O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

1. Boshoqning shakli: 
prizmasimon boshoq - bu xildagi boshoqning 
old va yon tomonlari bor bo‘yiga bir xil kenglikda b o ia d i (uchi bir oz 
toraygan boiishi mumkin); duksimon - bunday boshoqning asosida old 
tom on yon tom onidan enliroq b o ia d i, cho‘ziq-ellipssimon boshoq -
bunday boshoqning old tomoni o ‘rta qismidan birmuncha enli b o iib , 
uchi bilan asosiga tomon torayib boradi.
2. Boshoqning zichligi 
xuddi b u g ‘doydagi kabi, bittasi chegirib 
tashlangan boshoqchalar sonini boshoq o ‘zagining santimetrlar hisobidagi 
uzunligiga b o iish y o ii bilan aniqlanadi. Boshoqning zichligi: yuqori -
4,0 va bundan yuqori; o ‘rtachadan yuqori - 3,6-3,9; o ‘rtacha - 3,2-3,5; 
past (yumshoq boshoq) - 3,2 dan past boiadi.
3. Doni: 
rang jihatidan har xil tovlanadigan yashil, sariq, jigarrang, 
sariq-yashil, kulrang.
1000 donasi vazni jihatidan yuqori - 28 g va undan ortiq: o ‘rtachadan 
yuqori - 24-27,9 g; o ‘rtacha - 20-23,9 g; o ‘rtachadan past - 16-19,9 g; 
past - 15,9 g boiadi.

---

11-rasm. 
Javdar.
1,2-o'simlikning unib chiqish va boshoqlash bosqichlari; 3-boshoq;
4-boshoqcha; 5-doncha; 6-bargning poxolpoya bilan qo ‘shilishi;
7,8,9,10-maysa, boshoq, boshoqcha va don
Quyida javdarning eng muhim navlarining tavsifi keltirilgan.
K i r g i z s k a y a - 1
. Q ir g ‘iz is to n d e h q o n c h ilik ilm iy te k sh iris h
institutida chiqarilgan. Biologik jihatdan kuzgi, o ‘sish davri 195 kun, 
tu p lan u v ch an lig i 4,9, o ‘sim likning b o ‘yi 84-101 sm, serbargligi 
60-69 %.
Bu nav sariq zang kasalligiga chidamli, tupi yotib qolishga o ‘rtacha 
chidamli bo‘lib, kam kasallanadi. K o‘k massasining oziqlik sifati yaxshi.

---

K o‘kat vazni va pichan hosili yuqori. U ko‘kat oziq olish uchun barcha 
lalmikor hududlarda tumanlashtirilgan.
Pamirskaya. 
Qozog‘istondagi Krasnovodopad seleksiya stansiyasida 
chiqarilgan, biologik jihatdan kuzgi, bo‘yi 155-163 sm, serbargligi 47-57 
%, o ‘sish davri 159-165 kun. Sariq zang kasalligi bilan kam kasallanadi, 
poyasi yotib qoladi, k o ‘kat vaznining oziqlik sifatlari yaxshi. K o ‘kat 
vazni va pichan hosili yuqori. Sug‘oriladigan yerlarda ekish uchun tavsiya 
etish mumkin.