О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov
Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib ko‘ring
Download 6.73 Mb. Pdf ko'rish
|
Biologiya 8
- Bu sahifa navigatsiya:
- 0 ‘ylab javob bering
- Sekretsiya bezlari to‘g‘risida tushuncha.
- 6-§. Sekretsiya bezlari, qalqonsimon bez
Topshiriqlarga javob yozing va javobingizni tekshirib ko‘ring:
1. Tushimchalarni ularning mazmrni bilan birga juftlab yozing: A - gomeostaz, В - retseptorlar, D gumoral boshqarilish, E impulslar, F biologik faol moddalar, G - o‘z-o‘zidan boshqarilish, H - nerv boshqarilish; 1 - nerv signallari orqali, 2 - ichki muhit orqali, 3 - signallar, 4 - nerv va gormonlar orqali amalga oshadi, 5 - ichki muhit doimiyligi, 6 - sezgir nerv uchlari, 7 - gormonlar, fermentlar, vitaminlar. 18 A 2. Organizm funksiyasi gumoral boshqarilishi tartibini aniqlang: A - moddalar ichki muhitga o‘tadi, В - gormonlar ta’sirida organlar ishi o'zgaradi, D - muhit o'zgarishi sekretsiya bezLariga ta’sir qiladi, E - moddalar hujayralarga ta’sir qiladi, F - bezlar biologik faol moddalar ishlab chiqaxa boshlaydi. 3. Nerv boshqarilishi amalga oshirilishi tartibini aniqlang: A - qo‘zg‘alish nerv signallariga aylanadi, В - nerv uchlarida qo‘zg‘alish hosil boladi, D - nerv signallaxi orqa va bosh miyadan organlarga uzatiladi, E - muhit o'zgarishi organizmga ta’sir qiladi, F - nerv signallari orqa va bosh miyaga uzatiladi, G - organlardagi muskullar qisqarib ish bajaradi. 0 ‘ylab javob bering: Organizmning normal faoliyati ichki muhitning turg'unligi bilan bog'liq. Odam tuzli ovqat yesa yoki ko‘p suv ichganida organizmda tuz yoki suv miqdori oshib ketganida qaysi organlar faoliyati tufayli ichki muhit turg'unligi tiklanadi? Sekretsiya bezlari to‘g‘risida tushuncha. Tuzilishi va funksiyasiga ko‘ra sek retsiya bezlari tashqi, ichki va aralash bezlarga ajratiladi (7-8-rasmlar). Tashqi sekretsiya bezlariga so‘lak, ichak devori, oshqozon devori, sut, yog', ko‘z yoshi bezlari kiradi. Ularning sekreti maxsus yo‘l orqali ichki organlar bo‘shlig‘i 6-§. Sekretsiya bezlari, qalqonsimon bez з 4 8-rasnt Ichki va aralash sekretsiya bezlari: 1 - gipofiz, 5 7-rasm. Tashqi va aralash sekretsiya bezlari: 1 - ko‘z yoshi bezlari, 2 - so‘lak bezlari, 3 - jigar, 4 - oshqozonosd bezi. 2 - epifiz, 3 - qalqonsimon bez, 4 - qalqonoldi bezi, 5 - buyrakustt bezi, 6 - oshqozonosti bezi, 7 -jinsiy bezlar. 1 19 yoki tashqi muhit (teri sirti)ga chiqadi. So'lak, oshqozon va ichak shilliq qavatidagi bezlardan ishlab chiqaradigan fermentlar ta’sirida oziq moddalar hazm bo‘ladi. Ichki sekretsiya bezlarining sekret chiqarish yo‘li boMmaydi. Ular ajratgan gormonlar qonga chiqariladi. Qalqonsimon bez, qalqonoldi bezlari, gipofiz, epifiz, buyrakusti, ayrisimon bezlar ichki sekretsiya bezlari hisoblanadi. Organizmdagi ayrim bezlar bir vaqtning o‘zida ichki va tashqi selcretorlik funksiyasini bajaradi. Oshqozonosti bezi, jinsiy bezlar va jigar xuddi shunday ish- laydi. Ular aralash sekretsiya bezlari deyiladi. Oshqozonosti bezi ichki sekretsiya bezi sifatida qonga gormonlar (masalan, insulin), tashqi sekretsiya bezi sifatida ichak bo‘shlig‘iga fermentlar ishlab chiqaxadi. Jinsiy bezlar esa qonga jinsiy gor monlar, jinsiy yo‘llarga tuxum va urug‘ hujayralari ishlab chiqaradi. Jigar ichak bo‘shlig‘iga o‘t suyuqligi, qonga qon tarkibiga kiradigan gem va boshqa oqsillar ishlab chiqaradi. Download 6.73 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling