O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov
Xitoy-yapon sholisi (sino-joponica)
Download 95.66 Kb. Pdf ko'rish
|
Donchilik. Yakubjanov O, Tursunov S, Muqimov J
- Bu sahifa navigatsiya:
- Botanik ta’rifi.
- Sholining poyasi
|
2. Xitoy-yapon sholisi (sino-joponica).
Hind sholisi (indica)ning doni uzun, ingichka va b o ‘yining eniga nisbatan 3:1 va 3,5:1 boiadi. Xitoy-yapon tarmog‘i (sino-joponica) doni enli va yo‘g‘on yumaloq boiishi bilan farq qiladi. Doni bo‘yining eniga nisbatan 1,4:1 dan 2,9:1 gacha bo iad i. Botanik ta’rifi. Sholi bir yillik gigrofit o ‘simliklar jumlasiga kiradi. Sholining ildizi popuk ildiz bo iib , havo yo ilari va ozgirla ildiz tukchalari bor. Ildizlarining uzunligi o ‘rtacha 30-40 sm ga yetadi, ularning asosiy qismi yerda gorizontal holda 10 sm chuqurlikda joylashadi. Sholining poyasi uzunligi 50-200 sm ga yetadigan ichi kovak poxolpoya b o iib , 10 tadan 20 tagacha bo‘g‘imi bor. Yer usti qismining bo‘g‘imi 4-6 ta boiadi. Bo‘g‘imlarining deyarli 2-3 qismi juda kalta bo‘g‘im oraliqlariga ega b o iib , ular poyasining asosiga joylashgan va tuplanish bo‘g‘imini hosil qiladi. X o ‘jalik sharoitiga qarab 2-5 ta poya chiqaradi. Siyrak ekilgan joylarda oziq bilan m o i-k o i ta ’minlanganda, shuningdek, ko‘chat qilib o ‘tkazilganda hosil tugadigan poyalarining soni 70 taga yetishi va undan ham ortishi mumkin. Sholi poyasi yotib qolishga bir qadar moyil b o ia d i. Hosili o ‘rib- yig‘ib olingandan keyin poyasi у ana o ‘sishi mumkin. Sholining b a ’zi navlarida poyasining yer usti qismlaridan yon shoxlari chiqadi. Barglari odatda yashil boiadi, biroq pushtidan to ‘q binafsha ranggacha boiadigan navlari ham uchraydi. Ular chiziqsimon cho‘ziq shaklda boiib, voyaga yetgan o‘simlikda bo‘yi 20-25 sm va eni 1-2 sm ga boradi. Barg tilchasi tangachasimon pardadan iborat, shakli cho‘ziq, ba’zi shakllarida tilcha umuman boim aydi. Quloqchalari o ‘roqsimon shaklda b o iib , poyani o ‘rab turadi va uni mahkam qiladi. Ro‘vagi. Sholining poyasi ro ‘vak bilan tugallanadi. R o ‘vak asosiy o ‘qi va bosh oq ch alar joy lashad ig an birinchi, ikkinchi ta rtib yon shoxlardan tashkil topgan. R o ‘vaklari tik o ‘sadigan, egilgan, oraliq shaklda, yoyiq yoki g‘uj boiadi. Ularning bo‘yi 10 sm dan 30 sm gacha yetadi. Boshoqchasi bir gulli, gulining b o ‘yi 2-15 mm, kalta bandli. Boshoqcha asosida chiziqsimon yoki lansetsimon shaklda boiadigan juda kichik ikkita boshoqcha q ip ig i joylashgan, bular boshoqchaga zich taqalib turadi. Guli. Ikki jinsli gul qismlari ikkita yirik gul qobig‘i: tashqi (pastki) va ichki (ustki) qobiqqa o ‘ralgan. Tashqi gul qobigi qayiqsimon, silliq yoki tukli, qiltiqli shakllarda boiadi. Ichki gul qobigi pastkisidan maydaroq, uchta qirrasimon, pastkisining ichiga kirib turadi va unda qiltiq o ‘rnida o‘simta boiadi. Gul qobiqlarining rangi har xil. |
