O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I

yu k sa ltirish d a xech shubhasiz, oilaning о ’m i va ta ’sir i beqiyosdir. Chunki insonnig 
eng s o f va p o k iz a lu yg 'ulari, ilk hayotiy lushuncha va tasavvu rlari birinchi g a ld a  
o ila d a sh akllan adi” ].
A g ar oiladagi m u h it sogT om b o 'ls a , u n d a kam ol topay o tg an yosh av lo d qalbi 
v a ru h ig a ezgu x u su siy atlar, m illiy va um u m in so n iy q ad riy atlarn i, m illiy istiqlol 
g 'o y a sin i sin g d irish u chun qulay sharoit y aratilg an b o 'la d i.
1998 y iln in g “ O ila y ili” deb e 'lo n q ilin ish i v a shu y iln in g o 'z id a O ila 
k o d ek sin in g qabul q ilin ish i h am d a m am lak atim iz ta rix id a ilk b o r tashkil etilg an
R esp u b lik a “O ila ” ilm iy—am aliy m ark azin in g m aqsadi ham d avlatim izning oilani 
har to m o n la m a m u stah k am lash , h im oya etish borasid ag i siyosatiga ham o h an g
b o 'lib , o ilag a taallu q li boy va serm azm un m illiy a n 'a n a la rn i a v a y la b -a sra sh , ularni
1И.А.Каримов. Юксак маънавият-енгилмас куч. Тошкент. 2008Й. - 526.
136

---

um u m in so n iy q ad riy atlar bilan u y g 'u n lash tirish , o ila va nikohning m uqaddasligini 
y osh av lo d o n g ig a chuqur singdirish y o 'li bilan oilani m ustahkam ligi, barqarorligini 
ta 'm in la sh , o ila a 'z o la rin in g huquqiy savodxonligini oshirish m uam m olarini ilm iy 
o 'rg a n ish . oilaviy h ay o tg a b o g 'liq m uam m olarni tadqiq etish va fuqarolarga bu 
m asalalard a am aliy yordam berishdan iboratdir.
M u staq illik
yillarida 
P rezident 
I. 
A. 
K arim ov 
tom onidan 
o ilag a 
k o 'rsa tila y o tg a n e ’tibor, y illarg a m aqom b erilayotganda oilani m ustaham lash, 
nikohni q ad riy at sifatida e 'z o z la s h g a qaratilgan chora tadbirlar tom m a 'n o d a
y u rtim iz d a o ila va farzandlar hukum atning doim iy g 'a m x o 'rlig id a ekanligidan 
dalo latd ir. O ila qanday b o 'lsa , ja m iy a t ham shunday b o 'la d i. M am lakatim izda 
m illiy m u staq illik y illarid a m a 'n a v iy a t sohasida am alg a oshirilayotgan islohatlar, 
avvalo, o ila q adriyatlarini eng ilg 'o r an 'a n a la rin i tik lash g a qaratilgandir. O ilaviy 
tarb iy a o ilad a o ta -o n a la r, v asiylar yoki katta k ishilar tom onidan bolalarni 
tarb iy alash , y o sh avlodning har tom onlam a riv o jlan ish id a m uhim o 'rin tutadi. O ila 
ta rb iy asid a doim iy tarbiyaviy ta 's irc h a n k u c h -o ila v iy tartibdir. O ila va m ahalla 
bo sh q a tarb iy av iy m uassasalardan farqli ravishda odam ning butun hayoti d avom ida 
uning 
b arch a tom onlariga, 
qirralarig a ta 's ir k o 'rsa ta d i. 
O ila va 
m ahalla 
h am k o rlig id ag i tarbiya vazifasining bu ulkan m iqyosi uning m afkuraviv va 
p six o lo g ik ta 's ir k o 'rsa tish n in g chuqur o 'z ig a xosligi bilan u y g 'u n la sh ib ketadi. Bu 
e sa uni oliy darajada ta 'sirc h a n q ilibgina qolm ay, shu bilan birga shaxsni 
sh ak llan tirish ja ray o n in in g zarur b o 'g 'in ig a ham aylantiradi. O ila va m ahallaning 
y u k sa k tarb iy av iy im koniyati bolalar va o ta-o n alarn in g o 'z ig a xos xususiyatlari: 
q o n -q arin d o sh lig i, q o 'n i- q o ’shniligi, m uhabbati. yaqinligi, ishonchi. burch xissi, 
o b ro 'lig i va h okazolar bilan ta 'm in la n a d i. M a 'lu m k i, x ilm a -x il faoliyat sharoitida 
bo lan in g q o b iliy atlari eng sam arali riv o jlan ad i, uning ijodiy im koniyatlari oila va 
m ah allad a 
ro 'y o b g a ciqadi. O ila va m ah alla ham korligidagi tarbiyaning 
q im m atlilig i v a aham iyati y ana shundaki, k ich ik b olalik paytida oilada egallagan 
narsalar bir um r saqlanib qoladi. H uddi shuning uchun o ta -o n a la rn in g bolalarni har 
to m o n lam a tarbiyalash m ajburiyati qonuniv tarzda belgilab q o 'y ilg a n . O ila va 
m ahalla ham k o rlik d a tarbiyaviy ishni tashkil etar ekanlar. eng yangi p s ix o lo g ik -
137

---

pedagogik tadqiqotlar m a'lu m o tla rin i e 'tib o rg a olishlari ham m uhim dir, ularga 
m uvofiq o 's ib kelayotgan kishi shaxsini shakllantirishga oilani q o 'sh a d ig a n hissasi 
turli yosh b osqichlarda tu rlich a b o ’ladi va to 'lq in sim o n o 'z g a ra d i.
Y urtim izda 
faoliyat 
k o ‘rsatayotgan 
„B olalar", 
„M ah alla", 
,,N av ro ‘z", 
,,E kosan“ , „O rol", ,,S og‘lom avlod u chun" kabi ja m g ‘arm alar tu rli-tu m an xay riy a 
tadbirlari v o sitasid a o ilalarn in g farovonlashishiga hissa q o ‘shib kelayotir.
1994- yilning birinchi oktabridan 0 ‘zbek isto n R espublikasi 
P rezidenti 
F arm oniga 
binoan, 
m am lak atim izd a 
kam
ta ’m inlangan 
aholini 
ijtim oiy 
him oyalashning butunlay yangi shakli - ehtiyojm and o ilalarg a har o y d a beriladigan 
m oddiy y ordam turi jo riy etildi.
O ila, 
o ila 
tarb iy asi, 
o ilaviy 
m u n o sab atlar 
m asalasig a 
d av latim iz 
va 
hukum atim iz tom onidan alohida e 'tib o r qaratilgan. X ususan. asosiy Q o n u n im izn in g
63-m odda, 2-qism ida: „N ikoh tom onlarning ixtiyoriy ro zilig i va ten g h uquqliligiga