О е. X o ‘j a n a z a r o V, М. M ir s o V u r o V, Т. N o r b o b o y e V a ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi

va 
tarqalishi 
to‘g‘risidagi 
ma’lumotlarni 
umumlashtirishni 
birinchi 
bo‘lib, 
eramizgacha 
yashagan 
Aristotelning (e.av. 384-322 yy.) ishlarida uchratamiz. U o ‘zining 
“Hayvonlar tarixi” asarida suvda va quruqlikda yashovchi 
hayvonlar, 
shuningdek, 
suzuvchi, 
havoda 
uchuvchi 
va 
o‘rmalovchi 
hayvonlar 
kabi 
hayotiy 
shakllarga 
ajratgan. 
Hayvonlaming 500 turini o‘rganib, ularning xulq-atvori, ko‘chib 
yurishi, qishda uyquga ketishi va qushlar to‘g‘risida ma’lumot 
qoldirgan. Teofrast (e.av. 380-271 yy.) o‘simliklaming yashash 
joylarini hisobga olib, ulami o‘t, chala buta, buta va daraxt kabi 
hayotiy shakllarga bo‘ladi.
XVII-XVIII 
asrlardagi 
ekologik 
ma’lumotlar 
tirik 
organizmlaming ayrim guruhlarini o‘rganishga qaratilgan edi. 
J.Byiiffon ishlarida hayvonlaming tuzilishiga tashqi muhitnmg 
ta’siri; J.B.Lamark o‘simlik va hayvonlaming evolyutsion 
о5zgarishlarida eng muhimi tashqi muhit ta’siri ekanligi; ekologik 
g‘oyalarning rivojlanishida ingliz tabiatshunos olim (1809-yiIda 
Angliyada tug‘ilgan) Ch.Darvinning organik olam evolyusiyasi 
haqidagi ta’limotida ilgari surilgan. Nemis biologi Ernest Gekkel 
1866 -yilda fanga “ekologiya” tushunchasini birinchi bo‘lib kiritdi 
va unga ta’rif berdi.
Ekologiya mustaqil fan sifatida XX asming boshlarida 
vujudga keldi. Uning rivojlanishiga G.F.Morozov, V.N.Sukachev, 
V.G.Ramenskiy,