O ‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi


Klassik fors adabiyotini o‘rganish va saqlash


Download 30.03 Kb.
bet3/5
Sana13.04.2023
Hajmi30.03 Kb.
#1353515
1   2   3   4   5
Bog'liq
075-19 Шавкатов А.Б СР UZ

Klassik fors adabiyotini o‘rganish va saqlash.
Temuriylar davrida fors adabiyoti o‘zining yuksak cho‘qqisiga chiqdi va ular imperiyasining eng muhim madaniy tarkibiy qismlaridan biriga aylandi. Fors adabiyoti islom madaniyati bilan chambarchas bog'langan va Yaqin Sharq, Markaziy va Janubiy Osiyo mamlakatlari madaniyatiga katta ta'sir ko'rsatgan.

Amir Temur va uning hukmdorlari san’at va adabiyotni qo‘llab-quvvatladilar, rag‘batlantirdilar, o‘zlari esa fors adabiyoti klassiklarini o‘rganishga qiziqish bildirdilar. Ular mumtoz asarlarni o‘rganish, tarjima qilish va saqlash bilan shug‘ullangan adabiyot arboblari va olimlarni o‘ziga jalb qilgan.

O‘sha davrning mashhur adiblaridan biri Amir Temur tomonidan xizmatga taklif qilingan va adabiy asarlari bilan qo‘llab-quvvatlangan Mirzo Haydar Dulatiy edi. Uning asarlari, jumladan, Firdavsiyning “Shohnoma”si turk tiliga tarjima qilingan va Temuriylar saltanatida keng tarqalgan.

Temuriylar davrida ham kutubxonalar tashkil etilib, ularda turli kitoblar, qoʻlyozmalar toʻplanib, saqlanadi. Eng yirik kutubxonalardan biri Xorazm shahridagi kutubxona boʻlib, u yerda 100 mingdan ortiq kitob saqlanadigan omborlar mavjud edi.

Umuman olganda, temuriylar davrida mumtoz fors adabiyotini o‘rganish va saqlab qolish juda muhim madaniy yutuq edi. Bu O‘rta Osiyo va boshqa mintaqalar adabiyoti va madaniyatiga hamon ta’sir ko‘rsatayotgan fors adabiyotining boy merosini asrab-avaylash va kelajak avlodlarga yetkazish imkonini berdi.
Ta'lim va ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish.
Amir Temur va uning hukmdorlari maorif va ilm-fanni o‘z saltanatlari taraqqiyotining muhim omili deb bilganlar. Ular ta'lim muassasalari va ilmiy tadqiqotlarni tashkil etdilar va moliyalashtirdilar, olimlar va akademik kurslarni jalb qildilar.

Imperiyadagi eng yirik ta’lim muassasalaridan biri Samarqanddagi Ulug‘bek madrasasi edi. U 15-asrda hukmdor Ulugʻbek tomonidan asos solingan va oʻz davrining eng nufuzli va mashhur taʼlim muassasalaridan biri boʻlgan. Bu yerda turli fanlar, jumladan, matematika, astronomiya, falsafa, tibbiyot va tarix o‘qitilgan.

Shuningdek, imperiyada boshqa oʻquv yurtlari, jumladan, Buxoro va Xivada madrasalar, koʻplab mahalliy maktablar va kurslar tashkil etilgan. O'quv dasturlari fan, san'at va adabiyotga oid turli fanlarni o'z ichiga olgan.

Temuriylar davrida ham ilmiy tadqiqotlar faol rivojlandi. Matematika, astronomiya, tibbiyot va falsafa sohalarida muhim ilmiy asarlar yozildi. O'sha davrning eng mashhur olimlaridan biri Muhammad ibn Muslim at-Toosiy bo'lib, u astronomiya, matematika va tibbiyot sohalarida tadqiqotlar bilan shug'ullangan.




Download 30.03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling