O zbek iston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxs*js ta’lim vazirligi

m u k am m al e m a slig i sababli, irod aviy sifatlarni ta sn if- 
lashning a so siy tam oyili ishlab chiqilm agandir.
U sh bu p sixologik m uam m oni hal qilish maqsadida 
V.K. Kalin irodaviy sifatlarni tasniflashga qaror qilgan. Uning 
nuqtayi n a za rich a , bazal irodaviy sifatlar irodaviy ja n i- 
yonlar a sosid a vujudga keladi, a m m o bunda uning intel- 
lektua! va axloq iy jabhalari ishtirok etm aydi. U bazal sifatlarni 
aniqlash m aqsadida ongning nam oyon b o lish in i quyidagicha 
tanlaydi:
a) faollik darajasining ortishi;
b) zarur b o ‘lgan faollik darajasini q uw atlash;
d) faollik darajasining pasayishi.

---

Shulardan kelib chiqib, ta d q iq o tch i quyidagi sifatlarni 
m u lohaza qilib ko'rish uchun tavsiya qiladi; g ’ayratlilik, 
chidam lilik, vazm inlik. Agarda bu jarayonda intellektual negiz 
ishtirok etm asa, uni tushunib b o 'lm a y d i, qaysi hal q iluvchi 
qurilm a h isobiga vaziyat b aholan adi va harakatni k uchay- 
tirish, pasaytirish to'g'risidagi k om a n d a beriladi.
V .K . Kalin bazal tizim iga kirm agan irodaviy sifatlarni 
ikkilam chi deb biladi. Chunki, ularda bilim lar, ko'nikm alar, 
em otsiya va intcllektning paydo b o lis h i m ujassam lashadi. 
M u allif q at’iyatlilikni ikkilam chilar qatoriga kiritadi, v a h o - 
lanki, u nin g fikricha, u o'ziga m ah liyo qiladigan h is-tu yg'u - 
larni yen gish d an , shuningdek, rad ctilgan variantlardan, 
ishon ch sizlikn i to'sishdan tashkil to p a d i. U tirishqoqlikni 
ham ikk ilam ch i sifatlar tarkibiga kiritadi.
Chunki ularda obyektning to^planganligi ifodasi o Lz ak- 
sini topgan, hayotiy ravshan q adr-q im at mujassamlashgan.