aller gik toshmalar Bo'lishi mumkin Boiadi Pufakchalar va namlanish Pufakchalar b o ' lishi mumkin Pufakchalar va kam namlanishlar Bo'ladi O'choqlar ko'rinishi Aniq chegarali Noaniq chegaralar Ko'proq noaniq chegarali Yalligianish ko'rinishlari Yallig'lanish darajasi ta ’sirning kuchi va ta ’sir vaqti bilan bogiiq, tarqalmaydi O'tkir, o'tkir osti, periferiyaga tarqaladi O'tkir, o'tkir osti juda tarqalgan yoki lokal, bir joyda qaytarilib turishi mumkin O'tish oqibati T a ’sirot yo'qotil- gach, tez o'tib ketadi Davolamasa ekze maga o ‘tishi mum kin, allergen ta ’siri yo‘qotilsa o'tib ketadi Davolanmasa ekzemaga o'tishi mumkin, allergen ta’siri yo'qotilsa o'tib ketadi 272 Gushning klinik turlari VII ilova Ko‘ri- Gush (ekzema) nishlari Chin Professional (kasbga aloqador) Disgidro- tik Mikrobli Klinikasi Toshmalar tarqalgan, ko'proq qo'l-oyoq bukuluvchi yuzalarida, simmetrik joylashib, eritrodermiya ko‘rinishda ham bo'ladi Klinikasi chin gushga o'xshab, professional «stigma» bel gilari bo'lishi mumkin. Ish- dagi ta’sir etuvchi modda lar oqibatida qaytalanadi Toshma lar qo'l- oyoq panja la - rida bo'ladi Aniq chegarali, assimetrik, trav ma yoki trofik yaralar bilan bog'liq bo'ladi Toshma elementlar Eritematoz dog'lar, tu gunchalar, pufakchalar, yiringchalar, eroziyalar, gush «quduqchalari» tangachalar, qoraqo'tirlar, ekskoriatsi yalar Eritematoz dog'lar, tugun chalar, pufak chalar, yiringlar, eroziyalar, «ekzema quduq chalari», qora , qo'tirlar Asosan pufakcha lar, mik- roerozi- yalar, yiringlar, sarg'ish po'stloq- chalar Eritematoz dog', tugunchalar, pufakchalar, ko‘p sonli yiringlar, «ekzema toz quduqchalari», qonli qora qo'tirlar Klinik o'tish turlari 1. Tangacha 2. Prurigo- simon Muguzli ekzema (tilotikum) Impetigo turi 1. Paratravmatik 2. Varikozli 3. «Seboreya»li 4. Varioli formali (gerpetik) Subyektiv sezgilar Qattiq qichishish Qichishish, kamroq og'riq Qichi shish Qichishish, tana harorati ko'tarilishi Kechishi Surunkali, qaytalanuvchi T a’sir oqibati da qaytalanadi va shu jarayoni yo'qotilsa tuzaladi O 'tkir, o 'tkir osti qayta lanib turadi O 'tkir osti, surunkali qaytalanib chin ekzemaga o ‘tishi mumkin 273 VIII ilova Dermatit va ekzemani davolash usullari Bosqichlar Mahalliy Umumiy 0 ‘tkir dermatitlar 3-10 % li naftalan I. Profilaktika yo'Ilari Ekzema - gush malhami, fitovitaminlar Namlanish 3 % li bilan ho4 Hash 3. Balneoterapiya Yiringli 4. Sanatoriya-kurortlarda Pufakchali 4. Sababchi bo‘lgan Eritema kasalliklami davolash Qichishish Neftli malhamlar 1. Desensibilizatorlar 2. Vitamin terapiya 0 ‘tkir osti Steroid vitaminli 3. Ba’zi kasal organlami Ekzemalar krem lar davolash uchun dorilar Tugunchalar 4. Qon tomir devorlarini Qaytalanish baquvvat qiluvchi dorilar Pilakchalar 5. Trankvilizatorlar Eritemalar Pastalar 1. Desensibilizatorlar Surunkali Lixenizatsiya Lixenifikatsiya Griperpigmentlar Anelin bo‘yoqlari 2. Antigistaminlar 3. Steroidlar 4. Siydik haydovchi dorilar 5. Antibiotiklar Bog'lamlar (suvli) 1. Desensibilizatorlar 2. Antigistaminlar Antiseptik purkashlar 3. Zaharlanishga qarshi Steroid kremlar Bog'lamalar 4. Siydik haydovchi Purkashlar L Antigistaminlar: dimedrol, Bog'lamalar (suvli) pipolfen, diazolin Suvda chayqatib 2. Desensibilazatorlar, kalsiy qoMlanuvchi dorilar birikmalari, dorilar 274 I X ilova Kepaksim on (rang-barang) tem iratki tashxisida q o 'llan ilad i. 1. D og'larga 5 % li yodli spirt eritmasi surtiladi. 2. Shoxli qavatlam ing g‘ovaklanishi natijasida terining toshm ali joylariga yod eritmasi k o 'proq o 'm ash ad i va dog'lar sog'lom teriga k o 'ra yaxshiroq (intensiv) b o 'y ala d i. 3. Yod eritmasi bo'lm agan hollarda anilinli bo'y o q lard an foydalaniladi. 4. K epaksim on tem iratkidan keyingi qoldiq leykoderm ada, ayniqsa U FN olgandan keyin Baltser sinamasi manfiy bo'ladi. X ilo va Qo‘tir kanasini izlash uchun teridan qirma olish usuli 1. Yangi qo‘tir toshm alaridan birini, sharikli ruchka bilan lupa yordam ida chegaralab chizib olinadi. 2. S k a lp e l u c h i y o k i igna y o rd a m id a q o 't i r y o ‘li o x ir id a jo y la s h g a n p u fa k c h a n in g to m i sanchilib buziladi va q o 'tir k a n a sin in g y o 'li b o 'y ic h a yo*naltirilib teri qo'poriladi. Teri chuqurroq qo'porilsa usulning samaradorligi yanada ortadi. 3. Buyum oynachasiga 10 % li natriy ishqori tom iziladi, olingan m aterial shu eritm a bilan aralashtiriladi va qoplovchi oyna bilan yopiladi. 4. Tayyorlangan m aterial 10-20 daqiqadan so‘ng m ikroskop ostida (okuly w - 10, obyektiv - 8 ) kondensator tushirib kuzatiladi. 5. M ikroskop k o ‘rish maydonchasida kana yoki uning b o 'lak lari, tuxumlari yoki ekskrem entlari topiladi. Baltser sinamasi 275 XI ilova Zamburug‘ni aniqlashda laboratoriya tekshiruvini o‘tkazish uchun teridan qirma ( kepak, soch, tirnoqlar ) materialini olish L Tekshirish uchun ja ro h a t o 4chog‘idan kepak, singan va jaro h a tla n g a n soch tolalari, pufakchalam ing ustida qotib qolgan teri qoplam lari, yiring, tirnoq plastinkalarining b o ‘lakchalari va to ‘qima suyuqligini olish mumkin. 2. M aterialni to ‘g‘ri olish - zam burug‘lam i mikroskopik usulda topishga katta y o rd am b e ra d i. Z a m b u r u g ia r d a v o la n m a g a n , yangi, s h a k lla n ib b o ‘lgan o ‘choqlardan k o ‘plab topilishi mumkin. 3. Yassi terin in g z a m b u ru g ‘li k asallik larid a (trixofitiya, m ik ro sp o riy a, k e ra to m ik o z la r, k a n d id o z , oyoq p a n ja s i e p id e rm o fitiy a si, ru b ro m ik o z ) o ‘ch o q la r ch ek k alarid ag i k ep a k lar skalpel yordam ida q irib olinadi. O yoq panjasi yoki kaft m ikozlarining disgidrotik k o ‘rinishlarida p u fak ch alam in g tom lari, epidermis k o ‘chkilari qaychi yordam ida kesib olinadi. 4. Uzun soch yoki tu k lar zam b u ru g ‘larga tekshirilishi kerak b o ‘lsa, ular epilyatsion pinset yordam ida o ‘choqlardan yulib olinadi. Agar soch teri sathidan ancha yuqori b o ‘lsa, (qora nuqtachalar) ular skalpel yordam ida qirib olinadi. 5. Infiltrativ-yiringli jaray o n lard a soch o ‘choqning chekkasidan olinadi. 6. Jarohatlangan tim oqlardan tekshirish uchun material olishda skalpel yoki qaychidan foydalaniladi. 7. O lingan m aterial buyum oynachasiga q o ‘yiladi va m ik ro sk o p o rq ali tekshiriladi. 276 XII ilova Oyoqlardagi surunkali yaralar etiologiyasi va tashxisi Etiologiyasi Diagnostikasi I. Tomir kasalliklari: - Obliteratsiyalanuvchi ateroskleroz - Vaskulitlar (mayda yoki yirik tomirlarning jarohatlanishi) - Arterial gipertoniya (Martorel sindromi) - Biriktiruvchi to'qimalar kasalliklari: sistemali qizil yugirik, revmatoid artrit, sklerodermiya, Bexchet kasalligi - Surunkali venoz yetishmovchiligi - Derma va gipodermaning sklerozi - Ateroemboliya - Boshqa kasalliklar: terining oq atrofiyasi, livedo-vaskulit, Reyno kasalligi, obliteratsiyalanuvchi trombangiit II. Endokrin kasalliklari: Qandli diabet Mikroangiopatiya Diabetik neyropatiya III. O'smalar: Yassi hujayrali teri raki Bazal hujayrali teri raki Melanoma Metastazlar Leykozlar va limfomalar Kaposhi sarkomasi Qo'ziqorinsimon mikoz IV Travmalar: Jarohatlar, kuyish, bosim ta ’siri, travmatik neyropatiya Periferik arteriyalar pulsi, angiografiya, qaytalab turuvchi oqsoqlanishlar, rangsizlanish, sianoz Anamnez, biopsiya Yaralaming tipik joylashuvi - oyoq panjalarining laterial yoki medial sohalari, tizzada, anamnezda - arterial gipertoniya Biopsiya, ko‘p a ’zolar jarohatlanishi, livedo, anamnez, antinuklear antitanachalar, ECHT. (SOE) Yaralaming tipik joylashuvi -tizzalar- ning pastki 1/3 qismining medial yuza lari, oyoqlar shishi, varikoz ekzema Zichlashish, giperpigmentatsiya, «butilkasimon oyoq» simptomi Anamnezda - tomiriarda tibbiy (jarohatli) muolajalari qilinganligi Anamnez (chekish), biopsiya Anamnez, teri biopsiyasi Anamnez Biopsiya Biopsiya Biopsiya Biopsiya Biopsiya Biopsiya Biopsiya Anamnez 277 - Patomimiya - N u r ta’siridan - Kuyish (termik, kimyoviy) - Qumursqalar chaqishi V. Qon kasalliklari: - Urug'simon hujayrali anemiya - Eritremiya - Leykozlar - Krioglobulinemiya - Kriofibrinogenemiya - Qon ivishining ortishi VI. Infeksiyalar: Bakterial - Ektima; Pasterella spp. va Pseudo- monus chaqirgan; aktinomikoz, Sibir yarasi; moxov Tuberkulez va atipik bakteriyalar (Mycobacterium ulcerans) - Zamburug4lar: blastomikoz, kripto- kokkoz, gistoplazmoz, sporotrixoz - Zaxm (gumma) - Teri leyshmaniozi VII. Turli boshqa sabablar: - Dorilarning salbiy ta’sirlari - Pannikulitlar - Gangrenoz piodermiya Tugunli vaskulit VIII. Og'riqli yaralar: Lipoid nekrobioz Podagra Kalsifikatsiya - Obliteratsiyalanuvchi ateroskleroz - Obliteratsiyalanuvchi trombagiit Terining oq atrofiyasi Arterial gipertoniya (Marterel sindromi) Gangrenoz piodermiya Reyno kasalligi va sindromi Vaskulitlar Anamnez Anamnez Anamnez Anamnez Qon tahlili Eritrotsitlar sonini hisoblash Qon tahlili, suyak ko'migini tekshirish Qon zardobida krioglobulinlar miqdorini aniqlash Qon zardobida kriofibrinogen miqdorini aniqlash Qon zardobidagi C-proteinini va C-proteinini aniqlash, antifosfolipid antitanachalari titri, protrombin vaqtini aniqlash Biopsiya, ekssudatni ekish, bioptatni ekish Biopsiya, ekssudat va bioptatni maydalab ekish Biopsiya, ekssudat va maydalangan bioptatni ekish Anamnez, biopsiya, maxsus usullarda bo'yash, RIT, RIF Anamnez, biopsiya, maxsus usullarda bo'yash Anamnez, biopsiya Anamnez, biopsiya Anamnez, biopsiya yondosh kasalliklar Anamnez, biopsiya Biopsiya Biopsiya, qon zardobidagi sut kislotasining miqdori Biopsiya, kalsiy, fosfor miqdori 278 XIII ilova P o ‘rsildoq yara va D yuringning gerpetiform derm atozining solishtirm a tashxisi uchun ishlatiladi. 1. Yangi pufak tubi yuzasidan skalpel yoki qaynatish orqali sterillangan o ‘quvchi o ‘chirg‘ichini yengil bosish bilan m aterial olinadi va yog‘sizlangan steril buyum oynasiga q o ‘yiladi. 2. 1 daqiqa davom ida m aterial metil spirti yordam ida fiksatsiya qilinadi, xona haroratida quritiladi va Romanovskiy - Gimza bilan b o ‘yaladi. 3. Preparatni tayyorlab, b o ‘yagandan keyin, u 10x40 m arta kattalashtirib m ikroskop ostida ko'riladi. 4. A kantolitik hujayralar normal epitelial hujayralardan kam roq, yumaloq shaklda, yadrosi katta b o iib , intensiv binafsha rangga yoki siyoh-ko‘k rangga bo'yaladi va salkam butun hujayrani egallaydi. Akantolitik (Tsank) hujayralarini tekshirish Download 5.29 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|